41
شادي و شادکامي از ديدگاه اسلام

کمبود و برقراری تعادل، اقدام می‌نماید.۱
خوردن و آشامیدن نیز هم با انگیزه لذّت و هم با انگیزه بقا، سر و کار دارد. در قرآن کریم، آیات بسیاری در باره خوردن و آشامیدن، آمده است که همه به نحوی، در مقام گوشزد نمودن نعمت‌های الهی به انسان هستند و لذّتی را که از آنها برای انسان حاصل می‌شود، یادآوری می‌نمایند.۲ در برخی روایات نیز به مسئله تغذیه و جنبه شادی‌بخشی آن، توجّه شده است. در این گونه روایات، گاهی تغذیه به همراه موقعیت معنوی، در شکل‌دهی لحظات شاد، دخیل است که می‌توان به لحظه‌ افطار و روزه‌گشودن، اشاره نمود. در این روایات، اگر چه موفّقیت معنوی، محور و پایه این شادمانی است؛ امّا از شادی و سروری که پیامد جنبه فیزیولوژیک آن است، نمی‌‌توان غافل بود. امام صادق علیه السلام می‌فرماید:
لِلصَّائِمِ فَرْحَتَانِ فَرْحَةٌ عِنْدَ إِفْطَارِهِ وَ فَرْحَةٌ عِنْدَ لِقَاءِ رَبِّهِ.۳
برای روزه‌دار، دو شادی است: یک شادی، هنگام گشودن روزه‌اش و دیگری، هنگام دیدار پروردگارش.
در روایتی دیگر از پیامبر خدا صلی الله علیه وآله در سفارش خود به امام علی علیه السلام، سه شادمانیِ مؤمن، چنین برشمرده شده است:
یَاعَلِی! ثَلَاثٌ فَرَحَاتٌ لِلْمُؤْمِنِ فِی الدُّنْیا لُقِی الإِخْوَانِ وَ الإِفْطَارُ مِنَ الصِّیامِ وَ التَّهَجُّدُ مِنْ آخِرِ اللَّیلِ.۴

1.. احساس و ادراک، ص ۱۱۵.

2.. دیدگاه‌های روان‌شناختی آیة الله مصباح یزدی، ص ۱۵۰.

3.. الکافی، ج۴، ص۶۵.

4.. بحار الأنوار، ج۶۶، ص۳۷۱.


شادي و شادکامي از ديدگاه اسلام
40

با شادمانی و سلامت ذهنی، همبستگی دارد. برای مثال، داینر وسلیگمن در مطالعه‌ای درباره شناسایی ده درصد از شادترین افراد یک گروه ۲۲۲ نفری از دانشجویان، دریافتند که برجسته‌ترین ویژگی آنان، داشتن زندگی اجتماعی پُربار و رضایتمند است. این دانشجویان، بخش قابل ملاحظه‌ای از وقت خود را در معاشرت با دوستان، صرف می‌کردند و از لحاظ برقراری دوستی و حفظ آن با دوستانشان، در گروه ممتاز، رتبه‌بندی شدند. روابط و دوستی‌های محدود، احتمالاً به سه دلیل با شادمانی، همبسته است:
اوّل، این ‌که افراد شاد، بیشتر به عنوان دوست و افراد قابل اعتماد، انتخاب می‌شوند؛ زیرا نسبت به افراد دیگر، جذّاب‌تر بوده، بیشتر به دیگران کمک می‌کنند.
دوم، این‌ که روابط و دوستی‌های محدود، نیاز به محبّت را برآورده می‌سازند. لذا موجب احساس شادی و رضایت می‌شوند.
سوم، این‌که دوستی‌های نزدیک، حمایت اجتماعی به بار می‌آورند.۱

ج. تغذیه

هر موجود زنده‌ای از جمله انسان، وقتی به غذا یا آب احتیاج پیدا کرد، احساس گرسنگی و تشنگی می‌کند. این احساس، موجب فعّالیت‌های موجود زنده، در جهت رفع کمبود و کاهشِ احساسِ ایجاد شده می‌گردد. بدین ترتیب، تحریک مناسب این احساس در موجود زنده، میل و کششی را ایجاد می‌کند و در نتیجه، وی با رفتاری هدفدار، در جهت برطرف کردن

1.. روان‌شناسی مثبت، ص ۶۶.

  • نام منبع :
    شادي و شادکامي از ديدگاه اسلام
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    02/01/1391
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 3397
صفحه از 152
پرینت  ارسال به