179
گزیده شناخت نامه حدیث

۶ / ۵

گزارش‏های منسوب به پیامبر در نهى از نگارش حديث

۲۶۷.پيامبر خدا صلی الله علیه و آله: از قول من ننويسيد. هر کس چيزى غير از قرآن از من نوشته است، آن را محو کند. از قول من، حديث بگوييد که اشکالى ندارد.۱

۲۶۸.پيامبر خدا صلی الله علیه و آله: بنى اسرائيل، کتابى نوشتند و از آن پيروى کردند و تورات را رها کردند.

۲۶۹.مسند ابن حنبل- به نقل از ابوهُرَيره -: ما نشسته بوديم و آنچه را از پيامبر صلی الله علیه و آله مى‏شنيديم، مى‏نوشتيم که [از خانه] سوى ما آمد و فرمود: «چه مى‏نويسيد؟». گفتيم: آنچه از تو مى‏شنويم. فرمود: «آيا کتابى کنار کتاب خدا [مى‏نويسيد] ؟!». گفتيم: آنچه [از شما] مى‏شنويم [، مى‏نويسيم]. پيامبر صلی الله علیه و آله فرمود: «کتاب خدا را بنويسيد، تنها کتاب خدا را بنويسيد. آيا کتابى ديگر غير از کتاب خدا [را نيز مى‏نويسيد] ! فقط کتاب خدا، را بنويسيد و آن را با چيز ديگرى در نياميزيد».
سپس ما آنچه را نوشته بوديم، در يک جا گِرد آورديم و آنها را سوزانديم. گفتيم: اى پيامبر خدا! آيا از قول شما حديث نقل کنيم؟ فرمود: «آرى. از قول من، حديث نقل کنيد که اشکالى ندارد. هر کس عامدانه بر من دروغ ببندد، بايد جايگاهش را از آتش برگيرد». گفتيم: اى پيامبر خدا! آيا از بنى اسرائيل، حديث نقل کنيم؟ فرمود: «آرى. از بنى اسرائيل هم حديث، نقل کنيد و اشکالى ندارد. زيرا شما از آنها چيزى نقل نمى‏کنيد، جز آن که شگفت‏تر از آن هم در ايشان هست».

۲۷۰.سنن أبى داوود- به نقل از مطّلب بن عبد اللّه‏ بن حنطب -: زيد بن ثابت نزد معاويه رفت. وى حديثى را از او جويا شد و به فردى فرمان داد که آن را بنويسد. زيد به او گفت: پيامبر خدا صلی الله علیه و آله به ما فرمان داد که چيزى از حديث ايشان را ننويسم. پس، آن را محو کرد.

۲۷۱.المصنّف، عبد الرزّاق - به نقل از زهرى از ابوهُرَيره -: وقتى عمر به خلافت رسيد، گفت: از پيامبر خدا، کم روايت نقل کنيد؛ مگر آن چيزهايى را که به آنها عمل مى‏شود. آيا اگر عمر زنده بود، مى‏گذاشت اين احاديث را برايتان روايت کنم؟! به خدا سوگند، در اين صورت، شلاق بود که بر پشتم نواخته مى‏شد.

1.. علّامه مجلسى انتساب تحریم نگارش حدیث را به پیامبر خدا، به اجماع مسلمانان، نادرست می‌‌داند.


گزیده شناخت نامه حدیث
178

۶ / ۵

ما نُسِبَ إِلَی رَسولِ اللّهِ فِي النَّهي عَن كِتابَةِ الحَديثِ

۲۶۷.رسول اللّه‏ صلی الله علیه و آله: لا تَكتُبوا عَنّي، ومَن كَتَبَ عَنّي غَيرَ القُرآنِ فَليَمحُهُ، وحَدِّثوا عَنّي ولا حَرَجَ.۱

۲۶۸.عنه صلی الله علیه و آله: إنَّ بَني إسرائيلَ كَتَبوا كِتابا فَاتَّبَعوهُ وتَرَكُوا التَّوراةَ.۲

۲۶۹.مسند ابن حنبل عن أبي هريرة: كُنّا قُعودا نَكتُبُ ما نَسمَعُ مِنَ النَّبِيِّ صلی الله علیه و آله، فَخَرَجَ عَلَينا فَقالَ: ما هذا تَكتُبونَ؟ فَقُلنا: ما نَسمَعُ مِنكَ، فَقالَ: أكِتابٌ مَعَ كِتابِ اللّهِ؟! فَقُلنا: ما نَسمَعُ، فَقالَ: اُكتُبوا كِتابَ اللّهِ، امحَضوا كِتابَ اللّهِ، أكِتابٌ غَيرَ كِتابِ اللّهِ؟! امحَضوا كِتابَ اللّهِ أو خَلِّصوهُ.
قالَ: فَجَمَعنا ما كَتَبنا في صَعيدٍ واحِدٍ ثُمَّ أحرَقناهُ بِالنّارِ. قُلنا: أي رَسولَ اللّهِ صلی الله علیه و آله! أنَتَحَدَّثُ عَنكَ؟ قالَ: نَعَم تَحَدَّثوا عَنّي ولا حَرَجَ، ومَن كَذَبَ عَلَيَّ مُتَعَمِّدا فَليَتَبَوَّأ مَقعَدَهُ مِنَ النّارِ. قالَ: فَقُلنا: يا رَسولَ اللّهِ! أنَتَحَدَّثُ عَن بَني إسرائيلَ؟ قالَ: نَعَم تَحَدَّثوا عَن بَني إسرائيلَ ولا حَرَجَ، فَإِنَّكُم لا تُحَدِّثونَ عَنهُم بِشَيءٍ إلّا وقَد كانَ فيهِم أعجَبَ مِنهُ.۳

۲۷۰.سنن أبي داود عن المطّلب بن عبد اللّه‏ بن حنطب: دَخَلَ زَيدُ بنُ ثابِتٍ عَلى مُعاوِيَةَ فَسَأَلَهُ عَن حَديثٍ، فَأَمَرَ إنسانا يَكتُبُهُ، فَقالَ لَهُ زَيدٌ: إنَّ رَسولَ اللّهِ أمَرَنا أن لا نَكتُبَ شَيئا مِن حَديثِهِ. فَمَحاهُ.۴

۲۷۱.المصنّف لعبد الرزّاق عن الزهري عن أبي هريرة: لَمّا وُلِّيَ عُمَرُ قالَ: أقِلُّوا الرِّوايَةَ عَن رَسولِ اللّهِ صلی الله علیه و آله إلّا فيما يُعمَلُ بِهِ، قالَ: ثُمَّ يَقولُ أبو هُرَيرَةَ: أفَإِن كُنتُ مُحَدِّثَكُم بِهذِهِ الأَحاديثِ وعُمَرُ حَيٌّ؟ أما وَاللّهِ إذا لَأَلفَيتُ المِخفَقَةَ۵ سَتُباشِرُ ظَهري.۶

1.. صحيح مسلم: ج ۴ ص ۲۲۹۸ ح ۷۲، بحار الأنوار: ج ۳۰ ص ۴۰۱ ذيل ح ۱۷۳ وقال المجلسي: «ولا ريب في أنّ تحريم الكتابة عن الرسول باطل باتّفاق أهل الإسلام».

2.. المعجم الأوسط: ج ۵ ص ۳۵۹ ح ۵۵۴۸ عن أبي موسى الأشعري، كنز العمّال: ج ۱ ص ۱۷۷ ح ۸۹۳.

3.. مسند ابن حنبل: ج ۴ ص ۲۷ ح ۱۱۰۹۲، تقييد العلم: ص ۳۴ نحوه.

4.. سنن أبي داود: ج ۳ ص ۳۱۹ ح ۳۶۴۷، مسند ابن حنبل: ج ۸ ص ۱۳۸ ح ۲۱۶۳۵ نحوه.

5.. المخفقة: الدِّرَّة؛ (النهاية: ج ۲ ص ۵۶ «خفق»).

6.. المصنّف لعبد الرزاق: ج ۱۱ ص ۲۶۲ ح ۲۰۴۹۶، تاريخ دمشق: ج ۶۷ ص ۳۴۴.

  • نام منبع :
    گزیده شناخت نامه حدیث
    سایر پدیدآورندگان :
    عبدالهادي مسعودي
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1400/08/19
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 2021
صفحه از 439
پرینت  ارسال به