مؤلّفه اهمالکاری و ناتوانی میداند و میفرماید:
فِی التَّوَانِی وَ الْعَجْزِ أُنْتِجَتِ الْهَلَکة.۱
اهمالکاری و ناتوانی، هلاکت به بار می-آورد.
هر دو مؤلّفه، به یک سمت در حرکتاند و آن، «نرسیدن به هدف» است: یکی، نخواستن است و دیگری، نتوانستن؛ و حال که با هم گِره خوردهاند، جز شکست و هلاکت، ره به جایی نبردهاند.
ب. پیامدهای اجتماعی
سربارِ اجتماع شدن
یکی از پیامدهای ناگواری که سستی در عرصه اجتماعی به بار میآورد، متّکی نبودن فرد به خود در اداره امور زندگی است، تا جایی که فرد، ابتدا در محیط خانواده، سربارِ اهل خانه و سپس، سربارِ اجتماع خواهد شد. امام صادق علیه السلام، در نامهای به یکی از اصحاب خود، او را اینگونه مورد خطاب قرار داده است:
لاَ تَکسَلْ عَنْ مَعِیشَتِک فَتَکونَ کلّاً عَلَى غَیرِک، أوْ قَالَ: عَلَى أَهْلِک.۲
در امور معیشتی، سستی موَرز، تا سربار دیگران (/ خانوادهات) نباشی.
سستی در امور معیشت، هم انسان را سربار جامعهای کوچک، همچون خانواده، و هم سربار جامعهای بزرگتر، همچون اجتماع، خواهد نمود. این سستی، میتواند حتّی در روابط سالم خانوادگی، تأثیر منفی بگذارد.