355
شناخت‌نامه قرآن بر پايه قرآن و حديث - جلد اوّل

كافى است. ۱ اين قرائات چنان كه شمارى از صاحب‏نظران نيز اذعان كرده‏اند به دليل ضعف سند و دلالت، فاقد حجيت اند ۲ و نمى‏توان به آنها عمل كرد.
برخى قرآن‏پژوهان بيان كرده‏اند كه صحّت حديث غدير با همه رواياتى كه قائل به تحريف و حذف نام امام على عليه السلام از قرآن‏اند، معارض است؛ زيرا اگر نام و امامت على عليه السلام در قرآن آمده بود، نيازى نبود تا پيامبر آن اجتماع عظيم را با آن ويژگى‏ها فراهم آورد و خلافت على عليه السلام را اعلام كند. شايان يادآورى است كه واقعه غدير در حجّةالوداع رخ داد؛ زمانى كه تقريباً همه قرآن نازل شده بود و خداوند تأكيدى فراوان و شديدالحن داشت تا پيامبر موضوع خلافت خود را اعلان كند و وعده داد كه او را از گزند مردمان نگاه مى‏دارد؛ ۳ همچنين بنا بر روايتى صحيح، امام صادق عليه السلام موضوع ذكر نشدن نام اهل بيت را در قرآن به نماز تشبيه كرده كه موضوع نماز در قرآن آمده است ، ولى كيفيت و كمّيت آن را پيامبر صلى اللَّه عليه و آله بيان كرده است. ۴ اين روايت نيز با روايات دال بر تحريف معارض است. ۵
روايات ناظر به تحريف معنوى: در برخى از روايات ، لفظ تحريف آمده و مقصود از آن تحريف معنوى و تفسير به رأى است ، نه تحريف لفظى؛ ۶ نظير روايت امام صادق عليه السلام كه فرمود :
اَللَّهُمَّ العَنِ الّذينَ كَذَّبوا رُسُلَكَ وَ هَدَموا كَعبَتَكَ وَ حَرَّفوا كِتابَكَ . ۷

1.الكافى : ج ۸ ص ۵۰ و ۲۰۵ ؛ تحريف‏ناپذيرى قرآن : ص ۲۴۶ .

2.ر. ك: التمهيد فى علوم القرآن : ج ۲ ص ۲۵۶ ؛ البيان : ص ۱۵۱ - ۱۶۶ ؛ صيانة القرآن من التحريف : ص ۲۵۲ - ۲۵۳ .

3.البيان : ص ۲۳۱ .

4.الكافى : ج ۱ ص ۲۸۶.

5.ر.ك: البيان : ص ۲۳۱ .

6.البيان : ص ۲۲۶ - ۲۲۸ .

7.كامل الزيارات : ص ۱۹۷ ؛ الخصال : ص ۱۷۴ ؛ بحار الأنوار : ج ۹۸ ص ۱۵۰ .


شناخت‌نامه قرآن بر پايه قرآن و حديث - جلد اوّل
354

دسته‏بندى اين روايات ، بهتر مى‏توان به ضعف دلالى آنها پى‏برد:
روايات تفسيرى: شمارى از روايات مورد استناد محدّث نورى ، ۱ رواياتى اند كه به عنوان تفسير آيات، به فزونى‏هايى در لابه لاى آيات ناظرند؛ نظير روايتِ :
(يَأَيَّتُهَا النَّفْسُ الْمُطْمَئِنَّةُ) - إلى‏ مُحَمَّدٍ وَ أَهلِ بَيتِهِ - (ارْجِعِى إِلَى‏ رَبِّكِ رَاضِيَةً) - بِالَولاَيةِ - (مَّرْضِيَّةً) - بِالثَّوابِ - (فَادْخُلِى فِى عِبَدِى) - يَعنى مُحَمَّداً وَ أَهلِ بَيتِهِ - (وَ ادْخُلِى جَنَّتِى) . ۲
اى نفس آرام گرفته - به محمد و خاندانش - به سوى پروردگارت برگرد ، خشنود - به ولايت - و مورد خشنودى خداوند - به ثواب - و داخل در بندگان من شو - يعنى محمد و خاندانش - و وارد بهشت من شو .

چنان كه پيداست فقراتى كه در لابه لاى آيات آمده به تفسير يا تطبيق آيات ناظرند و مقصود آن نيست كه اين فقرات جزو قرآن نازل شده بوده و آن گاه از آن حذف شده‏اند ؛ چنان كه كلمه «يعنى» در پايان نقل مختصر شده اين روايت در تفسير القمّى ، گواه مدّعاست ؛ ۳ درست مانند روايتى كه در آن توصيه شده كه پس از قرائت سوره توحيد «كَذلِكَ اللَّهُ رَبّي» بگوييد. ۴ پيداست كه اين روايت ناظر به آداب تلاوت قرآن است.
روايات ناظر به قرائات خاصّ اهل بيت عليهم السلام : در شمارى از روايات، ۵ قرائاتى به ائمه نسبت داده شده كه با قرائت متواتر و متداول ميان مسلمانان مخالف است؛ نظير روايت «يحَكُمُ بِهِ ذو عَدلٍ مِنكُم» كه فقره (ذَوا عدلٍ) در قرائت متعارف آيه ۹۵ مائده را «ذو عدل» دانسته است كه بر اساس اين قرائت ، براى اثبات مطلب، گواهى يك عادل

1.فصل الخطاب : ص ۲۷۵ .

2.تفسير القمى : ج‏۲ ص ۴۲۲ ؛ تفسير الصافى : ج ۵ ص ۳۲۸.

3.تفسير القمّى : ج ۲ ص ۴۲۲ : «واخُلي جنّتي ، يعنى الحسين بن على عليه السلام» .

4.جامع احاديث الشيعة : ج ۵ ص ۱۱، ۲۱ و ۱۱۴.

5.الكافى : ج ۵ ص ۵۲۲، ج ۸ ص ۱۸۳ و ۲۰۵ .

  • نام منبع :
    شناخت‌نامه قرآن بر پايه قرآن و حديث - جلد اوّل
    سایر پدیدآورندگان :
    جمعي از پژوهشگران، اصغر هادوي کاشاني، محمّد احسانى‏فر لنگرودى، علي‌رضا نظري خرّم، محمّدرضا حسين‌زاده، علي شاه‌ علي‌زاده، حميد رضا شيخي (مترجم)
    تعداد جلد :
    4
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    02/01/1391
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 8407
صفحه از 500
پرینت  ارسال به