295
گزیده شناخت نامه حدیث

۹ / ۱۳

عرضه حديث بر امام زمان علیه السّلام

۳۸۲.الغيبة، طوسى - به نقل از محمّد بن صالح هَمْدانى -: به صاحب الزمان علیه السّلام نوشتم که خاندانم، مرا با حديثى که از پدرانت علیهم السّلام نقل شده که گفته‏اند: «کارگزاران و خادمان ما، بدترينِ خلق خدا هستند»، آزار مى‏دهند و سرزنش مى‏کنند.
امام علیه السّلام در پاسخ نوشت: «واى بر شما! آيا نخوانده‏ايد آنچه را خداى عز و جل فرموده است: «و ميان آنان و آبادى‏هايى که مبارکشان کرده‏ايم، آبادى‏هايى آشکار و پيدا، قرار داديم»؟! به خدا سوگند، ما آبادى‏هايى هستيم که خدا، آنها را مبارک کرده است و شما، آن آبادى‏هاى آشکار و پيدا هستيد.

۳۸۳.الغيبة، طوسى - به نقل از محمّد بن احمد بن داوود قمّى -: من، پاسخ ابو القاسم حسين بن روح را ديدم که به احمد بن ابراهيم نوبختى املا کرده بود و او با خطّ خود بر پشت نوشته‏اى ثبت کرده بود. نوشته‏اى که از قم آمده و سؤال‏هايى در آن بود و از جمله پرسيده بودند: آيا آن جواب‏ها، پاسخ‏هاى فقيه (امام زمان) علیه السّلام است يا پاسخ‏هاى محمّد بن على شلمغانى؟ زيرا از او نقل شده است که: من، اين سؤال‏ها را پاسخ داده‏ام. امام علیه السّلام در پشت نگاشته آنان نوشته بود:
به نام خداوند مهرگستر بخشاينده. از اين نوشته و محتواى آن، آگاه شديم. همه آن، پاسخ ما به سؤال‏هاست و يک حرف آن هم از آن [شلمغانى] وا نهاده گم‏راه گم‏راه کننده، معروف به عزاقرى - خدا لعنتش کند - نيست و پيش‏تر نيز چيزهايى به دست احمد بن بلال۱ و ديگر همتايانش به سوى شما آمده بود که آنها هم مانند همين شلمغانى عزاقرى، از اسلام بيرون رفته‏اند. نفرين و خشم خدا بر ايشان باد!.
[محمّد بن احمد قمى مى‏گويد:] در گذشته، از صحّت و سقم اين مسئله جستجو شده بوده و در پاسخ جستجو کننده۲ آمده بود: در آنچه به دست اينها بيرون مى‏آيد، زيانى نيست و آن مطالب صحيح اند.

1.. به احتمال فراوان «بلال» مصحّف «هلال» باشد زیرا اسم «ابن بلال» محمّد و اسم «ابن هلال» احمد است.

2.. علّامه مجلسى رحمه الله مى‏فرماید: عبارت «من از صحّت آن جویا بودم»، پایان نوشته پرسشگر است که در پى اثبات اعتبار و استناد این توقیع‏ها به ناحیه مقدسه امامت بوده است، و چون پاسخ این بخش، زیر آن نوشته شده بوده، آن را جداگانه آورده تا به این نکته تذکر دهد.


گزیده شناخت نامه حدیث
294

۹ / ۱۳

عَرضُ الحَديثِ عَلى صاحِبِ الزَّمانِ علیه السّلام

۳۸۲.الغيبة للطوسي عن محمّد بن صالح الهمداني: كَتَبتُ إلى صاحِبِ الزَّمانِ علیه السّلام: إنَّ أهلَ بَيتي يُؤذُونّي ويُقَرِّعُونّي بِالحَديثِ الَّذي رُوِيَ عَن آبائِكَ علیهم السّلام أنَّهُم قالوا: «خُدّامُنا وقُوّامُنا شِرارُ خَلقِ اللّهِ»! فَكَتَبَ:
وَيحَكُم! ما تَقرَؤونَ ما قالَ اللّهُ تَعالى: (وَ جَعَلْنَا بَيْنَهُمْ وَ بَيْنَ الْقُرَى الَّتِى بَارَكْنَا فِيهَا قُرًى ظَاهِرَةً)۱؟! فَنَحنُ وَاللّهِ القُرَى الَّتي بارَكَ [اللّهُ] فيها، وأَنتُمُ القُرَى الظّاهِرَةُ.۲

۳۸۳.الغيبة للطوسي عن محمّد بن أحمد بن داود القمّي: وَجَدتُ بِخَطِّ أحمَدَ بنِ إبراهيمَ النَّوبَختِيِّ وإملاءِ أبِي القاسِمِ الحُسَينِ بنِ روحٍ رضی الله عنه عَلى ظَهرِ كِتابٍ فيهِ جَواباتٌ ومَسائِلُ اُنفِذَت مِن قُمَّ يُسأَلُ عَنها، هَل هِيَ جَواباتُ الفَقيهِ علیه السّلام أو جَواباتُ مُحَمَّدِ بنِ عَلِيٍّ الشَّلمَغانِيِّ؟ لِأَ نَّهُ حُكِيَ عَنهُ أنَّهُ قالَ: هذِهِ المَسائِلُ أنَا أجَبتُ عَنها. فَكَتَبَ إلَيهِم عَلى ظَهرِ كِتابِهِم:
بِسمِ اللّهِ الرَّحمنِ الرَّحيمِ، قَد وَقَفنا عَلى هذِهِ الرُّقعَةِ وما تَضَمَّنَتهُ، فَجَميعُهُ جَوابُنا عَنِ المَسائِلِ، ولا مَدخَلَ لِلمَخذولِ الضّالِّ المُضِلِّ المَعروفِ بِالعَزاقِرِيِّ لَعَنَهُ اللّهُ في حَرفٍ مِنهُ، وقَد كانَت أشياءُ خَرَجَت إلَيكُم عَلى يَدَي أحمَدَ بنِ بِلالٍ۳ وغَيرِهِ مِن نُظَرائِهِ، وكانَ مِنِ ارتِدادِهِم عَنِ الإِسلامِ مِثلُ ما كانَ مِن هذا، عَلَيهِم لَعنَةُ اللّهِ وغَضَبُهُ.
فَاستُثبِتَ۴ قَديما في ذلِكَ، فَخَرَجَ الجَوابُ عَلى مَنِ استَثبَتَّ بِأَنَّهُ: لا ضَرَرَ في خُروجِ ما خَرَجَ عَلى أيديهِم وأَنَّ ذلِكَ صَحيحٌ۵.۶

1.. سبأ: ۱۸.

2.. الغيبة للطوسي: ص ۳۴۵ ح ۲۹۵، كمال الدين: ص ۴۸۳ ح ۲، بحار الأنوار: ج ۵۱ ص ۳۴۳ ح ۱.

3.. يمكن أن يكون «بلال» مصحّف «هلال» لأن «ابن بلال» هو المحمّد، و «ابن هلال» هو الأحمد.

4.. قال المجلسي: قوله «فاستثبتّ» من تتمّة ما كتب السائل، أي كنت قديما أطلب إثبات هذه التوقيعات هل هي منكم أو لا؟ ولمّا كان جواب هذه الفقرة مكتوبا تحتها أفرَدَها للإشعار بذلك (بحار الأنوار: ج ۵۳ ص ۱۵۴).

5.. هذا الحديث هو نموذج للوجادة من قِبَل محمّد بن أحمد بن داود القمّي الذي عثر على هذا الكتاب والحديث الذي بخطّ أحمد بن إبراهيم النوبختي.

6.. الغيبة للطوسي: ص ۳۷۳ ح ۳۴۵،بحار الأنوار: ج ۵۳ ص ۱۵۰ ح ۱.

  • نام منبع :
    گزیده شناخت نامه حدیث
    سایر پدیدآورندگان :
    عبدالهادي مسعودي
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1400/08/19
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 2105
صفحه از 439
پرینت  ارسال به