همنوعان، از جمله رفتارهای مورد تأکید پیشوایان دینی در اسلام است. این اعتقاد باعث شده است که خدمت به خَلق، یکی از مبانی کلیدی در حکومت دینی توسط اولیای الهی به شمار آید و هر کاری که در راستای خدمت معقول و مشروع به جامعه و همنوع باشد، مورد تأیید و تمجید قرار گرفته، فاعل آن به اجر و پاداش بی‌حساب الهی بشارت داده شود.

در این میان مسافرانی که برای مقاصد مجاز و مشروع به مکانی سفرکرده‌اند، از جمله افرادی هستند که ارائه خدمت به آن‌ها و رفع نیازشان نه تنها ضرورت دارد، بلکه از فضیلت بسیار و اولویت برخوردار است. نیاز مسافران، متنوع و گوناگون است: گاه به مال برای بازگشت به وطن نیازمندند که در فقه اسلامی این گروه از مسافران به «ابن‌السبیل» یا همان «درراه‌ماندگان» یاد می‌شوند؛ و گاه به مکانی امن برای اقامت نیاز دارند تا در مدت کوتاه اقامت خود بتوانند اهداف خود را پیگیری کرده، به موطن خویش مراجعت کنند؛ مقاصدی همچون، زیارت، سیاحت، درمان و یا حتی تجارت. اینجاست که ارائه خدمات مناسب به مسافران و مهمانان می‌تواند موضوع بحث قرار گیرد و با عنایت به این مبنا به عنوان وظیفه‌ای اخلاقی بدان توجه شود. بی‌تردید مسافر یا مهمان، فردی از نوع بشر، بنده‌ای از بندگان خدا و همنوعی برای میزبان و شاید هم برادری ایمانی خواهد بود؛ از‌این‌رو تکریمش لازم و احترامش واجب است و پذیرایی از او وظیفه‌ای اخلاقی به شمار می‌رود. بحث درباره رسیدگی به درراه‌ماندگان، خارج از بحث ماست و در جای خود باید بدان پرداخته شود، اما میزبانی از گروه‌های دیگری که به اغراض مختلف، نیازمند

می‌شود که به بندگان او بیشتر خدمت کرده، از آنان دستگیری کند.^۱

گذشته از موارد ذکرشده، در نظر گرفتن پاداش فراوان و متنوع برای خدمت به همنوعان و دستگیری از برادران دینی از یک سو، و طرد یا مکافات بسیار سنگین برای بی‌توجهی به نیاز‌های همنوعان و برادران دینی از سوی دیگر،^۲ گواه آن است که در نگاه دین، کانون اجتماع و محافظت از یگانگی اجتماعی و برقراری اُنس و اُلفت میان افراد جامعه، از اهمیت وصف‌ناپذیری برخوردار است.

برای درک جایگاه رفیع خدمتگزاری به همنوعان، همین جمله از امام علی علیه السلام کافی است که در توصیه به مالک اشتر نوشت:

«واَشعِر قلبَكَ الرَّحمةَ لِلرَّعیةِ، وَ المَحبَّةَ لَهُم، و اللُّطفَ بِهِم و لا تكونَنَّ عَلَیهِم سَبُعاً ضاریاً تَغتَنِمُ أكلَهُم إنَّهُم صِنفان: اِمّا أخٌ لَكَ فی الدّینِ أو نَظیرٌ لَكَ فی الخَلقِ:^۳ قلب خویش ‏را نسبت‏ به ملت‏ خود مملو از مهربانی و محبت و لطف كن؛... زیرا آن‌ها دوگروه بیش نیستند: یا برادران دینى تواند، و یا در آفرینش همانند تو انسان‌اند».

بنابراین دستگیری از بندگان خدا به‌ویژه درماندگان، و خدمت به