339
شناخت‌نامه قرآن بر پايه قرآن و حديث - جلد اوّل

چنين اعتراضى، امير المؤمنين عليه السلام در برابر آن ساكت مى‏ماند و نه هوش و خرد سياسى ، آن را تجويز مى‏كرد. طُرفه اين كه امام على عليه السلام با همه اهتمامى كه در احتجاج براى تبيين حقّانيت و جايگاه اهل بيت عليهم السلام دارد و در طىّ آن به موارد و گونه‏هاى مختلفى از احاديثْ تمسّك مى‏كند، هيچ گاه كم‏ترين اشاره‏اى به آيات ادّعايى مدّعيان تحريف، نمى‏كند.
علماى شيعه ، علم به سلامت قرآن را همچون علم به وجود شهرها دانسته‏اند كه براى دستيابى به چنين علمى نيازى نيست شهر را خود با چشم ، مشاهده كنيم و تواتر خبر وجود آن، براى علم بدان ، كافى است . ۱بدين رو، چنانچه خبرى واحد از تحريف و تغيير قرآن سخن گويد، با دليل تواتر ، تعارض دارد و مردود است. ۲

۴. دلالت محتواى قرآن بر پيراستگى آن از تحريف‏

مرحوم علامه طباطبايى رحمه اللَّه عليه معتقد است محتواى قرآن، خود بر پيراستگى‏اش از تحريف ، گواهى مى‏دهد. به اعتقاد ايشان، «آيات تحدّى قرآن، اين كتاب آسمانى را داراى اوصافى دانسته و به همان‏ها تحدّى كرده‏اند و آن اوصاف ، در مصحف كنونى موجودند» . ۳ البتّه سخن ايشان ناظر به اين است كه وجود مجموعه اوصاف مورد اشاره و هم‏افزايى آنها به صورت جمعى ، خرد و وجدان را به چنان يقين و اطمينانى مى‏رساند ، نه يكايك آن اوصاف.
خلاصه گفتار علامه طباطبايى چنين است: «مى‏دانيم كه كتاب نازل شده بر حضرت محمد صلى اللَّه عليه و آله ، به صراحت يا كنايت ، براى خود ، ويژگى‏هايى برشمرده و ديگران را با همان‏ها به تحدّى فراخوانده است و اين ويژگى‏ها در قرآن كنونى،

1.ر . ك : مجمع البيان : ج ۱ ص ۴۳.

2.المسائل السروية : ص ۸۲؛ التبيان فى تفسير القرآن : ج ۱ ص ۳؛ مجمع البيان : ج ۱ ص ۴۳ .

3.ر.ك: نزاهت قرآن از تحريف : ص‏۷۶.


شناخت‌نامه قرآن بر پايه قرآن و حديث - جلد اوّل
338

همه عصرها و نسل‏ها ، طبقات انبوهى از مسلمانان، صدور قرآن موجود را از پيامبر صلى اللَّه عليه و آله - كه در عصمت ايشان ترديدى نيست - ، نقل كرده‏اند. ۱ مصحف موجود، با سوره‏ها، آيه‏ها، كلمه‏ها و حروفش، به تواتر به دست ما رسيده است؛ تواترى كه احتمال اشتباه در آن نمى‏رود. در پايان عصر پيامبر صلى اللَّه عليه و آله ، هم كسانى بسيار قرآن را در حفظ داشتند و هم اين كتاب آسمانى در صحيفه‏هاى بى‏شمارى ثبت و ضبط شده بود. قرآن به گونه‏اى ميان مسلمانان رواج يافت كه اشتباه در اداى يك حرف يا حركت را درمى‏يافتند. قرآن ، كتابى نبود كه مسلمانان تنها هر از چندگاهى بدان رجوع كنند. آنان همواره و پيوسته بدين كتاب مى‏نگريستند، سوره‏هايش را هنگام نماز ، قرائت و به مناسبت‏هاى مختلفى همه آيات الهى را ختم مى‏كردند، در كارهاى زندگى خويش بدان تمسّك مى‏جستند .
پيامبر صلى اللَّه عليه و آله به آنچه مردم از قرآن مى‏شمردند، دقت و آگاهى داشت و اگر خطايى در نقل يا قرائت قرآن صورت مى‏گرفت، بى‏گمان روشنگرى مى‏كرد. ۲كتابى آسمانى كه با اين ميزان از دقّت از پيامبرش دريافت مى‏گردد و با چنان اهتمامى به طور فراگير نگارش و حفظ مى‏شود و آن جايگاه برجسته را در زندگى روزمرّه مسلمانان دارد و كار تلاوت، حفظ ، نگارش، اهدا ، مطالعه و تعليم و تعلّم آن از پر فضليت‏ترين عبادات است - آن هم در برهه‏اى از تاريخ كه تهيّه نوشت افزار براى مردم آسان شده بود - بى‏ترديد ، تحريف نشده و اساساً خِرد و انديشه جايى براى امكان تحريف آن باقى نمى‏گذارد. بر فرض اگر حاكمان نخستين در پى چنين كارى برمى‏آمدند ، نه افكار عمومى اجازه آن را بدانان مى‏داد و نه با عنايت به مقبوليت

1.نزاهت قرآن از تحريف : ص ۱۰۶ .

2.براى نمونه ر.ك: مجمع البيان: ج ۱ ص ۴۳؛ شرح مسلم : ج ۱۶ ص ۱۹؛ الصراط المستقيم : ج ۱ ص ۴۴؛ مجمع الفائدة و البرهان : ج ۲ ص ۲۱۸؛ البيان، خويى : ص ۱۵۰ و ۱۵۹؛ بحوث فى تاريخ علوم القرآن : ص ۱۲۶ .

  • نام منبع :
    شناخت‌نامه قرآن بر پايه قرآن و حديث - جلد اوّل
    سایر پدیدآورندگان :
    جمعي از پژوهشگران، اصغر هادوي کاشاني، محمّد احسانى‏فر لنگرودى، علي‌رضا نظري خرّم، محمّدرضا حسين‌زاده، علي شاه‌ علي‌زاده، حميد رضا شيخي (مترجم)
    تعداد جلد :
    4
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    02/01/1391
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 8471
صفحه از 500
پرینت  ارسال به