413
شناخت‌نامه قرآن بر پايه قرآن و حديث - جلد دوّم

۵ / ۷

ابو طلحه و انفاق كردن محبوب‏ترين مِلكش در راه خدا

۶۰۷.صحيح البخارى - به نقل از اَنَس - : ابو طلحه ، بيش از ديگر انصار ، نخلستان در مدينه داشت و از بين آنها به بَيرَحا ،۱ علاقه بيشترى داشت. اين نخلستان ، رو به روى مسجد بود و پيامبر خدا صلى اللَّه عليه و آله وارد آن مى‏شد و از آب گوارايى كه در آن بود، مى‏نوشيد. چون آيه : (هرگز به نيكوكارى نمى‏رسيد تا از آنچه دوست داريد ، انفاق كنيد) نازل شد، ابو طلحه رو به پيامبر خدا صلى اللَّه عليه و آله كرد و گفت: اى پيامبر خدا ! خداوند - تبارك و تعالى - مى‏فرمايد: (هرگز به نيكوكارى نمى‏رسيد تا از آنچه دوست داريد ، انفاق كنيد)، و من ، بَيرَحا را از همه اموالم ، دوست‏تر مى‏دارم و آن را براى خدا ، صدقه دادم . اميدوارم كه نيكى و اندوخته‏اى نزد خداوند براى من باشد. پس - اى پيامبر خدا - آن را براى هر موردى كه خدا امر كرده است، قرار دهيد.
پيامبر خدا صلى اللَّه عليه و آله فرمود: «آفرين! اين ، مالِ سودآورى است، اين ، مال سودآورى است! آنچه تو گفتى، شنيدم؛ ولى به نظر من ، آن را براى خويشاوندانت قرار ده» .
ابو طلحه گفت: اين كار را مى‏كنم ، اى پيامبر خدا !
سپس آن باغ را ميان نزديكان و عموزادگانش قسمت كرد.

۵ / ۸

ابن دَحداح و قرض دادن بهترين بوستانش در راه خداوند متعال‏

۶۰۸.المعجم الأوسط - به نقل از عمر بن خطّاب - : چون آيه: (كيست كه به خدا قرضى نيكو دهد؟) نازل شد، ابن دَحداح گفت: اى پيامبر خدا ! آيا پروردگار ما ، از ما تقاضاى قرض مى‏كند؟
فرمود: «آرى».
ابن دَحداح گفت: من ، دو بوستان دارم : يكى در [منطقه ]عاليه [بالا دست‏] و ديگرى در سافله [ پايين دست ] . آن را كه بهتر است ، به پروردگارم قرض دادم.
پيامبر خدا صلى اللَّه عليه و آله فرمود: «من هم آن را براى يتيمى قرار دادم كه تحت سرپرستى شماست» .
سپس فرمود: «چه بسيار خرمابُنانى كه در بهشت ، در اختيار ابن دَحداح است!».

1.بيرحا (به فتح و كسر با، و فتح و ضمّ را، و مدّ و قصر آن)، نام مِلكى (بوستانى) در مدينه بوده است .


شناخت‌نامه قرآن بر پايه قرآن و حديث - جلد دوّم
412

۵ / ۷

إنفاقُ أبي طَلحَةَ أحبَّ أموالِهِ في سَبيلِ اللَّهِ‏

۶۰۷.صحيح البخاري عن أنس : كانَ أبو طَلحَةَ أكثَرَ الأَنصارِ بِالمَدينَةِ مالاً مِن نَخلٍ ، وكانَ أحَبَّ أموالِهِ إلَيهِ بَيْرَحاءُ۱ ، وكانَت مُستَقبِلَةَ المَسجِدِ ، وكانَ رَسولُ اللَّهِ صلى اللَّه عليه و آله يَدخُلُها ويَشرَبُ مِن ماءٍ فيها طَيِّبٍ. قالَ أنَسٌ: فَلَمّا اُنزِلَت هذِهِ الآيَةُ: (لَن تَنَالُواْ الْبِرَّ حَتَّى‏ تُنفِقُواْ مِمَّا تُحِبُّونَ) قامَ أبو طَلحَةَ إلى‏ رَسولِ اللَّهِ صلى اللَّه عليه و آله فَقالَ: يا رَسولَ اللَّهِ ، إنَّ اللَّهَ تَبارَكَ وتَعالى‏ يَقولُ: (لَن تَنَالُواْ الْبِرَّ حَتَّى‏ تُنفِقُواْ مِمَّا تُحِبُّونَ) وإنَّ أحَبَّ أموالي إلَيَّ بَيرَحاءُ ، وإنَّها صَدَقَةٌ للَّهِ‏ِ ، أرجو بِرَّها وذُخرَها عِندَ اللَّهِ ، فَضَعها يا رَسولَ اللَّهِ ، حَيثُ أراكَ اللَّهُ.
فَقالَ رَسولُ اللَّهِ صلى اللَّه عليه و آله: بَخٍ ، ذلِكَ مالٌ رابِحٌ ، ذلِكَ مالٌ رابِحٌ ، وقَد سَمِعتُ ما قُلتَ ، وإنّي أرى‏ أن تَجعَلَها فِي الأَقرَبينَ.
فَقالَ أبو طَلحَةَ: أفعَلُ يا رَسولَ اللَّهِ ، فَقَسَّمَها أبو طَلحَةَ في أقارِبِهِ وبَني عَمِّهِ.۲

۵ / ۸

ابنُ الدَّحداحِ وإقراضُهُ خَيرَ حائِطَيهِ للَّهِ‏ِ تَعالى‏

۶۰۸.المعجم الأوسط عن عمر بن الخطّاب عن رسول اللَّه صلى اللَّه عليه و آله ، قال : لَمّا نَزَلَت (مَّن ذَا الَّذِى يُقْرِضُ اللَّهَ قَرْضًا حَسَنًا)۳قالَ ابنُ الدَّحداحِ: أيَستَقرِضُنا رَبُّنا - يا رَسولَ اللَّهِ - مِن أموالِنا؟ فَقالَ صلى اللَّه عليه و آله : نَعَم. قالَ: فَإِنَّ لي حائِطَينِ ، أحَدُهُما بِالعالِيَةِ وَالآخَرُ بِالسّافِلَةِ ، فَقَد أقرَضتُ خَيرَهُما رَبّي.
فَقالَ رَسولُ اللَّهِ صلى اللَّه عليه و آله: هُوَ لِليَتيمِ الَّذي عِندَكُم . ثُمَّ قالَ رَسولُ اللَّهِ صلى اللَّه عليه و آله: رُبَّ عَذقٍ‏۴لِابنِ الدَّحداحِ فِي الجَنَّةِ مُذَلَّلٍ !۵

1.بَيرَحاء - بفتح الباء وكسرها ، وبفتح الراء وضمّها والمدّ فيهما ، وبفتحهما والقصر - : وهي اسم مالٍ [بستان‏] في المدينة (النهاية : ج ۱ ص ۱۱۴ «برح») .

2.صحيح البخاري : ج ۲ ص ۵۳۰ ح ۱۳۹۲ ، صحيح مسلم : ج ۲ ص ۶۹۳ ح ۴۲ ، الموطّأ : ج ۲ ص ۹۹۵ ح ۲ ، سنن الدارمي: ج ۱ ص ۴۱۸ ح ۱۶۱۰ ، مسند ابن حنبل : ج ۴ ص ۲۸۴ ح ۱۲۴۴۱ ، السنن الكبرى : ج ۶ ص ۲۷۲ ح ۱۱۹۲۰ ، صحيح ابن حبّان: ج ۸ ص ۱۲۹ ح ۳۳۴۰ .

3.البقرة: ۲۴۵ .

4.العَذقُ - بالفتح - : النَّخلَةُ . وبالكسر : العرجون بما فيه من الشماريخ (النهاية : ج ۳ ص ۱۹۹ «عذق») .

5.المعجم الأوسط : ج ۲ ص ۲۴۳ ح ۱۸۶۶ ، تفسير الطبري : ج ۲ الجزء ۲ ص ۵۹۳ ، تفسير عبد الرزّاق: ج ۱ ص ۳۵۷ ح ۳۰۷ كلاهما عن زيد بن أسلم ، تفسير ابن كثير : ج ۱ ص ۴۴۱ ، تفسير ابن أبي حاتم : ج ۲ ص ۴۶۰ ح ۲۴۳۰ كلاهما عن عبد اللَّه بن مسعود وكلّها نحوه ، كنز العمّال : ج ۲ ص ۳۵۴ ح‏۴۲۲۴ .

  • نام منبع :
    شناخت‌نامه قرآن بر پايه قرآن و حديث - جلد دوّم
    سایر پدیدآورندگان :
    جمعي از پژوهشگران، اصغر هادوي کاشاني، محمّد احسانى‏فر لنگرودى، علي‌رضا نظري خرّم، محمّدرضا حسين‌زاده، علي شاه‌ علي‌زاده، حميد رضا شيخي (مترجم)
    تعداد جلد :
    4
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    02/01/1391
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 8165
صفحه از 506
پرینت  ارسال به