گفتند : چرا بر او نشانه‏هايى از سوى پروردگارش نازل نشده است ؟ بگو : نشانه‏ها در پيشگاه خداوند است ، و من قطعاً بيم دهنده آشكارم . آيا براى آنان كافى نبود كه ما بر تو كتاب را فرستاديم كه بر آنها تلاوت مى‏شود . همانا در اين ، رحمت و پندى است براى گروهى كه ايمان مى‏آورند .)
اين آيه ، به صراحت دلالت دارد كه قرآن مجيد از جهت معجزه بودن، كافى و بلكه در حدّ اعلا درجه اعجاز است؛ زيرا خداوند، آن را بى‏نياز كننده از تمام معجزات شمرده است و «كفايت» در آيه پيش‏گفته ، به معناى رسيدن به مرتبه‏اى است كه ديگر نيازى به غير آن باقى نماند.^۱
قرآن به اين اندازه اكتفا نكرده، از مخالفان خويش و بلكه همه مردم جهان در طول تاريخ مى‏خواهد كه اگر در الهى بودن آن ترديد دارند، تمام نيروى فكرى، معنوى و مادّى خود را بر روى هم گذارند و با يكديگر همكارى كنند تا مانند آن را بسازند! اين حقيقت، همان چيزى است كه متكلّمان مسلمان از آن به «تحدّى‏^۲ (دعوت به گفت‏وگو، مبارزه و معارضه)» ياد مى‏كنند: ^۳(أَمْ يَقُولُونَ تَقَوَّلَهُ بَل لَّا يُؤْمِنُونَ * فَلْيَأْتُواْ بِحَدِيثٍ مِّثْلِهِ إِن كَانُواْ صَدِقِينَ . ^۴
يا مى‏گويند قرآن را به خدا افترا بسته؛ بلكه آنان ايمان ندارند. اگر راست مى‏گويند، سخنى همانند آن بياوريد).
و نيز آيات:
(أَمْ يَقُولُونَ افْتَرَاهُ قُلْ فَأْتُواْ بِعَشْرِ سُوَرٍ مِّثْلِهِ مُفْتَرَيَتٍ وَ ادْعُواْ مَنِ اسْتَطَعْتُم مِّن دُونِ اللَّهِ إِن كُنتُمْ صَدِقِينَ * فَإِلَّمْ يَسْتَجِيبُواْ لَكُمْ فَاعْلَمُواْ أَنَّمَآ أُنزِلَ بِعِلْمِ اللَّهِ .^۵

- كه از سنخ خود وحى است - ، ماندگار در بستر تاريخ، نشان خدايى بودن و حقانيت پيامبر خاتم را به همراه دارد.

مفهوم معجزه‏

معجزه، از مصدر «اعجاز»، مشتق از ريشه ثلاثى مجرّد «عجز»، به معناى: درماندگى، ناتوانى و نيز پايان هر چيز است.^۱ اعجاز، به معناى: ناتوان ساختن يا ناتوان يافتن ديگرى است.^۲ با توجّه به كتب لغت و كاربرد اين كلمه مى‏توان گفت: مفهوم اصلى در مادّه اين واژه چيزى مقابل قدرت است. هر دو واژه «معجز» و «معجزه»، اسم فاعل مفرد به معناى ناتوان كننده اند و جمع آنها «معجزات» است:
(وَاعْلَمُواْ أَنَّكُمْ غَيْرُ مُعْجِزِى اللَّهِ .^۳
بدانيد كه شما ناتوان كننده خداوند نيستيد) .
معجزه در اصطلاح علم كلام، كار خارق‏العاده و همراه با تحدّى و سالم از معارضه است كه خداوند آن را به دست پيامبرش پديد مى‏آورد تا نشان راستى رسالت وى باشد.^۴

قرآن، آيتِ الهى‏

قرآن خود را آيت روشن و معجزه بيّن پيامبر خاتم مى‏شمارد:
(وَقَالُواْ لَوْلَآ أُنزِلَ عَلَيْهِ ءَايَتٌ مِّن رَّبِّهِ قُلْ إِنَّمَا الْأَيَتُ عِندَ اللَّهِ وَ إِنَّمَآ أَنَا نَذِيرٌ مُّبِينٌ * أَوَ لَمْ يَكْفِهِمْ أَنَّآ أَنزَلْنَا عَلَيْكَ الْكِتَبَ يُتْلَى‏ عَلَيْهِمْ إِنَّ فِى ذَ لِكَ لَرَحْمَةً وَ ذِكْرَى‏ لِقَوْمٍ يُؤْمِنُونَ .^۵