دریچه‌ای که معصومان علیهم السلام به آیات می‌نگریسته‌اند، به آیات نگریسته شوند.

البته میزان تحقق این هدف بسته به تتبع و توانایی پژوهش‌گر دارد؛ چرا که عموماً روایات کافی ذیل بخش‌های متعدد یک آیه وجود ندارد و روایات موجود نیز صریح و گسترده به رمزگشایی از آیات نپرداخته‌اند.^۱

۲. مصونیت از خطا و انحراف در پرتو جمع کتاب و عترت

پیامبر اسلام۹ در حدیث ثقلین، تمسک به قرآن و عترت را ضامن عدم گمراهی امت معرفی می‌نماید. تأکید پیامبر صلی الله علیه و آله بر جمع میان آن دو، نشان می‌دهد که وجود مستقل هر یک مانع از گمراهی امت نمی‏گردد؛ بلکه لازم است قرآن در کنار عترت باشد. بنا بر این، «تمر» تلاشی است برای گره زدن قرآن و عترت با محوریت ثقل اکبر، یعنی قرآن کریم، در پژوهش‏های قرآنی.

۳. کشف بهتر و کامل‌تر آیات مرتبط

از آثار استفاده از روایات در تفسیر موضوعی شناخت آیات بیشتری درباره موضوع است؛ چرا که روایات به دو شکل به یافتن آیات بیشتر کمک می‌کند. نخست، این که گاه معصوم، بعد از بیان نکته‌ای درباره موضوع، به آیه‌ای استناد یا اشاره می‌کند که ممکن است در شمار آیات گردآوری شده نباشد. دوم، این که گاه معصوم بدون اشاره به آیه‌ای خاص، مطلبی را درباره موضوع بیان می‌کنند که ریشه‌یابی آن مطلب در قرآن، ما را به آیه یا آیاتی درباره موضوع می‌رساند؛ به عنوان نمونه، اگر موضوع مورد پژوهش ما «عوامل قبول نشدن نماز» باشد، روایات زیر، آیه (وَ أَقِیمُوا الصَّلاةَ وَ آتُوا الزَّکاةَ وَ ارْکعُوا مَعَ الرَّاکعِینَ)^۲ و آیاتی از این دست را به پژوهش ما می‌افزاید:

۰.عَنْ أَبِی الْحَسَنِ الرِّضَا۷ قَالَ: إِنَّ اللَّهَ  عز و جل أَمَرَ بِثَلَاثَةٍ مَقْرُونٍ بِهَا ثَلَاثَةٌ أُخْرَی: أَمَرَ بِالصَّلَاةِ وَ الزَّکاةِ، فَمَنْ صَلَّی وَ لَمْ یُزَكِّ لَمْ تُقْبَلْ مِنْهُ صَلَاتُهُ... .^۳

نمی‌گرداند، بلکه باید از کلام او خواست که بیشتر سخن گوید، مرادش را شرح دهد، جزئیاتش را بیان کند و...

این کار همان استنطاق یا به سخن آوردن است که تفسیر موضوعی یکی از کارآمدترین روش‌های آن است و زبان قرآن را بازمی‌کند تا درباره موضوعات مختلف به تفصیل سخن گوید.

ب ـ رویکرد روایی

حدیث را می‌توان مادر علوم اسلامی به ویژه تفسیر نامید، اما در تفاسیر موضوعی کنونی نقش روایت مغفول مانده است؛ در حالی که اگر این امر را آسیبی بر تفسیر موضوعی ندانیم، دست‌کم از توفیق آن برای نیل به اهداف و جایگاه بایسته‌اش می‌کاهد. بنا بر این، و با توجه به:

ـ شناخت ژرف و کامل اهل بیت علیهم السلام از قرآن،^۱

ـ مرجعیت علمی آنان پس از نبی مکرم اسلام۹،^۲

ـ و پیوند ابدی قرآن و عترت،^۳

بهره‌گیری از نگاه روایات به موضوع و استفاده از فهم اهل بیت علیهم السلام نسبت به آیات موضوع، بسیار ضروری و آثار سازنده زیر را به دنبال خواهد داشت:

۱. معیار شدن فهم معصوم علیه السلام در تبیین آیات موضوع

چنان که در تعریف «تمر» گذشت، در این گونه تفسیر موضوعی، فهم معصوم از آیات موضوع پایه مطالعات و نظریه‌پردازی قرار می‌گیرد و سعی می‌شود از