همکاران از سودمندیِ آن بهرهمند خواهند شد.
اشاره شد که گمان بد، از جمله خطاهایی است که مقدمه و زمینهساز خطاهای دیگر از جمله تجسس خواهد شد و تهمت و افترا و نیز غیبت، از جمله پیامدهای دیگر آن است که در صورت عدم کنترل بدگمانی، افتادن در دام این خطاها حتمی خواهد بود. نهی از تجسس پس از نهی از بدگمانی در قرآن کریم۱ و در سخن رسول خدا صلّی الله علیه و آله ۲ حاکی از آن است که بین این دو ارتباط وثیقی است؛ البته در عمل نیز میتوان به ارتباط بدگمانی با تجسس بهخوبی پی برد. اما همانگونه که اشاره شد، بدگمانی آن هنگام ناپسند و غیراخلاقی است که در مرتبه گمان باقی بماند؛ اما اگر با ادله قطعی به خطای همکار یقین حاصل شد، چشمپوشی از آن روا نیست و نوعی خیانت در حق همکار خطاکار خواهد بود. ازاینرو میبایست با ملاطفت و مهربانی او را از انجام خطایش نهی و به رفتار صحیح دعوت کرد. پس آنگاه که به خیرخواهی او توجه نکرد، به صورت محرمانه با مدیران بالاتر در میان گذاشت.
1.. سورۀ حجرات، آیۀ ۱۲. "یا أَیهَا الَّذِینَ آمَنُوا اجْتَنِبُـوا كَثِیـرًا مِّـنَ الظَّـنِّ إِنَّ بَعْــضَ الظَّـنِّ إِثْـمٌ وَلَا تَجَسَّسُـوا وَلَا یغْتَـب بَّعْضُكُم بَعْضًا أَیحِبُّ أَحَدُكُمْ أَن یأْكُلَ لَحْمَ أَخِیهِ مَیتًا فَكَرِهْتُمُوهُ وَاتَّقُوا اللهَ إِنَّ اللهَ تَوَّابٌ رَّحِیمٌ: اى كسانى كه ایمان آوردهاید، از بسیارى از گمانها بپرهیزید كه پارهاى از گمانها گناه است، و تجسس نكنید، و بعضى از شما غیبت بعضى نكند. آیا كسى از شما دوست دارد كه گوشت برادر مردهاش را بخورد؟ از آن كراهت دارید. [پس] از خدا بترسید، كه خدا توبهپذیر مهربان است".
2.. سنن ابی داود، ج۴، ص۲۸۰، ح۴۹۱۷. «إِیاكُمْ وَالظَّنَّ فَإِنَّ الظَّنَّ أَكْذَبُ الْحَدِیثِ، وَلا تَحَسَّسُوا وَلا تَجَسَّسُوا: از گمان بد بپرهیزید؛ زیرا گمان دروغترین سخن است، و کنجکاوی و تجسس نکنید».