23
در آمدی بر اخلاق هتلداری بر اساس آموزه های اسلامی

نوع سلوك خوب و بدِ انسان دارای اثر است. برخی از این خُلقیات، پسندیده و برخی ناپسند است.۱ ابوعلی مسکویه در این خصوص می‌نویسد:

«الخلق حال للنفس داعیة لها إلی أفعالها من غیر فکر و لا رویة...».۲

البته مراد از «حال» در این عبارت، همان «ملکه» است؛ همچنان که در چند سطر بعد به این لفظ تصریح می‌کند و از خود این عبارت هم مشخص است.

علامه مجلسی در تعریف اخلاق می‌گوید:

«الخلق بالضم ملکة للنفس یصدر عنها الفعل بسهولة...:۳ خُلق به ملکه‌ای برای نفس انسان اطلاق می‌شود که موجب می‌شود فعل به‌آسانی از او صادر شود».

فیض کاشانی اخلاق را این‌گونه تعریف می‌کند:

«الخلق عبارة عن هیئة راسخة فی النفس تصدر عنها الافعال بسهولة و یسر من غیر حاجة الی فکر و رویة...:۴ خُلق عبارت است از هیئتی که در نفس انسان ریشه دوانده، موجب صادر شدن فعل به‌آسانی می‌شود، بی آنکه نیاز به فکر و تأملی باشد».

1.. الاخلاق الاسلامیة و اسسها، ج۱، ص۷: «صفة مستقرة فی النفس فطریة او مكتسبة ذات آثار فی السلوك محمودة او مذمومة، فالخلق منه ما هو محمود و منه ما هو مذموم».

2.. تهذیب الأخلاق [یا طهارة الأعراق]، ص۳۶ و ر.ک: حقایق، ص۵۴.

3.. بحارالانوار، ج۶۷، باب ۵۹، ص۳۷۲، ذیل حدیث ۱۸.

4.. الحقائق فی محاسن الاخلاق، تصحیح میانجی، ص۵۴؛ المحجه البیضاء فی تهذیب الاحیاء، تصحیح غفاری، ج۵، ص۹۵.


در آمدی بر اخلاق هتلداری بر اساس آموزه های اسلامی
22

است.۱ «خُلق» و نیز «خُلُق» در مقایسه با «خَلق»، اگرچه از یك ریشه هستند، واژه «خَلق» به شكل و صورت ظاهری كه با چشم دیده می‌شود اطلاق می‌شود، و واژه «خُلق» به صفات و ویژگی‌هایی كه مربوط به باطن افراد است و با بصیرت، قابل درک.۲ به عبارت دیگر، صورت باطنی انسان و اوصاف و ویژگی‌های اوست كه به منزله شكل ظاهری برای روح او درآمده است و همان‌گونه كه شكل ظاهری ممكن است زیبا یا زشت باشد، روح او نیز ممكن است به واسطه خُلقیاتش زشت و زیبا، یا پسندیده و ناپسند باشد.۳

۲. معنای اصطلاحی

برای واژه «اخلاق»، دو معنای اصطلاحی بیان شده است. بر اساس معنای اصطلاحی اول، اخلاق عبارت است از حالتی از نفس انسانی كه باعث می‌شود كارها و ویژگی‌هایش را بدون آنكه قصد یا توجه داشته باشد بروز دهد.۴ به عبارت دیگر، حالتی است كه در نفس انسان استوار شده و باعث می‌شود تا افعال و ویژگی‌هایش بدون فكر و تأمل و به صورت ملکه از او صادر شود.۵ همچنین در تعریف دیگری چنین آمده است كه اخلاق، آن صفات فطری یا اكتسابی است كه در وجود انسان استقرار یافته، در

1.. ر.ک: همان، ج۲، ص۲۱۴.

2.. المفردات فی غریب القرآن، ص ۱۵۸.

3.. ر.ك: لسان العرب؛ ر.ک: تهذیب الاخلاق‏، ص۵۱.

4.. ر.ك: تهذیب الاخلاق، ص۱۲.

5.. التعریفات، ص۱۰۴؛ تهذیب الاخلاق، ص۵۱.

  • نام منبع :
    در آمدی بر اخلاق هتلداری بر اساس آموزه های اسلامی
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    01/01/1396
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 6648
صفحه از 248
پرینت  ارسال به