۳۱۹.الكافى- به نقل از اَصبَغ بن نُباته -: امام على علیه السّلام، هنگامى که شخصى از ايشان در اين باره پرسيد که گفته شده: «انسان در حال ايمان، گناه نمىکند»، فرمود: «از پيامبر خدا صلی الله علیه و آله شنيدم که [اين گونه] فرمود و دليل آن، کتاب خداوند است که: خداوند، مردم را سه صنف آفريده و هر کدام را در جايگاهشان قرار داده است و اين، همان سخن خداوند در قرآن است: «دست راستىها»، «دست چپىها» و «پيشگامان».۱
۹ / ۳
عرضه حديث بر امام حسن علیه السّلام
۳۲۰.امام باقر علیه السّلام: حسن بن على علیه السّلام با يارانش نشسته بودند. جنازهاى را عبور دادند، برخى برخاستند ولى امام حسن علیه السّلام برنخاست. چون تشييعکنندگان جنازه را بردند، يکى از ياران گفت: چرا برنخاستى - خداوند شما را به سلامت بدارد - پيامبر خدا صلی الله علیه و آله هنگامى که جنازه از کنارش مىگذشت، براى آن برمىخاست.
امام حسن علیه السّلام فرمود: پيامبر خدا صلی الله علیه و آله تنها يک بار برخاست و آن هم به خاطر يهودى بودن آن مرده بود که چون جا، تنگ بود، پيامبر ناپسند داشت که [آن جنازه، هنگام عبور دادنش] بالاى سرش قرار گيرد.
۹ / ۴
عرضه حديث بر امام حسين علیه السّلام
۱. تأييد حديث
۳۲۱.الأمالى، مفيد - به نقل از جعفر بن محمّد بن مالک -: احمد بن يحيى اَوْدى، از مُخوّل بن ابراهيم از ربيع بن مُنذِر از پدرش نقل کرد که حسين بن على علیه السّلام فرمود: «هيچ بندهاى نيست که چشمان او براى ما، قطرهاى بيفشانند يا ديدگانش براى ما اشکى بريزند، مگر اين که خداوند، به سبب آن، او را زمانى دراز،۲ در بهشت، جاى مىدهد».
احمد بن يحيى اَوْدى مىگويد: حسين بن على علیه السّلام را در عالم رؤيا ديدم.
گفتم: مخوّل بن ابراهيم از ربيع بن منذر از پدرش از شما نقل کرده که شما فرمودهايد: «هيچ بندهاى نيست که چشمانش براى ما قطره اشکى بيفشانند - يا ديدگانش براى ما اشکى بريزند - مگر آن که خداوند، او را براى آن، زمانى دراز در بهشت جاى مىدهد». امام حسين علیه السّلام، تأييد فرمود.۳
گفتم: سند ميان من و تو فرو افتاد [و مستقيم از خودت شنيدم].
1.. این روایت، ادامهاى طویل دارد که ارتباط آیه را با موضوع بحث، روشن مىکند. به گونه مختصر استدلال امیر مؤمنان علیه السّلام به دستهبندى سه گانه انسانها در قرآن به این منظور است که وجود روح ایمان را در یک دسته «اصحاب المشئمة = دست چپىها) نفى کند و نشان دهد که (اصحاب الیمین = دست راستىها) نیز به گاه فریب خوردن از شیطان، روح ایمان را از دست مىدهند و مرتکب گناه مىشوند هر چند با توبه، دوباره روح ایمان به آنها باز گردد. تنها یک دسته (السابقون = پیش گامان) هستند که روح ایمان از آنها جدا نمىشود و گناه نمىکنند. بر این پایه، این حدیث، همسو با احادیثى است که گناه را موجب سلب روح ایمان از مؤمن مىداند.
2.. در متن عربى حدیث، «حُقب» آمده که به معناى: یک قرن، یک عمر، هشتاد سال یا بیشتر است (ر. ک: منتهى الأرب، الطراز المتضمّن: مادّه «حقب»).
3.. عرضه حدیث در خواب، اعتبار علمى ندارد ولى این حدیث بیانگر فرهنگ ارتکازى عرضه حدیث است.
