وُجوهٍ . ثُمَّ قالَ : (هَذَا عَطَاؤُنَا فَامْنُنْ أَوْ أَمْسِكْ بِغَيْرِ حِسَابٍ) . ^۱
حمّاد بن عثمان : به امام صادق عليه السلام گفتم : از شما ، حرف و حكايت‏هاى متفاوتى شنيده مى‏شود . فرمود : «قرآن ، بر هفت حرف ، نازل شده است . كم‏ترين كار امام ، اين است كه به هفت گونه نظر بدهد» . سپس فرمود : (اين ، عطاى ماست . [آن را ]بى‏شمار ببخش، يا نگه دار) .
از عبارت «أدنى‏ ما لِلإِمامِ أن يُفتِى عَلَى سَبعَةِ وجُوهٍ» مى‏توان دريافت كه هفت حرف به معنا و مدلول آيات ناظر است و به گونه‏اى است كه امام مى‏تواند بر اساس هر يك از آنها حكم صادر كند.
۳. شيخ صدوق از پيامبر صلى اللَّه عليه و آله چنين نقل كرده است:
أَتانى آتٍ مِنَ اللَّه فَقالَ: إنّ اللَّهَ عزّ وجلّ يَأمُرُكَ أنْ تَقرَأَ القُرآنَ عَلى‏ حَرفٍ واحدٍ، فَقُلتُ: يا رَبِّ وَسِّع عَلى أُمَّتى ، فَقالَ: إنَّ اللَّه عزّ وجلّ يَأمُرُكَ أَن تَقَرأَ القُرآنَ عَلى‏ حَرفٍ واحدٍ، فَقُلتُ: يا رَبِّ وَسِّع عَلى أُمَّتى ، فَقالَ: إنَّ اللَّه عزّ وجلّ يَأمُرُكَ أن تَقَرأَ القُرآنَ عَلى‏ حَرفٍ واحدٍ، فَقُلتُ : يا رَبِّ وسِّع عَلى أُمَّتى ، فَقالَ: إنَّ اللَّه يَأمُرُكَ أن تَقَرأَ القُرآنَ عَلى‏ سَبعَةِ أَحرُفٍ . ^۲
پيامبر خدا صلى اللَّه عليه و آله فرمود: كسى از جانب خدا نزد من آمد و گفت: خدا دستور مى‏دهد كه قرآن را بر يك حرف قرائت كنى. گفتم: خدايا، بر امّت من توسعه دِه. [ و اين قضيه سه مرتبه تكرار شد ] پس آن شخص به من گفت: خداوند به تو دستور مى‏دهد كه قرآن را بر هفت حرف قرائت كنى.
ظاهر اين روايت با رواياتى كه از بخارى و مسلم نقل شد هماهنگ است كه در آنها در باره درخواست پيامبر صلى اللَّه عليه و آله مبنى بر افزايش قرائت قرآن براى امّت سخن به ميان آمده است. با اين تفاوت كه در روايات گذشته مخاطب چنين درخواستى

قرآن، يكى است و از پيشگاه خداى يگانه فرود آمده ؛ امّا اختلاف‏ها از جانب راويان است .
امام اختلاف در قرائات را وحيانى ندانسته، آن را به راويان نسبت مى‏دهد. بر اساس اين روايات مبدأ و منشأ قرآن واحد است و آنچه از او تراوش يافته، يعنى قرآن، نيز بايد واحد باشد.
ب - در روايت ديگر آمده است:
عن الفضيل بن يسار : قُلتُ لِأَبي عَبدِاللَّهِ عليه السلام : إنَّ النّاسَ يَقولونَ : إنَّ القُرآنَ نَزَلَ عَلى‏ سَبعَةِ أحرُفٍ ، فَقالَ : كَذَبوا أعداءُ اللَّهِ ، ولكِنَّهُ نَزَلَ عَلى‏ حَرفٍ واحِدٍ مِن عِندِ الواحِدِ . ^۱
فضيل بن يسار : به امام صادق عليه السلام گفتم : مردم مى‏گويند كه قرآن ، بر هفت حرف ، نازل شده است . فرمود : «دروغ مى‏گويند دشمنان خدا! به يك حرف ، از سوى يك خدا ، نازل شده است».
از اين كه راوى مى‏گويد: «مردم مى‏گويند ...» مى‏توان برداشت كرد كه روايات نزول قرآن به هفت حرف، به استناد روايات اهل سنّت در ميان توده مردم رواج يافته است . همچنين تعبير «كَذَبوا أعداءُ اللَّهِ» تعبيرى بسيار شديد و كوبنده است كه در موارد خاص و انحرافات بزرگ از زبان ائمه عليهم السلام صادر شده است.
۲. در برخى ديگر از روايات، نزول قرآن بر هفت حرف تأييد شده، اما مفهومى غير از قرائات از آن اراده شده است. شيخ صدوق روايت زير را از امام صادق عليه السلام نقل كرده است:
عن حمّاد بن عثمان : قُلتُ لِأَبي عَبدِاللَّهِ عليه السلام : إنَّ الأَحاديثَ تَختَلِفُ عَنكُم!
قالَ : فَقالَ : إنَّ القُرآنَ نَزَلَ عَلى‏ سَبعَةِ أحرُفٍ ، وَأدنى‏ ما لِلإِمامِ أن يُفتِيَ عَلى‏ سَبعَةِ