47
شادي و شادکامي از ديدگاه اسلام

لذّتی برسند که آنان را به گمان خودشان، شادمان نماید؛ امّا بی‌شک، لذّت و شادیِ حاصل از بخشش و یاری دیـگران، دو‌چنـدان و پایـدارتر است. در فرمان امیر مؤمنان على علیه السلام به مالک اشتر، آمده است:
لا تندمن على عفو و لا تبهجن بعقوبة.۱
هر گاه کسى را بخشودى، از کرده خود، پشیمان مشو و هر گاه کسى را کیفر دادى، از کرده خود، شادمان مباش.
علی علیه السلام، در حدیث دیگر می‌فرماید:
لاَ تَفْرَحَنَّ بِسَقْطَةِ غَیرِک فَإِنَّک لاَ تَدْرِی مَا یحْدِثُ بِک الزَّمَانُ.۲
به افتادن غیر خود، شاد مشو. پس به درستى که آنچه را روزگار بر تو حادث مى‏سازد، نمى‏دانى.

ط. معنویت

بی‌تردید، شادی‌های معنوی، از جمله مواردی است که دین اسلام، تأکید خاصّی بر تقویت آنها دارد. معنویت، به زندگی فرد، معنا می‌دهد و اهداف بلندی را برایش ترسیم می‌نماید. اعمال و باورهای مذهبی، هر کدام نقش بسزایی در ارتقای سطح شادی دارند.
آنچه در آموزه‌های دین با شادی‌های معنوی پیوند خورده است، دو بُعد باورها و آیین‌های مذهبی است.

۱. باورهای مذهبی

باور به رحمت و فضل پروردگار

باورها، نقشی انکارناپذیر در جهت هدایت رفتار و هیجانات انسان دارند.

1.. غرر الحکم، ح ۵۰۵۷.

2.. همان، ح ۶۸۴۲.


شادي و شادکامي از ديدگاه اسلام
46

احساس رضایت خاطر به آنها دست می‌دهد. قرآن کریم، این شادمانی را بر نمی‌تابد:
(فَرِحَ الْـمخَلَّفُونَ بِمَقْعَدِهِمْ خِلافَ رَسُولِ اللهِ وَ کرِهُوا أَنْ یجاهِدُوا بِأَمْوالِهِمْ وَ أَنْفُسِهِمْ فی سَبیلِ اللهِ وَ قالُوا لا تَنْفِرُوا فِی الْحَرِّ قُلْ نارُ جَهَنَّمَ أَشَدُّ حَرًّا لَوْ کانُوا یفْقَهُونَ.۱
بر جاى‏ماندگان، به ]در خانه[ نشستنِ خود پس از [حرکت کردن] پیامبر خدا، شادمان شدند و این را ‌که با مال و جان خود، در راه خدا جهاد کنند، ناخوش داشتند و گفتند: «در این گرما، بیرون نروید». بگو: «اگر دریابند، آتش جهنّم، سوزان‌تر است»)
.
در نبرد عقیدتی نیز، آنان که خود را متعّهد به هیچ باور مثبتی نمی‌دانند، از مسئولیت‌های خود، سرپیچی نموده، شادمان می‌شوند. خداوند متعال می‌فرماید:
(إِنْ تُصِبْک حَسَنَةٌ تَسُؤْهُمْ وَ إِنْ تُصِبْک مُصیبَةٌ یقُولُوا قَدْ أَخَذْنا أَمْرَنا مِنْ قَبْلُ وَ یتَوَلَّوْا وَ هُمْ فَرِحُونَ.۲
اگر نیکى به تو برسد، آنان را بدحال مى‏سازد، و اگر پیشامد ناگوارى به تو برسد، مى‏گویند: «ما پیش از این، تصمیم خود را گرفته‏ایم» و شادمان، روى بر مى‏تابند)
.

ح. انتقام و تخریب یا بخشش و یاری؟

انسان‌ها ممکن است در لحظه انتقام گرفتن از دیگران یا تخریب آنان، به

1.. سورۀ توبه، آیۀ ۸۱.

2.. سورۀ توبه، آیۀ ۵۰.

  • نام منبع :
    شادي و شادکامي از ديدگاه اسلام
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    02/01/1391
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 3018
صفحه از 152
پرینت  ارسال به