لذّتی برسند که آنان را به گمان خودشان، شادمان نماید؛ امّا بیشک، لذّت و شادیِ حاصل از بخشش و یاری دیـگران، دوچنـدان و پایـدارتر است. در فرمان امیر مؤمنان على علیه السلام به مالک اشتر، آمده است:
لا تندمن على عفو و لا تبهجن بعقوبة.۱
هر گاه کسى را بخشودى، از کرده خود، پشیمان مشو و هر گاه کسى را کیفر دادى، از کرده خود، شادمان مباش.
علی علیه السلام، در حدیث دیگر میفرماید:
لاَ تَفْرَحَنَّ بِسَقْطَةِ غَیرِک فَإِنَّک لاَ تَدْرِی مَا یحْدِثُ بِک الزَّمَانُ.۲
به افتادن غیر خود، شاد مشو. پس به درستى که آنچه را روزگار بر تو حادث مىسازد، نمىدانى.
ط. معنویت
بیتردید، شادیهای معنوی، از جمله مواردی است که دین اسلام، تأکید خاصّی بر تقویت آنها دارد. معنویت، به زندگی فرد، معنا میدهد و اهداف بلندی را برایش ترسیم مینماید. اعمال و باورهای مذهبی، هر کدام نقش بسزایی در ارتقای سطح شادی دارند.
آنچه در آموزههای دین با شادیهای معنوی پیوند خورده است، دو بُعد باورها و آیینهای مذهبی است.
۱. باورهای مذهبی
باور به رحمت و فضل پروردگار
باورها، نقشی انکارناپذیر در جهت هدایت رفتار و هیجانات انسان دارند.