123
شناخت‌نامه قرآن بر پايه قرآن و حديث - جلد اوّل

۱ / ۲ - ۵۵

غِنى‏ (ثروت)

۱۰۸.پيامبر خدا صلى اللَّه عليه و آله : قرآن ، ثروتى است كه با وجود آن، فقرى نيست و بدون آن ، توانگرى‏اى نيست .

۱ / ۲ - ۵۶

دوا (دارو)

۱۰۹.پيامبر خدا صلى اللَّه عليه و آله : قرآن ، داروست .

ر . ك : ص ۴۸۵ (فصل هفتم : درمان با قرآن) .

۱ / ۳

و اين چند وصف‏

۱۱۰.امام على عليه السلام - در باره نازل شدن قرآن كريم -:سپس كتاب را بر او [ رسول خدا صلى اللَّه عليه و آله ]فرو فرستاد ، و آن ، نورى است كه چلچراغ‏هايش خاموش نمى‏شوند . چراغى است كه شعله‏اش ، فروكش نمى‏كند . دريايى است كه به ژرفايش نمى‏توان رسيد . شاه‏راهى است كه پيمودنش [آدمى را] به گم‏راهى نمى‏كشانَد . شعاعى است كه پرتو آن ، به تاريكى نمى‏گرايد . فرقانى (/ سنجه‏اى براى حق و باطل) است كه برهانش ، خاموش [و باطل ]نمى‏گردد . بناى روشنگرى است كه پايه‏هايش ، فرو نمى‏ريزند . درمانى است كه بيم بازگشت بيمارى‏ها در آن نمى‏رود . قدرتى است كه هوادارانش شكست نمى‏خورند و حقّى است كه يارانش ، تنها و بى ياور، گذاشته نمى‏شوند .
پس قرآن ، معدن ايمان و كانون آن است ، و چشمه‏هاى دانش و درياهاى آن ، و بوستان‏هاى عدل و آبگيرهاى آن ، و پايه‏هاى اسلام و بنيان آن ، و درّه‏هاى حق و دشت‏هاى آن است . دريايى است كه هر چه از آن آب بردارند، آبش تمام نمى‏شود ، و چشمه‏هايى است كه هر اندازه از آنها آب كشند ، خشك نمى‏شوند . آبشخورهايى است كه هر اندازه وارد شوندگان از آنها بنوشند ، آبشان كاستى نمى‏گيرد ، و منزلگاه‏هايى است كه مسافران ، راه آنها را گم نمى‏كنند ، و نشانه‏هايى است كه از چشم رهپويان ، پوشيده نمى‏مانَد ، و پُشته‏هايى است كه رهروان به [قلّه‏هاى‏] آن نمى‏رسند .
خداوند ، آن را سيراب كننده عطشِ دانشوران ، و بهار دل‏هاى دانايان ، و شاه‏راه نيكان ، و دارويى كه پس از آن ، دردى نمى‏ماند ، و نورى كه هيچ تاريكى‏اى با آن نيست ، و ريسمانى كه گِره‏هايش استوار است ، و قلعه‏اى كه ستيغ آن ، بلند [ و دست‏نايافتنى‏] است ، و براى كسى كه آن را حامى خويش گيرد ، [ مايه‏] عزّت [ و قدرت‏] ، و براى كسى كه به آن وارد شود، [ مايه ]سلامت ، و براى كسى كه از آن پيروى كند، هدايت ، و براى كسى كه خود را به آن نسبت دهد، عذر ، و براى كسى كه با آن سخن گويد ، برهان ، و براى كسى كه به وسيله آن ستيزه كند ، گواه ، و براى كسى كه با آن حجّت آورد ، [ مايه‏] پيروزى ، و براى كسى كه به آن عمل كند ، نگه دارنده، و براى كسى كه آن را به كار وا دارد ، مَركب، و براى كسى كه نشانه جويد، نشانه ، و براى كسى كه سپر بخواهد ، سپر ، و براى كسى كه فرا بگيرد ، دانش ، و براى كسى كه روايت كند ، خبر ، و براى كسى كه داورى كند ، حكم قرار داده است .

شناخت‌نامه قرآن بر پايه قرآن و حديث - جلد اوّل
122

۱ / ۲ - ۵۵

غِنىً‏

۱۰۸.رسول اللَّه صلى اللَّه عليه و آله : القُرآنُ غِنىً لا فَقرَ بَعدَهُ ولا غِنى‏ دونَهُ. ۱

۱ / ۲ - ۵۶

دَواءٌ

۱۰۹.رسول اللَّه صلى اللَّه عليه و آله : القُرآنُ هُوَ الدَّواءُ. ۲

راجع : ص ۴۸۴ (الفصل السابع : التداوي بالقرآن).

۱ / ۳

تلك الأوصاف‏

۱۱۰.الإمام عليّ عليه السلام في نُزولِ القُرآنِ الكَريم - : ثُمَّ أنزَلَ عَلَيهِ الكِتابَ نوراً لا تُطفَأُ مَصابيحُهُ ، وسِراجاً لا يَخبو تَوقُّدُهُ ، وَبَحراً لا يُدرَكُ قَعرُهُ ، ومِنهاجاً لا يُضِلُّ نَهجُهُ ، وشُعاعاً لا يُظلِمُ ضَوؤُهُ ، وفُرقاناً لا يَخمَدُ بُرهانُهُ ، وتِبياناً لا تُهدَمُ أركانُهُ ، وشِفاءً لا تُخشى‏ أسقامُهُ ، وعِزّاً لا تُهزَمُ أنصارُهُ ، وَحَقّاً لا تُخذَلُ أعوانُهُ .
فَهُوَ مَعدِنُ الإيمانِ وبُحبوحَتُهُ ، ويَنابيعُ العِلمِ وبُحورُهُ ، وورِياضُ العَدلِ وغُدرانُهُ ، وأثافِيُّ الإِسلامِ وبُنيانُهُ ، وأودِيةُ الحَقِّ وغيطانُهُ ، وبَحرٌ لا يَنزِفُهُ المُستَنزِفونَ ، وعُيونٌ لا يُنضِبُها الماتِحونَ ، ومَناهِلُ لا يَغيضُها الوارِدونَ ، ومَنازِلُ لا يَضِلُّ نَهجَها المُسافِرونَ ، وأعلامٌ لا يَعمى‏ عَنها السّائِرونَ ، وآكامٌ لا يَجوزٌ عَنها القاصِدونَ .
جَعَلَهُ اللَّهُ رِيّاً لِعَطَشِ العُلَماءِ ، ورَبيعاً لِقُلوبِ الفُقَهاءِ ، ومَحاجَّ ۳ لِطُرُقِ الصُّلَحاءِ ، ودَواءً لَيسَ بَعدَهُ داءٌ ونوراً لَيسَ مَعَهُ ظُلمَةٌ ، وحَبلاً وَثيقاً عُروَتُهُ ، ومَعقِلاً مَنيعاً ذِروَتُهُ ، وعِزّاً لِمَن تَوَلاّهُ ، وسِلماً لِمَن دَخَلَهُ ، وهُدىً لِمَنِ ائتَمَّ بِهِ ، وعُذراً لِمَنِ انتَحَلَهُ ، وبُرهاناً لِمَن تَكَلَّمَ بِهِ ، وشاهِداً لِمَن خاصَمَ بِهِ ، وفَلجاً لِمَن حاجَّ بِهِ ، وحامِلاً لِمَن حَمَلَهُ ، وَمَطِيَّةً لِمَن أعمَلَهُ ، وآيَةً لِمَن تَوَسَّمَ ، وجُنَّةً لِمَنِ استَلأَمَ ، وعِلماً لِمَن وَعى‏ ، وحَديثاً لِمَن رَوى‏ ، وحُكماً لِمَن قَضى‏ . ۴

1.المعجم الكبير : ج ۱ ص ۲۵۵ ح ۷۳۸ ، مسند أبي يعلى : ج ۳ ص ۱۸۳ ح ۷۲۶۵ كلاهما عن أنس ، المصنّف لابن أبي شيبة: ج ۷ ص ۱۵۶ ح ۳ عن الحسن نحوه ، كنز العمّال : ج ۱ ص ۵۱۶ ح ۲۳۰۷ ؛ مجمع البيان : ج ۱ ص ۸۴ عن أنس ، جامع الأخبار : ص ۱۱۴ ح ۱۹۹ ، نهج البلاغة : الخطبة ۱۷۶ عن الإمام عليّ عليه السلام ، ثواب الأعمال : ص ۱۲۸ ح ۱ عن معاوية بن عمّار عن إلامام الصادق عليه السلام وكلاهما نحوه ، بحار الأنوار : ج ۹۲ ص ۱۹ ح ۱۸ .

2.مسند الشهاب : ج ۱ ص ۵۱ ح ۲۸ عن الحارث عن الإمام عليّ عليه السلام ، الفردوس : ج ۳ ص ۲۲۹ ح ۴۶۷۶ عن الإمام عليّ عليه السلام عنه صلى اللَّه عليه و آله ، كنز العمّال : ج ۱ ص ۵۱۷ ح ۲۳۱۰ ؛ الدعوات : ص ۱۸۸ ح ۵۲۱ ، بحار الأنوار : ج ۹۲ ص ۱۷۶ ح ۴ .

3.المَحَجّة: جادّة الطريق ، وحاججته: أي غلبته بالحجج التي أدليت بها (لسان العرب: ج ۲ ص ۲۲۸ «حجج») .

4.نهج البلاغة : الخطبة ۱۹۸ ، بحار الأنوار : ج ۹۲ ص ۲۱ ح ۲۱ .

  • نام منبع :
    شناخت‌نامه قرآن بر پايه قرآن و حديث - جلد اوّل
    سایر پدیدآورندگان :
    جمعي از پژوهشگران، اصغر هادوي کاشاني، محمّد احسانى‏فر لنگرودى، علي‌رضا نظري خرّم، محمّدرضا حسين‌زاده، علي شاه‌ علي‌زاده، حميد رضا شيخي (مترجم)
    تعداد جلد :
    4
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    02/01/1391
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 8435
صفحه از 500
پرینت  ارسال به