39
شادي و شادکامي از ديدگاه اسلام

بخش عمده‌ای از احادیث نیز به موضوع روابط اجتماعی، نگاهی عمیق داشته، شادی‌بخشی را پیامد روابط اجتماعی سالم، همچون دیدار دوستان، می‌داند. رسول گرامی اسلام می‌فرماید:
ثَلاَثٌ فَرَحَاتٌ لِلْمُؤْمِنِ فِی الدُّنْیا: لِقَاءُ الإِخْوَانِ، وَ تَفْطِیرُ الصَّائِمِ، وَ التَّهَجُّدُ مِنْ آخِرِ اللَّیل.۱
برای مؤمن، سه شادی در دنیا وجود دارد: دیدار برادران، روزه گشودن روزه‌دار، و شب زنده‌داری در پایان شب.
در برخی از آموزه‌های دین، روابط اجتماعی، با نوع‌‌دوستی و برآوردن نیازهای دیگران، پیوند خورده و عاملی برای شادمانی پایدار، دانسته شده است. روابطی که به همبستگی جامعه کمک نموده، موجب نشاط و شادمانی در جامعه گردد، از نگاه دین، شادی‌آفرین، تلقّی می‌شود.
در حدیثی آمده است:
إِنَّ للهِ عِبَاداً فِی الأَرْضِ یسْعَوْنَ فِی حَوَائِجِ النَّاسِ هُمُ الآمِنُونَ یوْمَ الْقِیامَةِ وَ مَنْ أَدْخَلَ عَلَى مُؤْمِنٍ سُرُوراً فَرَّحَ اللهُ قَلْبَهُ یوْمَ الْقِیامَةِ.۲
همانا براى خدا در زمین، بندگانى است که براى ]برآوردن] نیازهای مردم، می‌کوشند. اینها روز قیامت، در امان‌اند. و هرکه به مؤمنى، شادى رساند، خدا روز قیامت، دلش را شاد می‌سازد.
شواهد نشان داده است که برقراری چند رابطه محدود و نزدیک با دیگران،

1.. کتاب من لایحضره الفقیه، ج۴، ص۳۶۰.

2.. الکافی، ج۲، ص۱۹۸.


شادي و شادکامي از ديدگاه اسلام
38

نتیجه آن که مردم کشورهای برخوردار از اقتصاد پیشرفته که برای کسب پول، بیش از سایر آرمان‌ها، ارزش قائل هستند، از استاندارد زندگی برخوردار نبوده، کمتر از زندگی خود، راضی‌اند. این، ممکن است بدان خاطر باشد که فرآیند و بازده انباشت پول، پس از برآورده ساختن نیازهای جسمانی، به تأمین نیازهای اجتماعی و روانی ـ که شادمانی را افزایش می‌دهند ـ ، نمی‌انجامد.۱

ب. روابط اجتماعی

فارابی، بنیان‌گذار فلسفه سیاسی در اسلام است و آثار وی، بیشتر در شرح و توضیح فلسفه ارسطو و افلاطون است. وی همانند ارسطو اعتقاد دارد که انسان، طبعاً اجتماعی است و برای ادامه بقا به اجتماعی بودن، نیاز دارد. از نظر وی، آنچه انسان را به تکاپو وا می‌دارد و به زندگیِ گروهی می‌کشانَد، نیازهای طبیعی اوست. انسان‌ها، بدون یاری یکدیگر، نمی‌توانند نیازهای خود را برآورند و این امر، جز از طریق روابط اجتماعی، امکان‌پذیر نیست.۲
روان‌شناسان اجتماعی، بر این باورند که رفتار اجتماعی، در خلأ، رُخ نمی‌دهد ومعلول علّت‌های متعدّدی است. از همین رو، روان‌شناسی اجتماعی، به دنبال شناخت عواملی است که بر روابط میانْ‌فردی، تأثیر گذاشته، زمینه دل‌سردی، همبستگی، وابستگی و یا عشق را فراهم آورده است. از ره‌گذر همبستگی معنادار جامعه، به‌ دلیل روابط اجتماعیِ مناسب، پیامدهای مطلوبی را برای آحاد آن می‌توان متصوّر بود.

1.. روان‌شناسی مثبت، ص ۷۴.

2.. روان‌شناسی اجتماعی با نگرش به منابع اسلامی، ص ۱۲.

  • نام منبع :
    شادي و شادکامي از ديدگاه اسلام
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    02/01/1391
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 3414
صفحه از 152
پرینت  ارسال به