183
شناخت‌نامه قرآن بر پايه قرآن و حديث - جلد اوّل

و - سوره مائده‏

۱۵۹.مسند ابن حنبل - به نقل از جُبَير بن نُفَير -:نزد عايشه رفتم . گفت : آيا سوره مائده را مى‏خوانى ؟
گفتم : آرى .
گفت : آن ، آخرين سوره‏اى است كه نازل شد . بنا بر اين ، هر حلالى را كه در آن ديديد ، حلال بشُماريد و هر حرامى را كه در آن يافتيد ، حرام بدانيد .

۱۶۰.المستدرك على الصحيحين - به نقل از عبد اللَّه بن عمرو -:آخرين سوره‏اى كه نازل شد ، سوره مائده بود .

ز - سوره نصر

۱۶۱.امام صادق عليه السلام : نخستين چيزى كه بر پيامبر خدا صلى اللَّه عليه و آله نازل شد ، (بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ. اقْرَأْ بِاسْمِ رَبِّكَ) بود و آخرينش، سوره (إِذَا جَآءَ نَصْرُ اللَّهِ) .

۱۶۲.امام رضا عليه السلام : از پدرم [كاظم عليه السلام ]شنيدم كه از قول پدرش [صادق عليه السلام ]مى‏گفت : «نخستين سوره‏اى كه نازل شد ، (بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ . اقْرَأْ بِاسْمِ رَبِّكَ) و آخرين سوره‏اى كه نازل شد ، (إِذَا جَآءَ نَصْرُ اللَّهِ وَ الْفَتْحُ) بود .

۱۶۳.الخصال - به نقل از عبد اللَّه بن عمر -:اين سوره: (إِذَا جَآءَ نَصْرُ اللَّهِ وَ الْفَتْحُ) ، در اواسط ايّام تشريق، ۱ بر پيامبر خدا صلى اللَّه عليه و آله نازل شد و ايشان در يافت كه هنگام وداع است . از اين رو، بر شتر عَضباى خود نشست و خداوند را حمد و ثنا گفت و سپس فرمود : «همانا، خداوند عزّ وجلّ خون شما و اموال شما و آبروى شما را بر يكديگر حرام كرده است تا روز قيامت، همانند حرام كردن اين روز و اين ماه در اين سرزمينتان. آگاه باشيد و حاضرتان به غايبتان برساند. هيچ پيامبرى پس از من نيست و هيچ امّتى پس از شما نيست... . خداوندا ! شاهد باش كه من [پيام خود را ]رساندم» .

1.سه روز بعد از عيد قربان را «ايّام التشريق» مى‏گويند . اين نام‏گذارى ، از «تشريق اللّحم» گرفته شده است كه به معناى قطعه قطعه كردن گوشت و پهن كردن آن در آفتاب است تا خشك شود .


شناخت‌نامه قرآن بر پايه قرآن و حديث - جلد اوّل
182

و - سورَةُ المائِدَةِ

۱۵۹.مسند ابن حنبل عن جبير بن نفير : دَخَلتُ عَلى‏ عائِشَةَ فَقالَت : هَل تَقرَأُ سورَةَ المائِدَةِ ؟ قالَ : قُلتُ : نَعَم ، قالَت : فَإِنَّها آخِرُ سورَةٍ نَزَلَت ، فَما وَجَدتُم فيها مِن حَلالٍ فَاستَحِلّوهُ ، وما وَجَدتُم فيها مِن حَرامٍ فَحَرِّموهُ . ۱

۱۶۰.المستدرك على الصحيحين عن عبد اللَّه بن عمرو : إنَّ آخِرَ سورَةٍ نَزَلَت سورَةُ المائِدَةِ . ۲

ز - سورَةُ النَّصرِ

۱۶۱.الإمام الصادق عليه السلام : أوَّلُ ما نَزَلَ عَلى‏ رَسولِ اللَّهِ صلى اللَّه عليه و آله : (بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ اقْرَأْ بِاسْمِ رَبِّكَ) . ۳ وآخِرُهُ (إِذَا جَاءَ نَصْرُ اللَّهِ) ۴ . ۵

۱۶۲.الإمام الرضا عليه السلام : سَمِعتُ أبي يُحَدِّثُ عَن أبيهِ عليه السلام أنَّ أوَّلَ سورَةٍ نَزَلَت : (بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ اقْرَأْ بِاسْمِ رَبِّكَ) ، وآخِرُ سورَةٍ نَزَلَت : (إِذَا جَاءَ نَصْرُ اللَّهِ وَالفَتحُ) . ۶

۱۶۳.الخصال عن عبد اللَّه بن عمر : نَزَلَت هذِهِ السّورَةُ : (إِذَا جَاءَ نَصْرُ اللَّهِ وَالفَتحُ) عَلى‏ رَسولِ اللَّهِ صلى اللَّه عليه و آله في أوسَطِ أيّامِ التَّشريقِ ، ۷ فَعَرَفَ أنَّهُ الوَداعُ ، فَرَكِبَ راحِلَتَهُ العَضباءَ فَحَمِدَ اللَّهَ وأثنى‏ عَلَيهِ ، ثُمَّ قالَ : ... إنَّ اللَّهَ عزّ وجلّ حَرَّمَ عَلَيكُم دِماءَكُم وَأموالَكُم وأعراضَكُم كَحُرمَةِ يَومكُم هذا في شَهرِكُم هذا في بَلَدكُم هذا إلى يَومِ تَلقَونَهُ. ألا فَليُبَلِغ شاهِدُكُم غائبَكُم. لا نَبِىَّ بَعدي وَلا اُمَّةَ بَعدَكُم... . اللّهُمَّ اشهَد أنّي قَد بَلَّغتُ . ۸

1.مسند ابن حنبل : ج ۹ ص ۵۵۷ ح ۲۵۶۰۴ ، السنن الكبرى للنسائي : ج ۶ ص ۳۳۳ ح ۱۱۱۳۸ ، المستدرك على الصحيحين : ج ۲ ص ۳۴۰ ح ۳۲۱۰، السنن الكبرى : ج ۷ ص ۲۷۸ ح ۱۳۹۷۸ ، مسند الشاميين : ج ۳ ص ۱۴۴ ح ۱۹۶۳ .

2.المستدرك على الصحيحين : ج ۲ ص ۳۴۰ ح ۳۲۱۱ ، السنن الكبرى : ج ۷ ص ۲۷۹ ح ۱۳۹۷۹ .

3.العلق : ۱ .

4.النصر : ۱ .

5.الكافي : ج ۲ ص ۶۲۸ ح ۵ عن عليّ بن السري ، عيون أخبار الرضا عليه السلام : ج ۲ ص ۶ ح ۱۲ عن الحسين بن خالد عن الإمام الرضا عن أبيه عن جدّه عليهم السلام نحوه ، بحار الأنوار : ج ۹۲ ص ۳۹ ح ۱ وراجع: سنن الترمذي : ج ۵ ص ۲۶۱ ح ۳۰۶۳ .

6.عيون أخبار الرضا عليه السلام : ج ۲ ص ۶ ح ۱۲ عن الحسين بن خالد ، بحار الأنوار : ج ۹۲ ص ۳۹ ح ۱ .

7.أيّام التشريق : هي ثلاثة أيّام تلي عيد النحر ، سمّيت بذلك من تشريق اللّحم ؛ و هو تقديده و بسطه في الشمس ليجفّ (النهاية : ج ۲ ص ۴۶۴ «شرق») .

8.الخصال : ص ۴۸۶ ح ۶۳ ، بحار الأنوار : ج ۷۷ ص ۱۱۸ ح ۱۴ ؛ فتح الباري : ج ۸ ص ۱۰۷ ح ۴۴۰۳ ، تفسير ابن كثير : ج ۸ ص ۵۲۹ عن ابن عمر ، الدر المنثور : ج ۸ ص ۶۵۹ .

  • نام منبع :
    شناخت‌نامه قرآن بر پايه قرآن و حديث - جلد اوّل
    سایر پدیدآورندگان :
    جمعي از پژوهشگران، اصغر هادوي کاشاني، محمّد احسانى‏فر لنگرودى، علي‌رضا نظري خرّم، محمّدرضا حسين‌زاده، علي شاه‌ علي‌زاده، حميد رضا شيخي (مترجم)
    تعداد جلد :
    4
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    02/01/1391
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 8352
صفحه از 500
پرینت  ارسال به