433
شناخت‌نامه قرآن بر پايه قرآن و حديث - جلد اوّل

۳۰۳.امام صادق عليه السلام - در باره اين سخن خداوند متعال: (و اگر آن را بر برخى از غير عرب‏زبانان ، نازل مى‏كرديم و [ پيامبر صلى اللَّه عليه و آله ]آن را بر ايشان مى‏خوانْد ، به آن ايمان نمى‏آوردند) -:يعنى اگر قرآن بر غيرعرب ، فرو فرستاده مى‏شد ، عرب به آن ايمان نمى‏آوردند، در حالى كه بر عرب نازل شد و عجم‏ها به آن ايمان آوردند . پس اين ، فضيلتى براى عجم‏هاست .

۳۰۴.مجمع البيان: ابو بصير ، از امام صادق عليه السلام روايت كرده است كه فرمود: «اگر شما - اى گروه عرب - روى برتابيد ، (جاى شما را به مردمى غير از شما خواهد داد)» ، يعنى [به ]مَوالى .
از امام صادق عليه السلام روايت شده است كه فرمود: «به خدا سوگند كه بهتر از آنان را جاى‏گُزينشان كرد : مَوالى را».

۳۰۵.الغارات - به نقل از عباد بن عبد اللَّه اسدى -:روز جمعه ، [در مسجد ]نشسته بودم و على عليه السلام بر منبرى از آجر ، سخن مى‏گفت و ابن صوحان نيز نشسته بود. در همين حال ، اشعث آمد و از ميان جمعيت ، به طرف منبر ، پيش رفت و گفت: اى امير مؤمنان! اين سُرخ‏گونه‏ها ، ۱ تو را از ما گرفته‏اند!
امير مؤمنان عليه السلام در خشم شد. ابن صوحان گفت: امروز، از كار عرب ، آن چيزى كه پوشيده بود ، روشن خواهد شد .
على عليه السلام فرمود: «من با اين جماعتِ لَندَهور ، چه كنم؟! تا لِنگ ظهر ، در بستر خود، غلت مى‏زنند ، در حالى كه عدّه‏اى (مردم غيرعرب) در اين نيمروز داغ ، به ذكر خدا مشغول اند . آن گاه ، آنها (عرب‏ها) به من مى‏گويند كه اين افراد (غير عرب) را از خود برانم و از ستمگران باشم! سوگند به آن كه دانه را شكافت، از محمّد صلى اللَّه عليه و آله شنيدم كه مى‏فرمايد: "به خدا سوگند كه اينان ، براى باز گرداندنتان به دين ، با شما خواهند جنگيد ، همچنان كه شما در آغاز ، براى مسلمان كردن آنان ، با ايشان جنگيديد"» .

1.مقصود ، مردمان غير عرب ، يعنى ايرانيان و روميان اند كه عرب‏ها ، آنها را به دليل سفيدپوست بودن، «حَمراء (سرخ‏گونه)» مى‏خواندند .


شناخت‌نامه قرآن بر پايه قرآن و حديث - جلد اوّل
432

۳۰۳.الإمام الصادق عليه السلام في قَولِهِ تَعالى‏ : (وَ لَوْ نَزَّلْنَهُ عَلَى‏ بَعْضِ الْأَعْجَمِينَ * فَقَرَأَهُ عَلَيْهِم مَّا كَانُواْ بِهِ مُؤْمِنِينَ ) - : لَو اُنزِلَ القُرآنُ عَلَى العَجَمِ ما آمَنَت بِهِ العَرَبُ ، وقَد نُزِّلَ عَلَى العَرَبِ فَآمَنَت بِهِ العَجَمُ ، فَهذِهِ فَضيلَةُ العَجَمِ. ۱

۳۰۴.مجمع البيان : رَوى‏ أبو بَصيرٍ عَن أبي عَبدِ اللَّهِ عليه السلام قالَ : إن تَتَولَّوا يا مَعشَرَ العَرَبِ (يَسْتَبْدِلْ قَوْمًا غَيْرَكُمْ ) ؛ يَعنِي المَوالِيَ .
وعَن أبي عَبدِ اللَّهِ عليه السلام قالَ : قَد وَاللَّهِ أبدَلَ بِهِم خَيراً مِنهُم ؛ المَوالِيَ. ۲

۳۰۵.الغارات عن عباد بن عبد اللَّه الأسدي : كُنتُ جالِساً يَومَ الجُمُعَةِ و عَلِيٌّ عليه السلام يَخطُبُ عَلى‏ مِنبَرٍ مِن آجُرٍّ وَ ابنُ صَوحانَ جالِسٌ ، فَجاءَ الأَشعَثُ فَجَعَلَ يَتَخَطَّى النّاسَ فَقالَ : يا أميرَ المُؤمِنينَ ، غَلَبَتنا هذِهِ الحَمراءُ ۳ عَلى‏ وَجهِكَ ، فَغَضِبَ . فَقالَ ابنُ صَوحانَ : لَيُبَيِّنُ اليَومَ مِن أمرِ العَرَبِ ما كانَ يَخفى‏ .
فَقالَ عَلِيٌّ عليه السلام : مَن يَعذِرُني مِن هؤُلاءِ الضَّياطِرَةِ ۴ ، يَقيِلُ أحَدُهُم يَتَقَلَّبُ عَلى‏ حَشاياهُ ، و يُهَجِّرُ قَومٌ لِذِكرِ اللَّهِ! فَيَأمُرُني أن أطرُدَهُم فَأَكونَ مِنَ الظّالِمينَ! وَالَّذي فَلَقَ الحَبَّةَ و بَرَأَ النَّسَمَةَ ، لَقَد سَمِعتُ مُحَمَّداً صلى اللَّه عليه و آله يَقولُ : لَيَضرِبُنَّكُم وَاللَّهِ عَلَى الدّينِ عَوداً كَما ضَرَبتُموهُم عَلَيهِ بَدءاً. ۵

1.تفسير القمّي : ج ۲ ص ۱۲۴ ، بحار الأنوار : ج ۹ ص ۲۲۸ ح ۱۱۶ .

2.مجمع البيان : ج ۹ ص ۱۶۴ ، تفسير نور الثقلين : ج ۵ ص ۴۶ ح ۹۰ و ۹۱ ، بحار الأنوار : ج ۲۲ ص ۵۲ .

3.قال الجزري : في حديث عليٍّ : «قيل له : غلَبَتْنا عليك هذه الحمراء» ؛ يعنون العَجم والرُّوم ، والعرب تُسمّي المَوالي : الحَمْراء (النهاية : ج ۱ ص ۴۳۸ «حمر» ) .

4.الضَّياطِرة : هم الضِّخام الذين لا غَناء عندهم (النهاية : ج ۳ ص ۸۷ «ضطر») .

5.الغارات : ج ۲ ص ۴۹۸ ؛ مسند أبي يعلى‏ : ج ۱ ص ۲۲۳ ح ۳۹۵ ، الأمالي للمحاملي : ص ۲۰۰ ح ۱۸۱ ، شرح نهج البلاغة ابن أبي الحديد : ج ۲۰ ص ۲۸۴ ح ۲۵۱ و ج ۱۹ ص ۱۲۴ كلّها نحوه .

  • نام منبع :
    شناخت‌نامه قرآن بر پايه قرآن و حديث - جلد اوّل
    سایر پدیدآورندگان :
    جمعي از پژوهشگران، اصغر هادوي کاشاني، محمّد احسانى‏فر لنگرودى، علي‌رضا نظري خرّم، محمّدرضا حسين‌زاده، علي شاه‌ علي‌زاده، حميد رضا شيخي (مترجم)
    تعداد جلد :
    4
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    02/01/1391
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 8402
صفحه از 500
پرینت  ارسال به