د. پیامدهای معنوی
بخش دیگری از پیامدهای سستی، پیامدهای معنویاند. در احادیث این بخش نیز موارد متفاوتی بیان شده که باید از یکدیگر تفکیک شده، طبقهبندی شوند. موارد زیر، از جمله این پیامدهاست:
۱. دست نیافتن به پاداش الهی
کار و تلاش، زمینهساز دریافت پاداش است؛ امّا سستی، کسالت و رخوت، مسیر دریافت پاداش را تغییر میدهد. امام علی علیه السلام میفرماید:
بالعمل یحصل الثواب لا بالکسل.۱
با کار، پاداش به دست میآید، نه با سستی.
سستی و تنبلی، دشمن کار است. امام صادق علیه السلام میفرماید:
عَدُوُّ الْعَمَلِ الْکسَلُ.۲
دشمن کار، سستی است.
برای رسیدن به پاداش الهی، باید تلاش کرد؛ چرا که: بهشت را به بها میدهند، نه به بهانه.
۲. ناتوانی در انجام دادن دستورهای الهی
سستی در انجام دادن امور دنیوی، به مراتب، سستی شدیدتری را در انجام دادن امور اُخروی برای فرد به دنبال خواهد داشت و نشاط در امور دنیوی، زمینهای برای نشاط داشتن در به انجام رساندن امور آخرتی است.