۳. مهارت در تشکیل «خانواده حدیثی موضوع»
علاوه بر آشنایی با روش فهم حدیث و لوازم مورد نیاز برای فهم و پیراستن فهم از انحراف و کژی نیاز است پژوهش‌گر تمر به شکل عملی قادر باشد خانواده حدیثی موضوع مورد پژوهش را تشکیل دهد. مراد از خانواده حدیثی، مجموعه روایات دستهبندیشده است که ناظر بر موضوعی محوری است.
تشکیل خانواده حدیثی هر موضوعی از اهمیت بالایی در فهم روایات برخوردار است؛ چرا که اولاً با این کار روایات، قرینه فهم همدیگر میشوند و ثانیاً با قرار گرفتن متون مشابه در کنار هم آسیبهای حدیثی آشکار میشود و بیاغراق، بهترین راه کشف آسیبهای روایات بهرهگیری از خانواده حدیث است.
برای تشکیل خانواده حدیث باید به ترتیب هفت گام را پشت سر گذاشت:
یک. جست و جوی روایات موضوع با کلیدواژهای محدودِ اولیه، از طریق نرمافزارهای حدیثی و نیز مطالعه ابواب مرتبط
این مرحله مقدمه جست و جوی اصلی خواهد بود؛ چون برای جست و جوهای مطلوب باید کلیدواژهای کافی و مناسب در اختیار داشت که این کار در یک روند تدریجی تحقق مییابد و از ابتدا کلیدواژهای کافی مشخص نیست.
دو. توسعه کلیدواژگان و شناخت ابواب مرتبط
این کار با مطالعه نتایج مرحله قبل و در صورت لزوم تکرار چندباره جست و جو با کلیدواژگان نوشناخت به دست میآید.
سه. جست و جوی اصلی با کلیه کلیدواژگان
برای این کار، هم از دامنه احادیث شیعه استفاده میشود و هم روایات اهل سنت و نتایج به دست آمده، بدون لحاظ منبع یا سند ثبت میشوند. حتی روایاتی که در ارتباط آن‌ها با موضوع تردید نیز وجود دارد، باید ثبت شوند تا در مراحل بعدی
