35
شادي و شادکامي از ديدگاه اسلام

به تبیین موضوع «ثروت»، کمک شایانی خواهد نمود. امام صادق علیه السلام، سه چیز را از نیازهای عمومی جامعه می‌داند:
ثَلاَثَةُ أَشْیاءَ یحْتَاجُ النَّاسُ طُرّاً إِلَیهَا: الأَمْنُ وَ الْعَدْلُ وَ الْخِصْب.۱
سه چیز است که ]همه[ مردم، به آن نیازمندند: امنیت، عدالت و رفاه ]و فراوانی[.
در روایت دیگری، امام صادق علیه السلام به مفضَل فرموده است:
وَ اعْلَمْ یا مُفَضَّلُ! أَنَّ رَأْسَ مَعَاشِ الإِنْسَانِ وَ حَیاتِهِ الْخُبْزُ وَ الْـماء.۲
بدان که اساس معشیت در گذران زندگی انسان، نان و آب است.
به نیازهای عمومی انسان و روایات یاد شده، مسئله مسکن را نیز می‌توان افزود. مسکن، از مواردی است که برای تمام مردم، لازم و بایسته است. پیامبر اکرم نیز مانند سایر مردم مسکن و خانه شخصی داشت. اگر چه خانه همسران ایشان، بسیار محقّر بوده است؛ ولی بی ‌تردید، داشتن مسکن، از مسائلی است که نقش مهمّی در زندگی انسان، ایفا می‌نماید. ضرورت داشتن مسکن، تا آن جا مورد توجّه پیشوایان دین بوده است که در برخی از احادیث، فروختن زمین، خانه و ...، مورد نکوهش و مذمّت، قرار گرفته است، مگر در صورتی که وقتی انسان، زمین، باغ یا خانه‌ای را می‌فروشد، پول آن را در امور مشابه همان، صرف کند.۳
به هر روی، اگر ما مسئله ثروت را از دو جایگاه، مورد پژوهش قرار دهیم، یقیناً به نتایج ظریف‌تری دست خواهیم یافت، همان گونه که اسلام به این مسئله، از دو زاویه، نظر انداخته است. بخش اوّل: نیازهای

1.. تحف العقول، ص ۲۳۶.

2.. بحار الأنوار، ج۳، ص۸۶.

3.. منابع مالی اهل بیت علیهم السلام، ص۲۱.


شادي و شادکامي از ديدگاه اسلام
34

ثروت، باعث شادی ‌می‌شود‌‌؟ چه مقدار پول و ثروت، می‌تواند باعث شادی شود؟
هجوم مردم برای افتتاح حساب پس‌انداز در بانک‌ها‌ برای بردن جوایزی همچون ماشین‌های مدل‌بالا و سکّه‌های طلا در آخرین مهلت قرعه‌کشی، مشارکت در سرمایه‌گذاری‌های مضاربه‌ای، خرید کالاهای تبلیغی دارای جوایز نفیس، همه و همه با هدف بهبود کیفیت زندگی و ارتقای شادی و شادکامی، صورت می‌پذیرد.
به هر حال، تحقیقات، این اشتغالات ذهنی در باره پول را به طور کامل، تأیید نمی‌کنند. کمپل و همکارانش در مطالعه کیفیت زندگی در امریکا دریافتند که موقعیت اقتصادی، یازدهمین مورد از دوازده موردِ ممکن از منابع رضایت از زندگی است. کینگ و ناپا نیز در نتایج مطالعات خود، میزان اثرگذاری ثروت در شادکامی را یکْ‌پنجم، برآورد کرده‌اند و آن را یکْ‌ششم مؤلّفه‌های تشکیل دهنده یک زندگی خوب دانسته‌اند. تأثیر ثروت، موضوع بسیار مهمّی است که مورد شک و تردید، واقع شده است.
برخی مطالعات اوّلیه، همبستگی کمی بین درآمد و شادی را گزارش نموده‌اند و در بعضی موارد، اصلاً ارتباطی قائل نشده‌اند. در واقع، هیچ افزایشی برای سلامت فردی در طول یک دوره افزایش چشمگیر ثروت، برای بسیاری از کشورها وجود نداشته است.۱
در آموزه‌های دینی، بسترهای اوّلیه برای اقتصاد خانواده و جامعه، تعریف شده است که اگر چه موضوع بحث ما نیست، امّا اشاره‌ای گذرا،

1.. روان‌شناسی شادی، ص۱۱.

  • نام منبع :
    شادي و شادکامي از ديدگاه اسلام
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    02/01/1391
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 3476
صفحه از 152
پرینت  ارسال به