وی، تمام آیاتی که واژه فرح را در خود جای داده، بجز دو مورد، از این مقوله می‌داند. راغب، تنها آیات ۵۸ سوره یونس: (فَبِذلِک فَلْیفْرَحُوا)
و آیه ۴ سوره روم: (وَ یوْمَئِذٍ یفْرَحُ الْـمؤْمِنُون)
را جزء مواردی دانسته که شادی و شادمانی کردن برای آنها اجازه داده شده است. در مقابل، «رجلٌ مُفرح»، به کسی گفته می‌شود که زیر بار بدهی، پشتش خم شده است. راغب نتیجه می‌گیرد که «إِفراح»، در جلب شادمانی و از بین بردن شادی، هر دو، به کار می‌رود.^۱
زمخشری نیز در أساس البلاغة، فرح را شادمانی و غم تعریف می‌نماید:
لک عندی فرحة؛ أی بُشری و تقول: أفرحتنی الدنیا، ثمّ أفرحتنی أی سرّتنی ثمّ غمّتنی.^۲
ابن منظور هم سبُکیِ دل را فرح می‌داند:
الفرح: نقیض الحزن، و هو أَن یجد فی قلبه خفّة.^۳
طُرَیحی، بر این باور است که فرح، در سه معنای «سرور»، «رضا» و «أشَر و بَطَر»، استعمال گردیده و برای هر یک، مصادیقی را ذکر کرده است:
۱. سرور:«للصائم فرحتان یفرحهما؛ برای روزه‌دار، دو شادی است که به آن دو، شاد می‌شود».^۴
۲. رضا:«إنّ الله أشد فرحاً بتوبة عبده من رجل أضل راحلته و زاده فی لیلة ظَلماء وجدها».^۵

پس از شکل‌گیری خانواده حدیث، طبقه‌بندی و دسته‌بندی احادیث، با رویکردی روان‌شناختی، مدّ نظر قرار می‌گیرد. طبقه‌بندی در این مقاله بر اساس دیدگاه مؤلّف بوده و هر پژوهشگری، می‌تواند، ایده‌ای متفاوت ارائه نماید.

دو. واژه‌پژوهی

الف. فرح

با توجّه به پژوهش لغوی بر روی واژه «فرح»، مجموعه‌ای از تعاریف زیر به دست می‌آید، که نخست، آنها را بیان می‌کنیم ودر پایان، به جمع‌بندی آنها می‌پردازیم.
ابن فارِس، مادّه «فرح» را دارای دو معنای کلیدی می‌داند: معنای اوّل: «الفرح: فرح، یفرح»، به نقیضِ اندوه می‌گویند، آن ‌چنان که در آیه شریف: (ذلِکمْ بِما کنْتُمْ تَفْرَحُونَ)
^۱ بدین معنا آمده است. معنای کلیدی دیگر آن، «الإفراح»، به معنای سنگینی است: «فرح: الفاء و الراء و الحاء، أصلان یدلّ أحدهما علی خلاف الحزن و الآخر الإثقال».^۲
خلیل نیز تعاریف خود را در قالب مصادیقی آورده و «فرح» را سنگینی و سرور، تعریف کرده است: «رجلٌ مُفرَح أثقله الدَّین». همچنین کسی که زیر بار قرض، پشتش خم شده است: «ما یسرّنی به مُفرحٌ و مفروح».^۳
راغب اصفهانی، معتقد است که واژه «الفرح»، به معنای باز شدن دل و گشادگی خاطر، به وسیله لذّت آنی و زودگذر بوده و بیشتر در لذّات بدنی است.