که به صورت سرزده و بدون دعوت وارد شده است. پیشوایان معصوم برای پذیرایی از مهمانی که با دعوت آمده سفارش خاص دارند. امام صادق علیه السلام با تفكیك دو نوع مهمان، آنان را به ناخوانده و خوانده تقسیم می‌کند. سپس درباره پذیرایی از این دو نوع مهمان می‌فرماید:

۰.«هرگاه برادرت ناخوانده بر تو وارد شد، همان غذایی كه در خانه داری برایش بیاور و هرگاه او را دعوت كردی، در پذیرایی از او خود را به زحمت بینداز».^۱

تأکید فراوان بر پذیرایی شایسته از مهمان در آموزه‌های اسلامی به حدّی است که مصرف هزینه زیاد برای پذیرایی از مهمان تا زمانی که موجب فخرفروشی نشود و برخاسته از چشم‌و‌هم‌چشمی نباشد و یا به دور ریختن غذا نینجامد اسراف به شمار نیامده است. با این توضیح به‌خوبی روشن است که پذیرایی از مهمان، یک اصل اخلاقی و ضرورت در تعاملات اجتماعی است؛ اما نوع پذیرایی ممکن است متفاوت باشد.

اما همانگونه که اشاره شد، گاه ممکن است مهمانان همه در یک تراز نباشند و برخی از برخی دیگر به دلیل خویشاوندی و یا داشتن حق معلمی، از بقیه مهمانان نزد میزبان عزیزتر باشند و در نتیجه پذیرایی از آنان متفاوت باشد. البته باید توجه داشت که تفاوت قایل شدن در پذیرایی برخی افراد، اگر حکیمانه و موجه باشد و مهمانان از علت تفاوت و برتری در پذیرایی آگاه شوند، نه تنها ناخشنودی مهمانان را موجب

پذیرایی صحیح نشانه تکریم و گرامی‌داشت مهمان است و از حقوق او به شمار می‌رود. پس کوتاهی در پذیرایی شایسته از مهمان، از منظر تعالیم اسلام به منزله تضییع حقوق او به شمار می‌رود. لذا در متون روایی یکی از موارد جواز غیبت یا بدگویی از دیگری، مربوط می‌شود به بدگویی از میزبانی که به‌شایستگی از مهمانش پذیرایی نکرده است. امام صادق علیه السلام درباره آیه ۱۵۰ از سوره نساء^۱ که در آن آمده است: «خداوند دوست نمی‌دارد بدیِ کسی آشکارا بیان شود مگر درباره کسی‌که مورد ستم واقع شده باشد» می‌فرماید:

۰.«هر که گروهی را به مهمانی دعوت کند ولی از آن‌ها خوب پذیرایی نکند، جزو ستمگران است، و آنچه مهمانان از بدیِ پذیرایی او بازگو کنند، گناهی ندارد».^۲

پایبندی به این اصل، کلیدی‌ترین راهکار را در جهت توفیقات روزافزون در توسعه گردشگری تحقق می‌بخشد؛ زیرا میزبان را به تلاش در جهت جلب رضایت مهمان خود که از یک منظر مشتری هتل نیز هست وادار می‌سازد؛ و از آنجا که جلب رضایت مشتری یا مهمانان و گردشگران، مهم‌ترین عامل برای توسعه گردشگری است، موفقیت در این مهم ضامن توسعه در امر گردشگری خواهد بود.

اما پذیرایی مهمانان دو گونه است: نوع نخست مربوط است به مهمانی که با دعوت میزبان آمده است و نوع دوم مربوط است به مهمانی