آنچه در بخش اوّل این کتاب، رهگیری شده است، پاسخ به سؤالات یاد شده و پرداختن به مقوله شادی در قالب ماهیّت شادی، پایداری آن، و منابع و موانع شادی، است. باید خاطر نشان ساخت که این پژوهش، صرفاً بر مبنای کلیدواژه «فرح» در آموزههای دین، صورت گرفته است.
یک. شیوهنامه
پس از قرآن، حدیث، دومین منبع و سندِ دینشناسی است و تکیهگاه عمده عالمان دین به شمار میرود و اساساً به هیچ روی، نمیتوان علوم اسلامی را جدای از حدیث، مطالعه نمود. عالمان و دینپژوهان هم بدون مدد جستن از حدیث، نمیتوانند به نظرگاههای عمیق و همهجانبه، دست یابند.۱
چارچوب مفاهیم در این پژوهش، بر پایه آیات قرآن و احادیث، شکل گرفته است و برای رسیدن به برداشتی مناسب از منابع دینی، نیازمند شیوهنامهای مدوّن، مشخّص و تعریف شده، خواهیم بود.
نخستین گام در شناخت هر یک از مفاهیم دینی، داشتن احاطه جامع به دیدگاه لغتشناسان است. جمعبندی لغوی، به گونهای که در روش تحقیق بخش دوم این کتاب با عنوان «نشاط» خواهد آمد، شرط اساسی در دستیابی به دیدگاه لغویان است. در کنار دیدگاه لغویان، دیدگاه علمای اخلاق نیز میتواند به مفاهیم ارزشی، معنا دهد و ما را به مفاهیم مورد نظر، نزدیک کند؛ امّا این، بدان معنا نیست که ما به حقیقت آن مفاهیم، دست یازیدهایم؛ بلکه بدون ورود به منابع دینی، نمیتوان به کشف ماهیّت یک مفهوم، امیدوار بود.