فصل چهارم

روش و ضوابط

در فصل اول تبیین شد که «روش» عبارت است از فرایندی نظام‌مند، و به تعبیری روشن‌تر گام‌‌های منظم، برای نیل به مقصود.

بنا بر این، روش تمر، فرایندی نظام‏مند است که برای تبیین دیدگاه یا نظریه قرآن (مقصود تمر) باید طی شود. این روش شامل چهار مرحله است که عبارتند از: ۱. موضوع‏شناسی، ۲. استکشاف، ۳. سازماندهی، ۴. تحلیل و نظریه‌پردازی. همچنین هر مرحله دارای چند گام مشخص است.

چنان که پیش‌تر نیز اشاره شد، «روش تمر»، روشی انتزاعی و مبتنی بر استنباط روش‏مند از آیات با راهنمایی حداکثری روایات است.

در این فصل تلاش شده، علاوه بر تبیین این روش، نکات لازم مربوط به روش تحقیق و فنون پژوهش، نیز یادآوری شود تا پژوهش‌گر در انجام این گام‏ها موفق‏تر عمل نموده و با سهولت بیشتر فرایند ترسیم شده را طی کند.

مرحله اول: موضوع‌شناسی

یک. تعیین موضوع

انتخاب موضوع از مهم‌ترین بخش‏های هر پژوهش و از جمله پژوهش‏های قرآنی است؛ چرا که اگر موضوع به درستی و با رعایت ضوابط خاص آن انتخاب شود،