پنجم: آیاتى که در آنها مقصود از «عالَمین»، به حسب ظاهر، مطلقِ آفریده‏هاست، مانند آیه دوم سوره حمد و سایر آیاتى که این واژه در آنها مضافٌ إلیه «ربّ» واقع شده است.

قرائنى که مى‏توانند معناى اخیر را در این دسته از آیات تأیید کنند، از این قرارند:

۱. واژه‏شناسان، «عالَم» را به معناى همه آفریده‏ها دانسته‏اند. گستره ربوبیّت الهى نیز شامل همه آفریده‏هاست: (وَ هُوَ رَبُّ كُلِّ شَیْءٍ؛^۱ او پروردگار هر چیزى است). بنا بر این، استعمال این لفظ در نوع خاصّى از آفریده‏ها - مانند مواردى که گذشت - نیاز به قرینه دارد؛ امّا اگر قرینه‏اى نباشد، مقتضاى ربوبیّت مطلق الهى، این است که مقصود از «عالَمین»، همه آفریده‏ها باشد.

۲. قرآن کریم، گستره «ربّ العالمین» را فراتر از جامعه بشری دانسته است؛ زیرا هنگامی که موسی و هارون به فرعون گفتند: (إِنّٰا رَسُولُ رَبِّ ٱلْعٰالَمِینَ؛^۲ ما فرستاده پروردگار عالمیان هستیم)، فرعون از چیستی «ربّ العالمین» پرسید و گفت: (وَ مٰا رَبُّ ٱلْعٰالَمِینَ؛^۳ پروردگار عالمیان چیست؟). موسی علیه السلام پاسخ داد: (رَبُّ ٱلسَّمٰاوٰاتِ وَ ٱلْأَرْضِ وَ مٰا بَیْنَهُمَا)^۴ یعنی «ربّ العالمین» سامان ‏دهنده آسمان‏ها و زمین و آنچه در میان آنهاست.

۳. در تفسیر على بن ابراهیم، از امام صادق علیه السلام نقل شده که ایشان در تفسیر (رَبِّ ٱلْعٰالَمِینَ) فرموده است:

۰.خَلَقَ المَخلوقینَ.^۵

۰.پدیده‏ها را آفرید.

سینه‏هاى جهانیان است، آگاه‏تر نیست؟!).

روشن است که سیاق آیه، گویاى آن است که مقصود از «عالَمین» در آن، مطلق انسان‏هاست.

سوم: مواردى که در آنها مقصود از «عالَمین»، انس و جن است، مانند:

۰.(تَبٰارَكَ ٱلَّذِی نَزَّلَ ٱلْفُرْقٰانَ عَلىٰ عَبْدِهِ لِیَكُونَ لِلْعٰالَمِینَ نَذِیراً.^۱

۰.خجسته است کسى که قرآن را بر بنده‏اش نازل کرد تا بیم ‏دهنده جهانیان (انس و جن) باشد).

با عنایت به آیات و احادیثى که دلالت مى‏کنند که پیامبر صلی الله علیه و آله بر جن و انس مبعوث شده، «عالَمین» در آیه یاد شده، شامل هر دو گروه مى‏شود.

چهارم: آیه‏اى که «عالَمین» را به آسمان‏ها و زمین و آنچه میان آنهاست، تفسیر کرده است:

۰.(قٰالَ فِرْعَوْنُ وَ مٰا رَبُّ ٱلْعٰالَمِینَ * قٰالَ رَبُّ ٱلسَّمٰاوٰاتِ وَ ٱلْأَرْضِ وَ مٰا بَیْنَهُمَا إِنْ كُنْتُمْ مُوقِنِینَ * قٰالَ لِمَنْ حَوْلَهُ أَ لٰا تَسْتَمِعُونَ* قٰالَ رَبُّكُمْ وَ رَبُّ آبٰائِكُمُ ٱلْأَوَّلِینَ * قٰالَ إِنَّ رَسُولَكُمُ ٱلَّذِی أُرْسِلَ إِلَیْكُمْ لَمَجْنُونٌ * قٰالَ رَبُّ ٱلْمَشْرِقِ وَ ٱلْمَغْرِبِ وَ مٰا بَیْنَهُمٰا إِنْ كُنْتُمْ تَعْقِلُونَ.^۲

۰.فرعون گفت: پروردگار عالمیان چیست؟! * [موسى] گفت: «پروردگار آسمان‏ها و زمین و آنچه میان آن دو است، اگر اهل یقین هستید» *[فرعون] به اطرافیانش گفت: آیا نمى‏شنوید [این مرد چه مى‏گوید]؟! * [موسى] گفت: «او پروردگار شما و پروردگار نیاکان شماست» * [فرعون] گفت: پیامبرى که به سوى شما فرستاده شده، بی ‏گمان جن‏زده است *[موسى] گفت: «او پروردگارِ مشرق و مغرب است و آنچه میان آن دو است، اگر شما عقل و اندیشه خود را به کار مى‏گرفتید»).