71
شناخت‌نامه قرآن بر پايه قرآن و حديث - جلد دوّم

كرده است ؟ بگو : اين روزى‏ها در زندگى دنيايى براى كسانى است كه ايمان آوردند ، و روز قيامت‏خاصّ آنان‏است.اين چنين آيات را براى گروهى‏كه مى‏دانند، بيان‏مى‏كنيم).
و هم دنياپرستى و دل‏سپردگى به آن را مورد نكوهش قرار داده است؛ چرا كه عامل بازدارنده انسان از هدف اصلى و جادوان به شمار مى‏آيد:
(وَ مَا هَذِهِ الْحَيَوةُ الدُّنْيَآ إِلَّا لَهْوٌ وَ لَعِبٌ وَ إِنَّ الدَّارَ الْأَخِرَةَ لَهِىَ الْحَيَوَانُ لَوْ كَانُواْ يَعْلَمُونَ .۱
اين زندگى دنيايى جز سرگرمى و بازيچه نيست ، و سراى آخرت ، زندگى واقعى است . اى كاش مى‏دانستند)
.
در ارزيابى قرآنى ميان دنيا و آخرت، پديده‏ها و كالاهاى اين جهان همه به عنوان آيه‏هاى الهى و ابزارهاى مفيد و مورد استفاده انسان اند و دنيا مدرسه تربيت و ظرف عبور او به شمار مى‏آيد، نه جايگاه و مقصد حيات.۲
بدين سان قرآن ، چهره امّتى معتدل، واقع‏گرا و خردمند را ترسيم مى‏كند كه براى ديگران الگو و شاخص باشد:
(وَكَذَ لِكَ جَعَلْنَكُمْ أُمَّةً وَسَطًا لِّتَكُونُواْ شُهَدَآءَ عَلَى النَّاسِ وَ يَكُونَ الرَّسُولُ عَلَيْكُمْ شَهِيدًا .۳
اين چنين شما را امت ميانه قرار داديم تا گواهان بر مردم باشيد ، و رسول بر شما گواه باشد)
.
آرى اين همه معارف را با آن ويژگى‏ها و امتيازات، انسانى در يك برهه كوتاه و پرتلاطم از عمر خويش به جامعه بشرى آموخت كه به مكتب نرفته و معلّم نديده بود و هرگزدر عمر خويش شعر نسروده و خط ننوشته بود:
(وَ مَا كُنتَ تَتْلُواْ مِن قَبْلِهِ مِن كِتَبٍ وَ لَا تَخُطُّهُ بِيَمِينِكَ إِذًا لَّارْتَابَ الْمُبْطِلُونَ . ۴

1.عنكبوت : آيه ۶۴.

2.بقره : آيه ۲۰۰ - ۲۰۲.

3.بقره : آيه ۱۴۳.

4.عنكبوت : آيه ۴۸.


شناخت‌نامه قرآن بر پايه قرآن و حديث - جلد دوّم
70

ب - هماهنگى با فطرت و سرشت مشترك انسان: از جمله ويژگى‏هايى كه مى‏توان از خصوصيات معارف قرآن برشمرد، هماهنگى آنها با سرشت طبيعى و آفرينش فطرى همه انسان‏هاست. از همين روى ، اين مفاهيم ، از فراگيرى و جامعيت خاصى نسبت به همه نيازهاى ثابت و متغير براى همه مخاطبان انسانى با هر رنگ و نژاد، و در هر زمين و هر زمان برخوردار است (جامعيتِ همگانى، هميشگى و همه‏جايى):
(فَأَقِمْ وَجْهَكَ لِلدِّينِ حَنِيفًا فِطْرَتَ اللَّهِ الَّتِى فَطَرَ النَّاسَ عَلَيْهَا لَا تَبْدِيلَ لِخَلْقِ اللَّهِ ذَ لِكَ الدِّينُ الْقَيِّمُ وَ لَكِنَّ أَكْثَرَ النَّاسِ لَا يَعْلَمُونَ .۱
روى خود را با گرايش تمام به حق ، به سوى اين دين كن ، با همان سرشتى كه خدا مردم را بر آن سرشته است . آفرينش خدا تغييرپذير نيست . اين است همان دين پايدار، ولى بيشتر مردم نمى‏دانند)
.
ج - واقع‏گرايى و اعتدال: در فاصله پهناور ايدئولوژى‏هاى آرمان‏گرايانه محض تا طبيعت‏پرستى خالص، قرآن اين هنر را از خود نشان مى‏دهد كه با نگرش واقع‏بينانه به حقيقت وجود انسان و سرنوشت طولانى وى، اهداف زندگى او را در يك طبقه‏بندى منظّمِ مقدّماتى، متوسط، عالى و نهايى، سامان و انتظام بخشد تا تمام استعدادهاى ذاتى او پرورش يابد و خاستگاه‏هاى وجودى او به شيوه‏اى معتدل و هماهنگ ارضا گردد.
بر اساس همين بينش واقع‏بينانه است كه از يك سو ، دنياگريزى و سركوب تمايلات طبيعى و مادى از نگاه قرآن مطرود است:
(قُلْ مَنْ حَرَّمَ زِينَةَ اللَّهِ الَّتِى أَخْرَجَ لِعِبَادِهِ وَ الطَّيِّبَتِ مِنَ الرِّزْقِ قُلْ هِىَ لِلَّذِينَ ءَامَنُواْ فِى الْحَيَوةِ الدُّنْيَا خَالِصَةً يَوْمَ الْقِيَمَةِ كَذَ لِكَ نُفَصِّلُ الأَْيَتِ لِقَوْمٍ يَعْلَمُونَ .۲
بگو: چه كسى زينت خدا را كه براى بندگانش آفريده و نيز روزى‏هاى پاك را حرام

1.روم : آيه ۳۰.

2.اعراف : آيه ۳۲.

  • نام منبع :
    شناخت‌نامه قرآن بر پايه قرآن و حديث - جلد دوّم
    سایر پدیدآورندگان :
    جمعي از پژوهشگران، اصغر هادوي کاشاني، محمّد احسانى‏فر لنگرودى، علي‌رضا نظري خرّم، محمّدرضا حسين‌زاده، علي شاه‌ علي‌زاده، حميد رضا شيخي (مترجم)
    تعداد جلد :
    4
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    02/01/1391
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 8615
صفحه از 506
پرینت  ارسال به