45
شناخت‌نامه قرآن بر پايه قرآن و حديث - جلد دوّم

(كَلَّآ إِنَّهَا لَظَى‏ * نَزَّاعَةً لِّلشَّوَى‏ * تَدْعُواْ مَنْ أَدْبَرَ وَ تَوَلَّى‏ .۱
امّا هرگز چنين نيست، شعله‏هاى سوزان آتش است. دست و پا و پوست سر را مى‏كند و مى‏بَرَد. و كسانى را كه به فرمان خدا پشت كردند، صدا مى‏زند)
.
(إِذَا رَأَتْهُم مِّن مَّكَانِ بَعِيدٍ سَمِعُواْ لَهَا تَغَيُّظًا وَ زَفِيرًا .۲
هنگامى كه اين آتش آنان را از مكانى دور ببيند، صداى وحشتناك و خشم‏آلودش را كه با نفس زدن شديد همراه است مى‏شنويد)
.
(إِذَآ أُلْقُواْ فِيهَا سَمِعُواْ لَهَا شَهِيقًا وَ هِىَ تَفُورُ * تَكَادُ تَمَيَّزُ مِنَ الْغَيْظِ .۳
هنگامى كه در آن افكنده شوند، صداى وحشتناكى از آن مى‏شنوند و اين در حالى است كه پيوسته مى‏جوشد. نزديك است(دوزخ) از شدّت غضب پاره پاره شود)
.

تمثيل‏

تمثيل ، خود از انواع تشبيه است و داراى آثارى ويژه است.
(وَ لِلَّهِ الْمَثَلُ الْأَعْلَى‏ .۴
براى خداوند نمونه والايى است)
.
زَمَخشَرى، مؤلّف الكشّاف، هنگام شرح آيات ۱۷ - ۲۰ از سوره بقره:
(مَثَلُهُمْ كَمَثَلِ الَّذِى اسْتَوْقَدَ نَارًا فَلَمَّآ أَضَآءَتْ .
مَثَل آنان ، همانند كسى است كه آتشى افروخت و وقتى آتش شعله‏ور شد ... )
.
مى‏گويد: خداوند براى آن كه صفات منافقان را آشكار سازد، مَثَل مى‏آورد؛ چرا كه مَثَل ، در روشن كردن معانى و پرده‏برداى از حقايق ، بسيار مؤثر است ؛ به گونه‏اى كه موضوعات تخيل‏آميز ، به صورتى محقّق و عينى مشاهده مى‏شوند.۵

1.معارج : آيه ۱۵ - ۱۷.

2.فرقان : آيه ۱۲ .

3.ملك : آيه ۸ - ۹ .

4.نحل : آيه ۶۰.

5.الكشّاف : ج‏۱ ص‏۱۹۶ - ۱۹۷.


شناخت‌نامه قرآن بر پايه قرآن و حديث - جلد دوّم
44

افعال كسانى كه عارى از رنگ و بوى خدايى و اتصال به مبدأ عالم اند، چونان خانه عنكبوت است، سست و بى‏بنياد و با اندك نسيمى بر باد:
(مَثَلُ الَّذِينَ اتَّخَذُواْ مِن دُونِ اللَّهِ أَوْلِيَآءَ كَمَثَلِ الْعَنكَبُوتِ اتَّخَذَتْ بَيْتًا وَ إِنَّ أَوْهَنَ الْبُيُوتِ لَبَيْتُ الْعَنكَبُوتِ لَوْ كَانُواْ يَعْلَمُونَ .۱
مَثَل كسانى كه غير از خدا را اولياى خود برگزيدند، مثل عنكبوت است كه خانه‏هايى براى خود انتخاب كرده است؛ در حالى كه سست‏ترينِ خانه‏ها، خانه عنكبوت است، اگر مى‏دانستند)
.
كردار كافران چون سراب است؛ فريبنده و تهى‏مايه:
(وَ الَّذِينَ كَفَرُواْ أَعْمَلُهُمْ كَسَرَابِ بِقِيعَةٍ يَحْسَبُهُ الظَّمَْانُ مَآءً .۲
كسانى كه كافر شدند، اعمالشان همچون سرابى است در يك كوير كه انسان تشنه از دور آن را آب مى‏پندارد)
.
مَثَل ايمانيان در استوارى، چون بنايى است پولادين و در بالندگى، چون گياهى پر از طراوت و شادابى:
(كَأَنَّهُم بُنْيَنٌ مَّرْصُوصٌ .۳
گويى بنايى آهنين اند)
.
(كَزَرْعٍ أَخْرَجَ شَطَْهُ‏و فََازَرَهُ‏و فَاسْتَغْلَظَ فَاسْتَوَى‏ عَلَى‏ سُوقِهِ‏ى .۴
همانند زراعتى كه جوانه‏هاى خود را خارج ساخته، سپس به تقويت آن پرداخته است تا محكم شده و بر پاى خود ايستاده است)
.
جهنم، گويى موجود زنده‏اى است؛ داراى فريادى قهرآميز و زفيرى دهشت‏انگيز:

1.عنكبوت : آيه ۴۱.

2.نور : آيه ۳۹.

3.صف : آيه ۴.

4.فتح : آيه ۲۹.

  • نام منبع :
    شناخت‌نامه قرآن بر پايه قرآن و حديث - جلد دوّم
    سایر پدیدآورندگان :
    جمعي از پژوهشگران، اصغر هادوي کاشاني، محمّد احسانى‏فر لنگرودى، علي‌رضا نظري خرّم، محمّدرضا حسين‌زاده، علي شاه‌ علي‌زاده، حميد رضا شيخي (مترجم)
    تعداد جلد :
    4
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    02/01/1391
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 8448
صفحه از 506
پرینت  ارسال به