شده از امام علی علیه السلام برداشت می‌شود که:
من التوانی یتولّد الکسل.^۱
تنبلی ]و سستی[، زاییده اهمالکاری است.

۵. «کَسَل» و «سَئَم»

آنچه از مادّه«سَئَم» به دست می‌آید، اتّفاق اهل لغت بر معنای این مادّه است. خلیل، ابن اثیر و طُرَیحی، بر معنای یکسانی از «سئم»، اشتراک نظر دارند و آن، ملالت است:
سئمت الشیء سآمة: مَللته.^۲
السآمة: الملل والضجر.^۳
السآمة: الملالة، وزناً و معناً.^۴

نسبت‌سنجی

امّا در بُعد روایی، «سئم»، همانند واژه فتره، بیشتر در مورد فرشتگان و عبادت آنها به کار رفته است:
...لا یسأمون من عبادتک.^۵
[فرشتگان،] از عبادتت، ملول نمی‌شوند.
با این وصف، تعریف سئم، تعریف ملل نیز هست، که در ادامه روشن می‌گردد.

که آرام و ملایم بوزد، «النسیم الوانی» می‌گوید:
النسیم الوانی: الضعیف الهبوب.
زنی که به آهستگی بنشیند و برخیزد، «إمرأة وناة» خوانده می‌شود:
إمرأة وناة: حلیمة بطیئة القیام.
و سستی عقل را «الونوة» می‌گویند:
الونوة: الاسترخاء فی العقل.^۱
با این بیان، توانی، سستی و ضعفی است که در انجام دادن عمل، مشاهده شود.

نسبت‌سنجی

در احادیث نیز، همین دو بُعد، نمود می‌یابند. به احادیثی که بردو محور ضعف، عقل و ضعف اراده می‌چرخند، توجّه کنید. امام علی علیه السلام در این زمینه می‌فرماید:
التوانی سجیّة النوکی.^۲
اهمالکاری، ویژگی سبُک‌سران است.
امام علی علیه السلام در حدیث دیگری می‌فرماید:
ضادّوا التوانی بالعزم.^۳
با اراده ]و تصمیم[، با سستی ]و اهمال[ مقابله کنید.
رابطه توانی با کَسَل، رابطه تقدیمی است. این نکته، از این حدیث نقل