145
شادي و شادکامي از ديدگاه اسلام

خود، شِکوه نمی‌کند؛ زیرا اگر تنبل باشد، حق را فرو می‌گذارد، و اگر افسرده [و دل‌تنگ] باشد، شکر نمی‌گذارد، و اگر از پروردگارش شکایت کند، او را نافرمانی کرده است.

د. وضو گرفتن

بین وضو گرفتن و درمان سستی، رابطه‌ای است که آن را باید در فرموده‌ای که به امام رضا علیه السلام منسوب است، جستجو نمود:
فَإِنْ قَالَ [قائل[ فَلِمَ أُمِرُوا بِالْوُضُوءِ وَ بُدِئَ بِهِ قِیلَ لأِنْ یکونَ الْعَبْدُ طَاهِراً إِذَا قَامَ بَینَ یدَی الْجَبَّارِ عِنْدَ مُنَاجَاتِهِ إِیاهُ مُطِیعاً لَهُ فِیمَا أَمَرَهُ نَقِیاً مِنَ الأَدْنَاسِ وَ النَّجَاسَةِ مَعَ مَا فِیهِ مِنْ ذَهَابِ الْکسَلِ وَ طَرْدِ النُّعَاسِ وَ تَزْکیةِ الْفُؤَادِ لِلْقِیامِ بَینَ یدَی الْجَبّار.۱
اگر شخصی پرسید که: «چرا فرمان به وضو داده شده است؟»، به او پاسخ داده می‌شود: به خاطر این‌که بنده، در پیشگاه خداوند متعال و هنگام مناجات با او، پاکیزه باشد، مطیع اوامرش باشد، از کثیفی‌ها و نجاسات، پاکیزه باشد. علاوه بر این، وضو، باعث از بین رفتن [کسالت و] سستی و دور شدن خواب می‌شود و دل، آن گاه که در پیشگاه خداوند جبّار، ایستاده است، تزکیه می‌گردد.
همان‌گونه که در متن این حدیث، به برخی از حکمت‌های وضو اشاره شده است، از میان رفتن سستی و تنبلی، یکی از حکمت‌های آن است. وضو، باعث می‌گردد که سستی از وجود انسان، رَخت بربندد و با وجود لذّت تماس بدنی با آب، نشاط، وجود فرد را فرا گیرد، همان‌ گونه که در احوال امام‌علی علیه السلام آمده است که ایشان در شب‌های سرد، به وسیله

1.. عیون أخبار الرضا علیه السلام، ج ۲، ص ۱۰۴، ح ۱.


شادي و شادکامي از ديدگاه اسلام
144

امام رضا علیه السلام، در حدیثی از جدّش امام باقر علیه السلامنقل کرده که ‌فرمود:
یَنْبَغِی لِلْمُؤْمِنِ أَنْ یکونَ دُعَاؤُهُ فِی الرَّخَاءِ نَحْواً مِنْ دُعَائِهِ فِی الشِّدَّةِ لَیسَ إِذَا أُعْطِی فَتَرَ فَلاَ تَمَلَّ الدُّعَاءَ فَإِنَّهُ مِنَ اللهِ عزوجل بِمَکان۱ .
سزاوار است که دعای مؤمن در هنگام آسایش، همانند دعایش در هنگام سختی‌هایش باشد، نه این‌که وقتی به او اعطا شد، سست گردد. پس، از دعا، ملول و سست، مشو؛ چرا که دعا در پیشگاه خداوند متعال، دارای جایگاهی ]والا[ است.
در این حدیث، دعا و دریافت پاداش به واسطه آن، مورد توجّه قرار گرفته است و امام علیه السلام، توجّه به آن را مورد تأکید قرار می‌دهد.

ج. شکیبایی

شکیبایی، عاملی باز دارنده از ایجاد سستی و تنبلی است. شکیبایی، در تنگناها و مشکلات، مصیبت‌ها و مخاطرات، مانع به وجود آمدن سستی می‌گردد. صبر، اگر جزئی از صفات بارز شخصیتی فرد شده باشد، در برابر بروز حالت سستی و کسلی، مانع ایجاد می‌کند و از پیشرفت آن، جلوگیری می‌نماید. رسول گرامی اسلام، نشانه فرد شکیبا را در سه چیز می‌داند:
عَلاَمَةُ الصَّابِرِ فِی ثَلاَثٍ: أَوَّلُهَا أَنْ لاَ یکسَلَ، وَ الثَّانِیةُ أَنْ لاَ یضْجَرَ، وَ الثَّالِثَةُ أَنْ لاَ یشْکوَ مِنْ رَبِّهِ عزوجل لأِنَّهُ إِذَا کسِلَ فَقَدْ ضَیعَ الْحُقُوقَ وَ إِذَا ضَجِرَ لَمْ یؤَدِّ الشُّکرَ وَ إِذَا شَکا مِنْ رَبِّهِ عزوجل فَقَدْ عَصَاهُ.۲
نشانه فرد شکیبا، سه چیز است: اوّل، آن که سستی نمی‌ورزد؛ دوم، آن که افسرده [و دل‌تنگ] نمی‌شود؛ سوم آن‌ که از پروردگار

1.. الکافی، ج ۲، ص ۴۸۸، ح ۱.

2.. علل الشرائع، ج ۱، ص ۴۹۸.

  • نام منبع :
    شادي و شادکامي از ديدگاه اسلام
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    02/01/1391
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 3308
صفحه از 152
پرینت  ارسال به