در آيه مشهور «حفظ» :
(إِنَّا نَحْنُ نَزَّلْنَا الذِّكْرَ وَ إِنَّا لَهُ لَحَفِظُونَ . ۱
ما ذكر را فرو فرستاديم ، و ما نگه دارنده آنيم).
در روايات اهل بيت عليهم السلام نيز گاه كلمه «ذكر» براى اشاره به قرآن آمده است، چنانكه امام صادق عليه السلام درباره آيه ۴۴ سوره زخرف فرمودند: «الذّكرُ القرآنُ ؛ ذكر ، قرآن است». ۲ بيشتر مفسّران، «ذكر» را در شمار نامهاى اصلى قرآن آورده و نامگذارى آن بدين نام را به گونههاى مختلف توجيه كردهاند، از جمله آن كه قرآن، يادآور فرايض و احكام به بندگان است يا قرآن، بزرگى و شرافت است براى كسى كه بدان ايمان آوَرَد. ۳
۵. مُصحَف
مصحف، صيغه اسم مفعول (باب افعال) از ريشه «ص ح ف» و در لغت به معناى مجموعهاى از ورقهاست كه به صورت يكجا گرد آمده باشند. ۴ اين كلمه در قرآن نيامده، ولى كلمه «صُحُف»(جمعِ صحيفه: پوست يا كاغذ كه بر آن مىنوشتهاند ۵) از همين ريشه، در هشت آيه قرآن آمده است ۶ و از ميان آنها، تنها آيه دوم سوره بيّنه به روشنى به قرآن اشاره دارد:
(رَسُولٌ مِّنَ اللَّهِ يَتْلُواْ صُحُفًا مُّطَهَّرَةً . ۷
فرستادهاى از سوى خداوند كه صحيفههاى پاك را تلاوت مىكند).
1.حجر : آيه ۹.
2.ر . ك : ص ۴۶ ح ۱۵ .
3.تفسير الطبرى : ج۱ ص۶۴ و ۶۸؛ مجمع البيان : ج۱ ص۴۱؛ التبيان فى تفسير القرآن : ج۱ ص۱۹؛ التسهيل : ج۱ ص۵.
4.ر.ك : العين : ج۳ ص۱۲۰؛ لسان العرب : ج۹ ص۱۸۶ ماده «صحف».
5.المصباح المنير : ص۳۳۴، الصحاح : ج۴ ص۱۳۸۴ ماده «صحف».
6.المعجم المفهرس : ص۴۰۳.
7.بيّنه : آيه ۲ .
