27
گزیده شناخت نامه حدیث

۳۲.امام باقر علیه السّلام: خداوند، محمّد صلی الله علیه و آله را از سه چيز مبرّا کرد: اين که به خدا، سخن دروغ ببندد، يا از روى هواى نفْس خود سخن بگويد، يا تکلّف ورزد.۱

۳۳.الكافى- به نقل از ابو الجارود -: امام باقر علیه السّلام فرمود: «هنگامى که در باره چيزى با شما سخن گفتم، دليل آن را از کتاب خدا از من بخواهيد». پس امام علیه السّلام در يکى از سخنانش فرمود: «خداوند متعال، از قيل و قال و تباه کردن مال و فراوانىِ سؤال، نهى فرمود».
گفته شد: اى فرزند پيامبر خدا! اين در کجاى کتاب خداست؟
فرمود: «خداوند عز و جل مى‏گويد: «در بسيارى از نجواى ايشان، خيرى نيست، [مگر آن که به صدقه دادن يا نيکى، يا اصلاح ميان مردم فرمان دهد]» و مى‏فرمايد: «اموالى را که خدا، مايه قوام شما قرار داده، به دست نابخردان مسپاريد». همچنين مى‏فرمايد: «از چيزهايى مپرسيد که اگر آشکار شود، ناراحتتان مى‏کند».

۳۴.مسائل على بن جعفر- به نقل از على بن جعفر از برادرش امام کاظم علیه السّلام -: از ايشان پرسيدم که آيا پيامبر خدا صلی الله علیه و آله هرگز چيزى به خدا بر مى‏بندد يا از سرِ هوا و هوس سخن مى‏گويد يا تکلّف مى‏ورزد؟ فرمود: «نه».

۱ / ۳

همه چيز در كتاب و سنّت

قرآن

«[به ياد آوريد] روزى را كه از هر امّتى، گواهى از خودشان بر آنها بر مى‏انگيزيم و تو را براى گواه بودن بر آنان مى‏آوريم! و ما اين كتاب را بر تو نازل كرديم كه بيانگر همه چيز و مايه هدايت و رحمت و بشارت براى مسلمانان است».

1.. علامه مجلسى رحمه الله: هر سه بخش روایت اشاره به آیه‏اى از قرآن است. بخش اوّل به آیه «و اگر بر ما برخى سخنان را مى‏بست» و بخش دوم به آیه «و او از سر هوا و هوس سخن نمى‏گوید» و بخش سوم به آیه «و من از متکلّفان نیستم» اشاره دارند. تکلّف به معناى ساختگى بودن و ادعاى نابجاست.


گزیده شناخت نامه حدیث
26

۳۲.عنه علیه السّلام: إنَّ اللّهَ بَرَّأَ مُحَمَّدا صلی الله علیه و آله مِن ثَلاثٍ: أن يَتَقَوَّلَ عَلَى اللّهِ، أو يَنطِقَ عَن هَواهُ، أو يَتَكَلَّفَ۱.۲

۳۳.الكافي عن أبي الجارود عن الإمام الباقر علیه السّلام: إذا حَدَّثتُكُم بِشَيءٍ فَاسأَلوني عَن كِتابِ اللّهِ. ثُمَّ قالَ في حَديثِهِ: إنَّ اللّهَ نَهى عَنِ القيلِ وَالقالِ، وفَسادِ المالِ، وكَثرَةِ السُّؤالِ.
فَقالوا: يَابنَ رَسولِ اللّهِ! وأَينَ هذا مِن كِتابِ اللّهِ؟
قالَ: إنَّ اللّهَ عز و جل يَقولُ في كِتابِهِ: «لَّا خَيْرَ فِى كَثِيرٍ مِّن نَّجْوَاهُمْ...»۳ الآيَةَ، وقالَ: «وَلاَ تُؤْتُوا السُّفَهَاءَ أَمْوَالَكُمُ الَّتِى جَعَلَ اللَّهُ لَكُمْ قِيَامًا»۴، وقالَ: «لاَ تَسْأَ لُوا عَنْ أَشْيَاءَ إِن تُبْدَ لَكُمْ تَسُؤْكُمْ»۵.۶

۳۴.مسائل عليّ بن جعفر عن عليّ بن جعفر عن أخيه الإمام الكاظم علیه السّلام، قال: سَأَلتُهُ عَن نَبِيِّ اللّهِ صلی الله علیه و آله: هَل كانَ يَقولُ عَلَى اللّهِ شَيئا قَطُّ، أو يَنطِقُ عَن هَوىً، أو يَتَكَلَّفُ؟ فَقالَ: لا.۷

۱ / ۳

كُلُّ شَيءٍ فِي الكِتابِ وَالسُّنَّةِ

الكتاب

(وَ يَوْمَ نَبْعَثُ فِى كُلِّ أُمَّةٍ شَهِيدًا عَلَيْهِم مِّنْ أَنفُسِهِمْ وَ جِئْنَا بِكَ شَهِيدًا عَلَى هَؤُلاَءِ وَ نَزَّلْنَا عَلَيْكَ الْكِتَابَ تِبْيَانًا لِّكُلِّ شَىْ‏ءٍ وَ هُدًى وَ رَحْمَةً وَ بُشْرَى لِلْمُسْلِمِينَ).۸

1.. قال المجلسي: إشارة إلى قوله تعالى: «وَ لَوْ تَقَوَّلَ عَلَيْنَا بَعْضَ الْأَقَاوِيلِ» [الحاقّة: ۴۴]، وسمّي الافتراء تقوّلاً لأنّه قول متكلّف . وإلى قوله تعالى: «وَ مَا يَنطِقُ عَنِ الْهَوَى » [النجم: ۳] وإلى قوله تعالى: «وَ مَا أَنَا مِنَ الْمُتَكَلِّفِينَ» [ص ۸۶] . والتكلّف: التصنّع وادّعاء ما ليس من أهله (بحار الأنوار: ج ۲ ص ۱۷۸ ذيل ح ۲۶).

2.. المحاسن: ج ۱ ص ۴۲۲ ح ۹۶۶ عن اسماعيل الجعفي، بحار الأنوار: ج ۲ ص ۱۷۸ ح ۲۶.

3.. النساء: ۱۱۴.

4.. النساء: ۵.

5.. المائدة: ۱۰۱

6.. الكافي: ج ۵ ص ۳۰۰ ح ۲ و ج ۱ ص ۶۰ ح ۵، تهذيب الأحكام: ج ۷ ص ۲۳۱ ح ۱۰۱۰، المحاسن: ج ۱ ص ۴۱۹ ح ۹۶۲، الاحتجاج: ج ۲ ص ۱۶۹ ح ۱۹۸ كلّها نحوه، بحار الأنوار: ج ۴۶ ص ۳۰۳ ح ۵۰.

7.. مسائل عليّ بن جعفر: ص ۱۴۵ ح ۱۷۵، بحار الأنوار: ج ۷۲ ص ۱۷۱ ح ۳۷.

8.. النحل: ۸۹.

  • نام منبع :
    گزیده شناخت نامه حدیث
    سایر پدیدآورندگان :
    عبدالهادي مسعودي
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1400/08/19
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 2003
صفحه از 439
پرینت  ارسال به