591
پرتوی از تفسیر اهل بیت علیهم السلام (مبانی و روش) جلد دوم

چنان که پدر و مادرتان را از بهشت بیرون کرد، در حالى که جامه‏شان را از آنها بر مى‏کنْد تا شرمگاهشان را بدیشان بنماید. او و گروه او از جایى که آنها را نمى‏بینید، شما را مى‏بینند. ما شیطان‏ها را دوستان و سرپرستان کسانى ساخته‏ایم که ایمان نمى‏آورند).

نمونه دوم: منافقان، به قبیله بنی نضیر۱ وعده دادند که: اگر مسلمانان شما را از وطن بیرون کنند، ما نیز همراه شما خواهیم بود و اگر بر ضدّ شما دستوری صادر شود، اطاعت نمی‏کنیم و اگر جنگی پیش آید، شما را یاری می‏دهیم؛ ولی به هیچ یک از وعده‏های خود عمل نکردند. قرآن کریم پس از اشاره به این ماجرا می‏فرماید:

۰.( كَمَثَلِ ٱلشَّیْطَانِ إِذْ قالَ لِلْإِنسَانِ ٱكْفُرْ فَلَمَّا كَفَرَ قالَ إِنِّى بَرِى‏ءٌ مِّنكَ إِنِّى أَخَافُ ٱللهَ رَبَّ ٱلْعَالَمِینَ.۲

۰.[داستان منافقان با یهودیان‏] همانند داستان شیطان است، آن گاه که به آدمى گفت: «کافر شو» و چون کافر شد، گفت: «من از تو بیزارم. من از خداوند، پروردگار جهانیان، مى‏ترسم»).

بر پایه روایتی، این آیه به داستان برصیصای عابد اشاره دارد که خلاصه آن، چنین است:

۰.در میان بنی ‏اسرائیل، عابدى بود به نام «برصیصا» که زمانى طولانى عبادت کرده بود و به آن حد از مقام قرب رسیده بود که بیماران روانى را نزد او مى‏آوردند و با دعاى او سلامت خود را باز مى‏یافتند. روزى زن جوانى را از یک خانواده باشخصیت به وسیله برادرانش نزد او آوردند و بنا شد مدّتى

1.. بنى‏ نضیر، قبیله‏ای از قبایل یهود مدینه بودند که پس از هجرت پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله، با ایشان پیمان صلح بستند؛ ولى پس از غزوۀ اُحُد، پیمان خود را شکستند و با مشرکان مکّه در برابر مسلمانان متّحد شدند. پیامبر صلی الله علیه و آله به واسطۀ جبرئیل از توطئۀ آنان باخبر و به جنگ با ایشان مأمور شد (ر. ک: مجمع البیان: ج۹ ص۳۸۶).

2.. حشر: آیۀ ۱۶.


پرتوی از تفسیر اهل بیت علیهم السلام (مبانی و روش) جلد دوم
590

دروغ دوم: شجره ممنوعه درختی است که هر کس از آن استفاده کند، یا فرشته می‏شود و یا عمر جاویدان پیدا می‏‏کند.

از امام صادق علیه السلام نقل شده است که فرمود:

۰.فَقالَ لَهُ: إِنَّكُما إِن أَكَلتُما مِن هٰذِهِ الشَّجَرَةِ الَّتی نَهاكُما اللَّهُ عَنها صِرتُما مَلَكَینِ وَ بَقیتُما فِی الجَنَّةِ أَبَداً، وَ إِن لَم تَأكُلا مِنها أَخرَجَكُمَا اللَّهُ مِنَ الجَنَّةِ.۱

۰.شیطان به آدم گفت: همانا اگر از این درختی که خدا شما را از آن باز داشته، بخورید، که تبدیل به دو فرشته می‏شوید و برای همیشه در بهشت باقی می‏مانید و اگر از آن نخورید، خدا شما را از بهشت بیرون خواهد کرد.

دروغ سوم: من خیرخواه شما هستم و از باب نصیحت و خیرخواهی شما را به خوردن از این شجره دعوت می‏کنم. شیطان برای به کارگیری همه توان در گم‏راه کردن آدم و حوّا، این سخن را به همراه سوگند به خداوند سبحان سوگند یاد کرد که در روایتی از امام رضا علیه السلام آمده است:

۰.فَأَكَلا مِنها ثِقَةً بِیمینِهِ بِاللهِ.۲

۰.آن دو با اطمینان به سوگند خوردن شیطان به خدا، از آن [درخت] خوردند.

قرآن کریم به فرزندان آدم هشدار می‏دهد که از این ماجرای تنبّه‏آفرین عبرت بگیرند و مانند پدر و مادر خود، فریفته وسوسه‏های شیطان نشوند، آن جا که می‏فرماید:

۰.(یَا بَنِى‏ءَادَمَ لَا یَفْتِنَنَّكُمُ ٱلشَّیْطَانُ كَمَا أَخْرَجَ أَبَوَیْكُم مِّنَ ٱلْجَنَّةِ یَنزِعُ عَنْهُمَا لِبَاسَهُمَا لِیُرِیَهُمَا سَوْآتِهِمَا إِنَّهُ یَرَاكُمْ هُوَ وَ قَبِیلُهُ مِنْ حَیْثُ لَا تَرَوْنَهُمْ إِنَّا جَعَلْنَا ٱلشَّیَاطِینَ أَوْلِیَاءَ لِلَّذِینَ لَا یُؤْمِنُونَ.۳

۰.اى فرزندان آدم! مبادا شیطان مفتونتان کند [و از راه راست بیرون برد]

1.. تفسیر القمی: ج۱ ص۴۳.

2.. عیون أخبار الرضا علیه السلام: ج۱ ص۱۹۶.

3.. اعراف: آیۀ ۲۷.

  • نام منبع :
    پرتوی از تفسیر اهل بیت علیهم السلام (مبانی و روش) جلد دوم
    سایر پدیدآورندگان :
    عبدالهادي مسعودي، سيّد محمّدکاظم طباطبايي،
    تعداد جلد :
    3
    ناشر :
    انتشارات بنیاد پژوهش های اسلامی آستان قدس رضوی
    محل نشر :
    مشهد
    تاریخ انتشار :
    1398/01/01
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 2656
صفحه از 687
پرینت  ارسال به