313
گزیده شناخت نامه حدیث

۳۹۵.الاُصول الستّة عشر- به نقل از منصور بن حازم -: از امام صادق علیه السّلام، در باره مسئله‏اى پرسيدم و گفتم: من از شما در باره آن مى‏پرسم. سپس، غير از من هم از شما مى‏پرسد و شما، پاسخى غير از پاسخ من به او مى‏دهى. امام فرمود: «مردى از من، مسئله‏اى سؤال مى‏کند و چيزى بر آن مى‏افزايد، من به اندازه افزونى‏اش، به او پاسخ مى‏دهم و کسى، چيزى مى‏کاهد، من به اندازه آنچه کاسته است، پاسخش مى‏دهم».

۲. نَسخ

۳۹۶.پيامبر خدا صلی الله علیه و آله: احاديث ما، برخى، برخى ديگر را نسخ مى‏کنند، مانند [نسخ] قرآن.

۳۹۷.امام على علیه السّلام -در بيان گونه‏هاى راويان -:... و سوم، مردى است که از پيامبر خدا صلی الله علیه و آله دستور انجام دادنِ کارى را شنيده که ايشان، بعدها از آن کار، نهى فرموده، ولى او از آن خبر ندارد، يا از ايشان شنيده که از کارى نهى کرده، امّا بعدها به آن کار، امر فرموده و او اطّلاع ندارد. پس آنچه را نسخ شده، حفظ کرده، ولى ناسخ را حفظ نکرده است؛ در صورتى که اگر مى‏دانست نسخ شده است، حتما آن را رها مى‏کرد و اگر مسلمانان - وقتى آن حديث را از او شنيدند - مى‏دانستند که منسوخ است، قطعا آن را نمى‏پذيرفتند.

۳۹۸.امام باقر علیه السّلام -هنگامى که از ايشان پرسيده شد: چگونه ياران پيامبر صلی الله علیه و آله در مسح کشيدن بر روى کفش‏ها اختلاف دارند؟ -: يکى از آنها، حديثى از پيامبر صلی الله علیه و آله مى‏شنيد و به هنگام گفتن ناسخ آن، غايب بود و آن را در نمى‏يافت. پس چون کسى، آنچه را او در دست داشت، انکار مى‏کرد، رها کردن آن بر وى، گِران مى‏آمد. همچنين چيزى بر پيامبر خدا صلی الله علیه و آله نازل مى‏شد و زمانى به آن عمل مى‏کرد، سپس به غير آن، فرمان مى‏يافت و ياران و امّتش را به همان فرمان مى‏داد تا آن‏جا که مردم گفتند: اى پيامبر خدا! ما را به چيزى فرمان مى‏دهى تا آن که به آن، خو مى‏گيريم و مطابق آن مى‏رويم، آن گاه ما را به غير آن، فرمان مى‏دهى؟ پيامبر به آنان چيزى نگفت و خداوند بر او نازل کرد: «بگو: من از ميان فرستادگان [خدا در دعوى نبوّت و ارائه کتاب و معجزه]، نوظهور و بى‏سابقه نيستم و نمى‏دانم [در آينده دنيا و آخرت] با من و شما، چه خواهد شد؟ من پيروى نمى‏کنم، مگر از آنچه که به سويم وحى مى‏شود و من، جز بيم‏دهنده آشکارى نيستم».


گزیده شناخت نامه حدیث
312

۳۹۵.الاُصول الستّة عشر عن منصور بن حازم: سَأَلتُ أبا عَبدِ اللّهِ علیه السّلام عَن مَسأَلَةٍ فَقُلتُ: أسأَ لُكَ عَنها ثُمَّ يَسأَ لُكَ غَيري فَتُجيبُهُ بِغَيرِ الجَوابِ الَّذي أجَبتَني بِهِ؟! فَقالَ: إنَّ الرَّجُلَ يَسأَ لُني عَنِ المَسأَلَةِ يَزيدُ فيهَا الحَرفَ فَاُعطيهِ عَلى قَدرِ ما زادَ، ويَنقُصُ الحَرفَ واُعطيهِ عَلى قَدرِ ما يَنقُصُ.۱

۲. النَّسخُ

۳۹۶.رسول اللّه‏ صلی الله علیه و آله: إنَّ أحاديثَنا يَنسَخُ بَعضُها بَعضا كَنَسخِ القُرآنِ.۲

۳۹۷.الإمام عليّ علیه السّلام ـ في بَيانِ أصنافِ الرُّواةِ -:... ورَجُلٌ ثالِثٌ سَمِعَ مِن رَسولِ اللّهِ صلی الله علیه و آله شَيئا أمَرَ بِهِ ثُمَّ نَهى عَنهُ وهُوَ لا يَعلَمُ، أو سَمِعَهُ يَنهى عَن شَيءٍ ثُمَّ أمَرَ بِهِ وهُوَ لا يَعلَمُ، فَحَفِظَ مَنسوخَهُ ولَم يَحفَظِ النّاسِخَ، ولَو عَلِمَ أنَّهُ مَنسوخٌ لَرَفَضَهُ، ولَو عَلِمَ المُسلِمونَ إذ سَمِعوهُ مِنهُ أنَّهُ مَنسوخٌ لَرَفَضوهُ.۳

۳۹۸.الإمام الباقر علیه السّلام - لَمّا سُئِلَ: كَيفَ اختَلَفَ أصحابُ النَّبِيِّ صلی الله علیه و آله فِي المَسحِ عَلَى الخُفَّينِ؟ -: كانَ الرَّجُلُ مِنهُم يَسمَعُ مِنَ النَّبِيِّ صلی الله علیه و آله الحَديثَ فَيَغيبُ عَنِ النّاسِخِ ولا يَعرِفُهُ، فَإِذا أنكَرَ ما يُخالِفُ في يَدَيهِ كَبُرَ عَلَيهِ تَركُهُ، وقَد كانَ الشَّيءُ يُنزَلُ عَلى رَسولِ اللّهِ صلی الله علیه و آله فَيَعمَلُ بِهِ زَمانا، ثُمَّ يُؤمَرُ بِغَيرِهِ فَيَأمُرُ بِهِ أصحابَهُ واُمَّتَهُ، حَتّى قالَ اُناسٌ: يا رَسولَ اللّهِ، إنَّكَ تَأمُرُنا بِالشَّيءِ حَتّى إذَا اعتَدناهُ وجَرَينا عَلَيهِ أمَرتَنا بِغَيرِهِ؟ فَسَكَتَ النَّبِيُّ صلی الله علیه و آله عَنهُم، فَأَنزَلَ اللّهُ عَلَيهِ: (قُلْ مَا كُنتُ بِدْعًا مِّنَ الرُّسُلِ وَ مَا أَدْرِى مَا يُفْعَلُ بِى وَ لاَ بِكُمْ إِنْ أَتَّبِعُ إلَّا مَا يُوحَى إِلَىَّ وَ مَا أَنَا إلَّا نَذِيرٌ مُّبِينٌ)۴.۵

1.. الاُصول الستّة عشر كتاب مثنّى بن الوليد الحنّاط: ص ۳۱۲ ح ۴۸۱، بحار الأنوار: ج ۲ ص ۲۳۸ ح ۳۰.

2.. سنن الدار قطني: ج ۴ ص ۱۴۵ ح ۱۰، صحيح مسلم: ج ۱ ص ۲۶۹ ح ۸۲ عن أبي العلاء ابن الشخير نحوه.

3.. الكافي: ج ۱ ص ۶۲ ح ۱، نهج البلاغة: الخطبة ۲۱۰، بحار الأنوار: ج ۲ ص ۲۲۸ ح ۱۳.

4.. الأحقاف: ۹.

5.. المحاسن: ج ۲ ص ۵ ح ۱۰۷۲ عن جابر، بحار الأنوار: ج ۲ ص ۲۴۳ ح ۴۵.

  • نام منبع :
    گزیده شناخت نامه حدیث
    سایر پدیدآورندگان :
    عبدالهادي مسعودي
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1400/08/19
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 2079
صفحه از 439
پرینت  ارسال به