پنج. روايتى كه به صراحت از نزول دفعى و يكباره قرآن در ماه رمضان بر بيت معمور و سپس نزول تدريجى از آنجا بر پيامبر در بيست سال سخن مى‏گويد:
نَزَلَ القُرآنُ جُملَةً واحِدَةً في شَهرِ رَمَضانَ إلَى البَيتِ المَعمورِ ، ثُمَّ نَزَلَ في طولِ عِشرينَ سَنَةً . ^۱
قرآن ، در ماه رمضان ، يك‏جا به بيت المعمور ، فرو فرستاده شد و سپس در طول بيست سال ، [تدريجاً] نازل گشت .
گفتنى است كه با توجه به مسلّم بودن نزول تدريجى قرآن در غير شب قدر، روشن مى‏گردد كه مقصودِ روايات يادشده - كه تنها از يك نزول و آن هم در شب قدر ماه رمضان سخن گفته و برخى از آنها نزول را در غير اين ماه نفى كرده‏اند - نزول دفعى است؛ بدين معنا كه رواياتِ ياد شده از نزولى افزون بر نزول تدريجى خبر مى‏دهند.

ج - روايات عامّه‏

روايات اهل سنّت ديدگاه نزول دفعى را تأييد مى‏كنند و مضمونى بسيار نزديك به روايات اهل بيت عليهم السلام دارند. شمارى از آنها قرآن را مانند ديگر كتب آسمانى داراى نزول دفعى در ماه رمضان مى‏دانند؛ همچون روايت: جابر بن عبداللَّه انصارى ^۲ و روايت واثلة بن الاسقع. ^۳ شمارى ديگر، تأكيد دارند كه قرآن دو بار نازل شده است: يكى دفعى در ماه رمضان و ديگرى در طول مدت رسالت پيامبر صلى اللَّه عليه و آله؛ همچون روايتى كه به ابن عباس مى‏رسد ^۴ و روايتى كه بنا بر آن، قرآن نخست بر بيت العزّه نازل شد و سپس بر پيامبر به مناسبت‏هاى مختلف و در پاسخ به پرسش‏هاى مردم:

كه قرآن جز در شب قدر، نازل نشده است:
لَيلَةُ القَدرِ وهِيَ في كُلِّ سَنَةٍ في شَهرِ رَمَضانَ فِي العَشرِ الأَواخِرِ ، فَلَم يُنزَلِ القُرآنُ إلّا في لَيلَةِ القَدرِ . ^۱
شب قدر ! و آن ، در دهه آخر ماه رمضانِ هر سال ، واقع شده است . خداوند ، قرآن را جز در شب قدر ، فرو نفرستاد .
سه. روايتى كه بيان مى‏كند قرآن نيز مانند ديگر كتب آسمانى نزولى دفعى داشته است :
نَزَلَ القُرآنُ جُملَةً واحِدَةً في شَهرِ رَمَضانَ إلَى البَيتِ المَعمورِ ، ثُمَّ نَزَلَ في طولِ عِشرينَ سَنَةً.
ثُمَّ قالَ : قالَ النَّبِيُّ صلى اللَّه عليه و آله : نَزَلَت صُحُفُ إبراهيمَ في أوَّلِ لَيلَةٍ مِن شَهرِ رَمَضانَ ، واُنزِلَتِ التَّوراةُ لِسِتٍّ مَضَينَ مِن شَهرِ رَمَضانَ ، واُنزِلَ الإِنجيلُ لِثَلاثَ عَشرَةَ لَيلَةً خَلَت مِن شَهرِ رَمَضانَ ، واُنزِلَ الزَّبورُ لِثَمانِ عَشرَةَ خَلَونَ مِن شَهرِ رَمَضانَ ، واُنزِلَ القُرآنُ في ثَلاثٍ وعِشرينَ مِن شَهرِ رَمَضانَ . ^۲
قرآن ، در ماه رمضان ، يك‏جا به بيت المعمور ، فرو فرستاده شد و سپس در طول بيست سال، [تدريجاً] نازل گشت» .
سپس فرمود : «پيامبر صلى اللَّه عليه و آله فرموده است : "صُحُف ابراهيم ، در شب اوّل ماه رمضان، نازل گشت . تورات ، در شب ششم ماه رمضان، نازل شد . انجيل ، در شب سيزدهم ماه رمضان، نازل شد . زبور ، در شب هجدهم ماه رمضان ، نازل شد و قرآن ، در شب بيست و سوم ماه رمضان ، نازل شده است"» .
چهار. روايتى ذيل آيه يكم سوره قدر كه تأكيد دارد قرآن در شب قدر نازل شده است:
صَدَقَ اللَّهُ عزّ وجلّ ، أنزَلَ اللَّهُ القُرآنَ في لَيلَةِ القَدرِ . ^۳
خداوند عزّ وجلّ راست فرمود . خدا ، قرآن را در شب قدر ، فرو فرستاد .