269
شناخت‌نامه قرآن بر پايه قرآن و حديث - جلد اوّل

۲۳۵.كتاب سليم بن قيس - به نقل از سلمان ، در باره امير مؤمنان عليه السلام -:چون خيانت و بى‏وفايى آنان (صحابيان) را نسبت به خود ديد ، در خانه‏اش نشست و به گردآورى و تنظيم قرآن پرداخت و از خانه‏اش خارج نشد تا آن را - كه در صحيفه‏ها و چوبك‏هاى جوال و افسار و تكّه‏هاى دوال و كاغذ نوشته شده بود - ، جمع‏آورى كرد .
پس از آن كه همه‏اش را گِرد آورد و با دست خود ، آن را با تنزيل و تأويل ، و ناسخ و منسوخش نوشت ، ابوبكر به او پيغام داد كه : بيرون بيا و بيعت كن .
على عليه السلام به او پيغام داد كه : «من ، مشغول هستم و سوگند ياد كرده و با خود عهد بسته‏ام تا هنگامى كه قرآن را گردآورى و تنظيم مى‏كنم ، جز براى نماز رَدا نپوشم [و از خانه بيرون نيايم‏]» .
پس چند روزى دست از او كشيدند و در اين مدّت ، قرآن را در يك پارچه ، گرد آورد و بر آن ، مُهر زد . آن گاه به ميان مردم - كه با ابو بكر در مسجد پيامبر خدا صلى اللَّه عليه و آله جمع بودند - ، آمد و فرياد زد : «اى مردم ! از آن هنگام كه پيامبر خدا صلى اللَّه عليه و آله در گذشت ، من سرگرم غسل [و دفن‏] او شدم . سپس به قرآن پرداختم تا اين كه آن را در اين پارچه ، جمع كردم ، و خداوند متعال ، هيچ آيه‏اى بر پيامبر خدا صلى اللَّه عليه و آله نازل نكرده است ، مگر اين كه آن را گرد آورده‏ام ، و هيچ آيه‏اى از آن نيست ، مگر اين كه آن را جمع كرده‏ام ، و هيچ آيه‏اى از آن نيست ، مگر اين كه پيامبر خدا صلى اللَّه عليه و آله آن را بر من خواند و تأويلش را به من آموخت» .
على عليه السلام سپس به آنان فرمود : «تا فردا[ى قيامت ]نگوييد : ما از آن ، بى‏خبر بوديم» .
سپس ادامه داد : «تا روز قيامت ، نگوييد كه من ، شما را به يارى خويش فرا نخواندم ، و حقّ (حقّانيت) خود را به شما يادآور نشدم و شما را به كتاب خدا ، از آغاز تا انجامش ، دعوت نكردم» .
عمر گفت : با وجود قرآنى كه با ماست ، به آنچه ما را بدان مى‏خوانى ، نيازى نداريم .
آن گاه على عليه السلام به خانه‏اش رفت .


شناخت‌نامه قرآن بر پايه قرآن و حديث - جلد اوّل
268

۲۳۵.كتاب سليم بن قيس عن سلمان في شَأنِ أميرِ المُؤمِنينَ عليه السلام - : فَلَمّا رَأى‏ غَدرَهُم وقِلَّةَ وَفائِهِم لَهُ ، لَزِمَ بَيتَهُ وأقبَلَ عَلَى القُرآنِ يُؤَلِّفُهُ ويَجمَعُهُ ، فَلَم يَخرُج مِن بَيتِهِ حَتّى‏ جَمَعَهُ وكانَ فِي الصُّحُفِ وَالشِّظاظِ ۱ وَالأَسيارِ ۲ وَالرِّقاعِ.
فَلَمّا جَمَعَهُ كُلَّهُ وكَتَبَهُ بِيَدِهِ عَلى‏ تَنزيلِهِ وتَأويلِهِ ، وَالنّاسِخَ مِنهُ وَالمَنسوخَ ، بَعَثَ إلَيهِ أبوبَكرٍ أنِ اخرُج فَبايِع ، فَبَعَثَ إلَيهِ عَلِيٌّ عليه السلام : إنّي لَمَشغولٌ وقَد آلَيتُ عَلى‏ نَفسي يَميناً ألّا أرتَدِيَ رِداءً إلّا لِلصَّلاةِ حَتّى‏ اُؤَلِّفَ القُرآنَ وأجمَعَهُ.
فَسَكَتوا عَنهُ أيّاماً فَجَمَعَهُ في ثَوبٍ واحِدٍ وخَتَمَهُ ، ثُمَّ خَرَجَ إلَى النّاسِ وهُم مُجتَمِعونَ مَعَ أبي بَكرٍ في مَسجِدِ رَسولِ اللَّهِ صلى اللَّه عليه و آله ، فَنادى‏ عَلِيٌّ عليه السلام بِأَعلى‏ صَوتِهِ : يا أيُّهَا النّاسُ إنّي لَم أزَل مُنذُ قُبِضَ رَسولُ اللَّهِ صلى اللَّه عليه و آله مَشغولاً بِغُسلِهِ ، ثُمَّ بِالقُرآنِ حَتّى‏ جَمَعتُهُ كُلَّهُ في هذَا الثَّوبِ الواحِدِ ، فَلَم يُنزِلِ اللَّهُ تَعالى‏ عَلى‏ رَسولِ اللَّهِ صلى اللَّه عليه و آله آيَةً إلّا وقَد جَمَعتُها ، ولَيسَت مِنهُ آيَةٌ إلّا وقَد جَمَعتُها ، ولَيسَت مِنهُ آيَةٌ إلّا وقَد أقرَأَنيها رَسولُ اللَّهِ صلى اللَّه عليه و آله وعَلَّمَني تَأويلَها ، ثُمَّ قالَ لَهُم عَلِيٌّ عليه السلام : لِئَلّا تَقولوا غَداً : (إِنَّا كُنَّا عَنْ هَذَا غَفِلِينَ) ۳ ، ثُمَّ قالَ لَهُم عَلِيٌّ عليه السلام : لِئَلّا تَقولوا يَومَ القِيامَةِ إنّي لَم أدعُكُم إلى‏ نُصرَتي ولَم اُذَكِّركُم حَقّي ، ولَم أدعُكُم إلى‏ كِتابِ اللَّهِ مِن فاتِحَتِهِ إلى‏ خاتِمَتِهِ.
فَقالَ عُمَرُ : ما أغنانا ما مَعَنا مِنَ القُرآنِ عَمّا تَدعونا إلَيهِ . ثُمَّ دَخَلَ عَلِيٌّ عليه السلام بَيتَهُ. ۴

1.الشِّظاظ : خشبة عقفاء محدّدة الطرف ( تاج العروس : ج ۱۰ ص ۴۷۲ « شظظ » ) .

2.السَّيْرُ : ما يُقدُّ من الجلد ( لسان العرب : ج ۴ ص ۳۹۰ « سير » ) .

3.الأعراف : ۱۷۲.

4.كتاب سليم بن قيس : ج ۲ ص ۵۸۱ ح ۴ ، الاحتجاج : ج ۱ ص ۲۰۷ ح ۳۸ نحوه ، بحار الأنوار : ج ۹۲ ص ۴۰ ح ۱.

  • نام منبع :
    شناخت‌نامه قرآن بر پايه قرآن و حديث - جلد اوّل
    سایر پدیدآورندگان :
    جمعي از پژوهشگران، اصغر هادوي کاشاني، محمّد احسانى‏فر لنگرودى، علي‌رضا نظري خرّم، محمّدرضا حسين‌زاده، علي شاه‌ علي‌زاده، حميد رضا شيخي (مترجم)
    تعداد جلد :
    4
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    02/01/1391
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 8483
صفحه از 500
پرینت  ارسال به