در این کتاب بر هر سه کارکرد تأکید شده است:

۱. ارائه فهم معصوم علیه السلام از آیات موضوع؛

۲. ارائه ابعاد مختلف موضوع، برای پیگیری آن‌ها در آیات؛ این امر گاه به کشف آیات جدید می‏انجامد، گاه دریچه‏ای جدید از موضوع در قرآن می‏گشاید و گاه سبب تعمیق فهم آیات موضوع می‏گردد.

۳. ارائه مبانی راهگشا برای تسهیل و توسعه تفسیر موضوعی.

کارکرد اول و سوم به تمر اختصاص ندارد، بلکه فصل ممیز آن، کارکرد دوم است که سازوکار ویژه آن به همراه دیگر مباحث نظری لازم در تفسیر موضوعی و نیز فرآیند انجام تمر در این کتاب، بررسی شده است.

بر اساس سازوکار ویژه‏ای که برای دخالت روایات در تفسیر موضوعی در این کتاب پیش‏بینی می‏شود، می‏توان ظهور یک تفسیر موضوعی روایی جامع در قلمرو موضوعات درون‏قرآنی را نوید داد.

گفتنی است چنان که به ذهن می‏رسد، تفسیر موضوعی با روش تمر، در موضوعات درون‏قرآنی ملموس‏تر و نتیجه‏بخش‏تر از موضوعات برون‏قرآنی است و چه بسا برخی تمر را به این نوع موضوعات منحصر بدانند؛ اما این گونه نیست، بلکه رسیدن به نتایج روشن در موضوعات برون‏قرآنی با استفاده از تمر نیز در دسترس است، اما به کشف ادبیات قرآنی و روایی موضوع مشروط خواهد بود و البته با دشواری ویژه خود مواجه است.

شایسته است در این‏جا از دو ارزیاب‏ محترم کتاب، جناب حجة الاسلام و المسلمین دکتر کاظم قاضی‏زاده و جناب آقای دکتر محمد مرادی، معاون پژوهشی پژوهشکده تفسیر اهل بیت علیهم السلام، که با ارائه نکات ارزش‌مند و نظرات سودمند از کاستی‏های کتاب کم‏نموده و بر استواری آن افزودند تشکر و قدردانی کنم.

همچنین از ریاست محترم پژوهشکده تفسیر اهل بیت علیهم السلام جناب حجة الاسلام و

سپس گزارش تلفیقی نتایج این دو مطالعه؛ به عنوان نمونه، موضوع «ایمان»، در آیات و روایات بررسی گردد و نتایج به شکل تلفیقی در ساختاری منطقی ارائه گردد.

۴. بررسی موضوعات مختلف در روایات تفسیری؛ به عنوان نمونه، «بررسی نهاد خانواده در روایات تفسیری» یا «بررسی تأویل در روایات تفسیری» یا «بررسی تفسیر در روایات تفسیری».

۵. بررسی روایات تفسیری متعلق به موضوعات عام در قرآن؛ به عنوان نمونه، بررسی روایات تفسیری آیات اجتماعی یا آیات سیاسی که یکی از نتایج چنین پژوهش‏هایی روش‏شناسی معیار در تعامل با آیات اجتماعی یا سیاسی است.

تمامی این تلقی‌ها و احتمالات، تلاش‌های مبارکی برای ایجاد پیوند میان تفسیر موضوعی و روایات بوده و هر یک دریچه‏ای برای انجام پژوهش‏های سودمند است.

در کنار این تصویرهای ترسیمی، کتاب حاضر نگاهی دیگر به ارتباط میان تفسیر موضوعی از یک طرف و روایات از طرفی دیگر افکنده است. این نگاه، برگرفته از باوری است که می‏گوید عمده روایات معارفی ریشه در آیات قرآن دارند و بنا بر همین باور، سازوکار اصلی آن مبتنی بر «تفسیر معکوس روایات» است.

کتاب حاضر، تفسیر موضوعیِ روایی با چنین قرائتی را در اصطلاح، «تمر» (مخفف «تفسیر موضوعی روایی») می‌نامد تا با تسمیه گونه‏های دیگر به تفسیر موضوعی روایی، خلط نگردد.

واقعیت موجود نشان می‏دهد که استفاده از روایت در تفاسیر موضوعی یا به کلی کنار گذاشته شده است یا به شکل ناصواب صورت گرفته است و ماهیت پژوهش (تفسیر موضوعی) را دگرگون ساخته است؛ حال آن که می‏توان از عنصر روایت، برای ارائه یک پژوهش موضوعی قرآنی، حداکثر استفاده را برد؛ بدون این که ماهیت پژوهش تغییر نماید و قرآنی بودن پژوهش خدشه‏دار گردد.

به اختصار، می‏توان گفت روایات در تفسیر موضوعی سه کارکرد مهم دارند که