99
شادي و شادکامي از ديدگاه اسلام

با همه این اوصاف، فهرست رایج‌ترین منابع شادی از دیدگاه روان‌شناسی مثبت، عبارت‌اند از: خوردن، فعّالیت‌های اجتماعی و جنسی، موفّقیت و تأیید اجتماعی، استفاده از مهارت‌هایی چون: موسیقی و دیگر هنرها، مذهب، محیط، طبیعت، استراحت و آرامش.
برای روشن شدن این بحث، به بیان تطبیقی عناوینی که با یکدیگر همپوشی دارند، می‌پردازیم:
روابط اجتماعی، بزرگ‌ترین علّت شاد‌کامی و دیگر جنبه‌های سلامت است.۱ در آموزه‌های دینی نیز روابط اجتماعی، نقشی اساسی در ایجاد نشاط، ایفا می‌کند. دایره روابط اجتماعی در ایجاد شادکامی، دوستان و فرزندان، تا عشق‌های رمانتیک را فرا گرفته است؛ امّا در آموزه‌های دین، دیدار دوستان و گفتگوی با آنان، مهم دانسته شده است و هر یک از مؤلّفه‌های دیگر، نیاز به تحقیق و کشف رابطه آن دارد.
تمرین‌های ورزشی، آسان‌ترین و قوی‌ترین راه ایجاد خُلق مثبت تحت شرایط تجربی است.۲ در آموزه‌های دینی نیز بخش عمده‌ای از نشاط، معطوف به تمرینات ورزشی است؛ ورزش‌هایی که عزّت ‌نفس را بالا می‌بَرَند، انسان را از تنیدگی، رهایی می‌بخشد و مهارت‌های اجتماعی را افزایش می‌دهد، ورزش‌هایی هستند که دین مبین اسلام، به آنها توجّه نموده است.
خوردن، یکی از رایج‌ترین منابع لذّت و یکی از منابعی است که مبتنی بر نیازهای زیست‌شناختی است.۳ در متون دینی، اگر چه به تغذیه،

1.. همان، ص ۳۴۱.

2.. همان‌، ص ۵۸.

3.. همان‌جا.


شادي و شادکامي از ديدگاه اسلام
98

نمودن سه مرحله یاد خدا، وضو و نماز، باعث می‌شود که دیگر از سستی، اثری نباشد و فرد، بتواند روز را با نشاط، آغاز کند.

جمع‌بندی

همان گونه که در فرمول ارائه شده از شادکامی، یادآوری شد، نشاط، جزئی از شادی است. آنچه ما به عنوان منابع نشاط برشمردیم، عناوین استقصا شده از مجموع روایات درباره نشاط است؛ امّا نکته جالب توجّه، آن است که تقریباً عناوینی که ما به عنوان منابع نشاط آوردیم، با منابع شادکامی، یکی است و کلیّت موضوع، دارای اشتراکات فراوانی است. این قالب، می‌تواند منطبق بر عناوین ارائه شده از آموزه‌های دین باشد. اگر چه در جزئیات تفاوت‌هایی وجود دارد که به آنها اشاره می‌شود:
روان‌شناسان مثبت‌گرا، در ابتدا، دو عامل را در به وجود آمدن شادکامی، مؤثّر می‌دانند:
یک. خصوصیات زندگی، از قبیل ثروت، اشتغال و ازدواج؛
دو. عوامل ذهنی، نظیر چگونگی تصوّرات ما از آن شرایط، مثلاً مقایسه با دیگران و انطباق.
از آن جا که شادی، یکی از ابعاد اصلی تجربه انسان، از جمله خُلق مثبت، به شمار می‌رود، روان‌شناسی مثبت، بر این باور است که خُلق مثبت را می‌توان به واسطه انواعی از فعّالیت‌ها القا کرد و این امکان وجود دارد که با درمان یا داروها، شادی را افزایش داد.
شادی، از وقایع مثبتِ زندگی، بسیار تأثیر می‌پذیرد و این موضوع، اساس روش‌های شادیْ‌درمانی را تشکیل می‌دهد. چنین وقایع مثبتی را می‌توان در شیوه تغییر یافته زندگی، بنا نهاد.۱

1.. روان‌شناسی شادی، ص ۳۳۶.

  • نام منبع :
    شادي و شادکامي از ديدگاه اسلام
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    02/01/1391
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 3073
صفحه از 152
پرینت  ارسال به