دادن همه چیز دانسته، مایه تباهی لحظه لحظه زندگی می‌داند. ایشان می‌فرماید:
التَّوَانِی فَوْت.^۱
کوتاهی ]در کار[، موجب از دست دادن است.
امام علیه السلام در حدیث دیگری فرموده است:
التَوَانِی إِضَاعَة.^۲
اهمالکاری، ضایع کننده] ی عمر و فرصت[ است.

۵. پشیمانی

سستی و اهمال در انجام دادن وظایف و مسئولیت‌های فردی و اجتماعی، در وهله اوّل با سرپوش گذاشتن و غفلت، امکان دارد که در ظاهر، پیامدی نداشته باشد؛ ولی آن‌گاه که جزء جدایی‌ناپذیر زندگی فرد گردید، باعث غرقه شدن در سیلاب پشیمانی می‌گردد و پشیمانی، وجود شخص را فرا می‌گیرد. امام علی علیه السلام می‌فرماید:
مَنْ أَطَاعَ التَّوَانِی أحَاطَتْ بِهِ النَّدَامَة.^۳
هر که از سستی فرمان بَرَد، پشیمانی، او را در میان می‌گیرد.

۶. نابود شدن

سستی و اهمال، به خودی خود، دارای پیامدهایی بود که گفتیم؛ امّا در مواردی، وجود این مؤلّفه و پیوند با شاخصه‌ای دیگر نیز می‌تواند زمینه‌سـاز پیامدهای منفـی باشـد. امام علی علیه السلام، هلاکت را معلول پیوند دو

۳. بروز امور ناخوشایند

انسان، همیشه دوست دارد که زندگی او، توأم با شادمانی و شادکامی باشد؛ امّا این امر، گاه به دلایلی محقّق نمی‌شود و امور ناخوشایند در زندگی، ریشه می‌دوانند و شادی و نشاط را به غم و سستی تبدیل می‌کنند. خویشتن‌بینی و سستی در کار، دو عاملی هستند که با هم موجب بروز ناخوشایندی‌ها در زندگی ‌می‌شوند. عامل درونیِ خویشتن‌بینی و عامل بیرونیِ سستی در کار، باعث می‌شوند تا انسان در ناخوشایندی‌ها گرفتار آیند. امّا کنار گذاشتن این دو نیز متقابلاً می‌تواند امور ناپسند را کنار زند، آن گونه که امام علی علیه السلام می‌فرماید:
من ترک العجب و التوانی، لم ینزل به مکروه.^۱
هر که خود‌بینی و سهل‌انگاری را کنار بگذارد، ناپسندی به او نمی‌رسد.
امروزه نیز روان‌شناسی مثبت‌، به دنبال این است که چگونه می‌توان به سمت شادمانی، شادکامی و رضایتمندی حرکت کرد و موانع را از میان برداشت. پیامدهایی همچون بروز ناخوشایندی، می‌توانند مؤلّفه‌هایی مهم در این زمینه باشند.

۴. از بین رفتن فرصت

زندگی مردان و زنان موفّق، مرهون برنامه‌ریزی دقیق و استفادهاز فرصت‌هاست؛ امّا اگر به جای چنین تدبیری، سستی و سهل‌انگاریپیشه چنین افرادی می‌گشت، دیگر فرصتی برای ثبت لحظه‌های طلاییدر زندگی خویش نمی‌یافتند. امام علی علیه السلام، اهمالکاری و کوتاهی را از دست