حجت الاسلام دکتر علیرضا بهرامی در بیست و یکمین نشست علمی از سلسله جلسات و نشست های هفتگی "دین و چالش های روز" به تبیین تفاوت میان مقام محبت و اراده الهی و رابطه شرور عالم با علم و اراده خداوند پرداخت.
به گزارش روابط عمومی پژوهشگاه قرآن و حدیث،حجت الاسلام دکتر علیرضا بهرامی، عضو گروه علمی تربیتی موسسه ائمه اطهار و مدیر دفتر همکاری‌های علمی و امور بین الملل دارالحدیث در نشست علمی "نسل کشی در غزه و شبهه شر گزاف؛ دفاع ها و تئودیسه ها" از بیست و یکمین نشست از سلسله جلسات و نشست های "دین و چالش های روز" ویژه "چهارشنبه های اعتقادی" در تبیین و توضیح دیدگاه فیلسوفان و متکلمان مسلمان درباره شرور گفت: جایگاه شر در دیدگاه فیلسوفان و متکلمان، جایگاهی محوری است؛ زیرا شر، یکی از مسائلی است که کل نظام فکری را جهت‌دهی می‌کند.
عضو گروه علمی ـ تربیتی موسسه ائمه اطهار علیهم السلام، در بیان تقسیمات شر بیان داشت: این مقوله را به سه دسته از جمله: شر اخلاقی، شر طبیعی و شر متافیزیکی تقسیم کرده‌اند؛ اما نکته مهم این است که در شرور طبیعی مثل سیل، زلزله و بیماری‌های واگیردار؛ سوالی مطرح می‌شود که «آیا خداوند به این اتفاقات راضی است؟» یا «چرا باید چنین رخدادهایی به وقوع بپیوندد؟». همچنین پیرامون شرور طبیعی، شبهه‌ای درباره اراده خداوند رخ می‌دهد که «آیا این شرور، متعلَّق اراده خداوند هستند یا نه؟»؛ اگر پاسخ مثبت باشد، شبهه می‌شود که «چرا خداوند چنین چیزی خواسته است؟»؛ و اگر پاسخ منفی باشد، به معنای آن خواهد بود که رخدادی در عالم است که سلطنت و حکومت خدا بر آن وجود ندارد. پیرامون شرور اخلاقی؛ شبهه از جهتی دیگر است بدین صورت که «اگر انسان شروری وجود دارد، خداوند چرا چنین انسان شروری را آفریده است؟» یا «چرا خداوند اجازه می‌دهد تا انسان این فجایع را مرتکب شود؟».
دکتر بهرامی در تشریح شر گزاف گفت: برخی چنین برداشت می‌کنند که بیشتر رخداد‌های عالم، شر است؛ اما برخی دیگر با نگاه به زیبایی‌ها، جنبه خیر در عالم را غالب می‌دانند. شر گزاف، عبارت دیگری از دیدگاه اول یعنی شر اکثری است؛ کسانی که این دیدگاه را دارند مصادیقی مثل نسل‌کشی و جنگ‌های جهانی را برای آن ذکر می‌کنند.
مدیر دفتر همکاری‌های علمی و امور بین‌الملل دارالحدیث، ابراز داشت: تئودیسه، مدعی این است که توصیفی از این شرایط ارائه می‌دهد و نتیجه آن چه به اثبات خداوند یا انکار آن منجر شود، قابل پیش‌بینی نیست. یکی از تئودیسه‌ها می‌گوید؛ وقتی می‌بینیم که واقعه‌ای در سطح کلان مثل نسل‌کشی کنونی غزه رخ می‌دهد، یا محصول این است که خداوند به این حوادث اشراف و آگاهی ندارد یا به قدری گسترده شده که از حد اراده و کنترل خداوند خارج است. برخی در مقام دفاع گفته‌اند که این حوادث، معلول تزاحم‌های عالم است. برخی نیز گفته‌اند خداوند در کنار قربانیان این حوادث گریه می‌کند که این مدل دفاعیات برآمده از احساسات و عواطف می‌باشد. تئودیسه پردازان معمولاً به این سمت می‌روند که خداوند نمی‌خواهد یا نمی‌داند یا نمی‌تواند اما در مقابل این تئودیسه‌ها، دفاع صحیح چنین است که نه این امور از علم و اراده خداوند خارج است و نه خداوند در مقابل این شر گزاف منفعل است. تئودیسه‌پردازان به این نکته توجه ندارند که بایستی این حوادث را در فضای ابتلا، اراده، تعالی و کمال انسان تفسیر نمود.
حجت‌الاسلام بهرامی در پایان اظهار داشت: امری که در عالم اتفاق می‌افتد، ممکن است مورد محبت و رضایت خداوند نباشد ولی اینگونه نیست که از علم خداوند، مستثنا باشد؛ بلکه میان دو مقام محبت الهی و اراده الهی فرق وجود دارد لذا تمام حوادثی که در جهان رخ می‌دهد، به اراده الهی است اما گاهی مورد محبت و رضایت خدا نیست.
لازم به ذکر است نشست علمی "نسل کشی در غزه و شبهه شر گزاف؛ دفاع ها و تئودیسه ها" از بیست و یکمین نشست از سلسله جلسات و نشست های "دین و چالش های روز" ویژه "چهارشنبه های اعتقادی" از سوی پژوهشگاه قرآن و حدیث، انجمن کلام اسلامی حوزه، کمیته مرکزی کرسی های آزاداندیشی حوزه های علمیه و مرکز آموزش های کاربردی دفتر تبلیغات اسلامی قم با ارائه و سخنرانی حجت الاسلام دکتر علیرضا بهرامی، عضو گروه علمی تربیتی موسسه ائمه اطهار علیهم السلام و مدیر دفتر همکاری‌های علمی و امور بین الملل دارالحدیث در روز چهارشنبه ۱۲ اردیبهشت ماه ۱۴۰۳ از ساعت ۲۱ تا ۲۲ به صورت وبیناری برگزار شد.
برگزاری سلسله جلسات و نشست های "دین و چالش های روز" هر هفته روزهای چهارشنبه از ساعت ۲۱ تا ۲۲ با ارائه و سخنرانی پژوهشگران و اساتید برجسته حوزوی و دانشگاهی از ایران و خارج از کشور به همراه پرسش و پاسخ، به صورت وبیناری برگزار می شود.
دریافت صوت جلسه بیست و یکم 👇
