213
شناخت‌نامه قرآن بر پايه قرآن و حديث - جلد دوّم

حديث‏

۴۴۰.الاحتجاج - به نقل از صفوان بن يحيى - : ابو قُرّه محدّث ، ملازم شُبرُمه ، از من خواست كه او را خدمت امام رضا عليه السلام ببرم . من هم از امام اجازه گرفتم و ايشان اذن ورود به ابو قُرّه داد . او هم بر امام عليه السلام وارد شد و چيزهايى از حلال و حرام و فرائض (واجبات) و احكام پرسيد تا سؤالش به توحيد رسيد ... .
ابو قُره گفت : نظرتان در باره كتاب‏هاى آسمانى چيست ؟
امام رضا عليه السلام فرمود : «تورات و انجيل و زبور و فرقان ، و همه كتاب‏هاى نازل شده ، كلام خدايند . خداوند ، آنها را براى نورانيت و هدايت جهانيان فرستاد و همگى آنها حادث اند و غير خدايند ، [به استنادِ] آن جا كه مى‏فرمايد : (يا برايشان پندى پديد آورَد) و مى‏فرمايد : (هيچ پند تازه‏اى نبود كه از جانب پروردگارشان بيايد ، مگر اين كه آن را شنيدند ، در حالى كه به بازى مشغول بودند) . خداوند ، همه كتاب‏هايى را كه نازل فرمود ، پديد آورده است» .
ابو قُره گفت : آيا آنها نابود مى‏شوند ؟
امام رضا عليه السلام فرمود : «مسلمانان ، اتّفاق نظر دارند كه همه چيز ، جز خدا ، نابود شدنى است و جز خدا ، همگى فعل خدايند . تورات و انجيل و زبور و فرقان هم فعل خدايند . آيا اين گفته مردم را نشينده‏اى كه مى‏گويند : "پروردگار قرآن"؟ و قرآن ، در روز قيامت مى‏گويد : پروردگارا! اين فلانى - كه خدا بهتر از قرآن ، او را مى‏شناسد - روزش را با تشنگى گذراند و شبش را به بى‏خوابى . پس مرا شفيعش قرار ده! همچنين است تورات و انجيل و زبور كه همگى حادث و پديده اند. آنها را كسى پديد آورده كه همانندى ندارد و براى هدايت كسانى اند كه مى‏انديشند . هر كس بپندارد كه آنها همواره با خدا بوده‏اند ، معتقد است كه خدا ، قديم اوّل نيست ، و قديمِ يگانه هم نيست و كلام ، همواره با او بوده است و آغازى ندارد ، در حالى كه كلام ، اِله نيست» .
ابو قُرّه گفت : براى ما روايت شده كه همه كتاب‏ها در روز قيامت مى‏آيند ، در حالى كه مردم به صف در يك سطح در برابر پروردگار ايستاده‏اند و به انتظارند تا كتاب‏ها به خدا ملحق شوند ؛ چون آنها از اويند و جزئى از او ، و بنا بر اين ، به او باز مى‏گردند .
امام رضا عليه السلام فرمود : «مسيحيان هم در باره مسيح ، اين گونه مى‏گويند : مسيح ، روح خدا و جزئى از خداست و به او بر مى‏گردد . مَجوس هم در باره آتش و خورشيد مى‏گويند : اين دو ، جزئى از خدايند و به او بر مى‏گردند ، در حالى كه پروردگار ، برتر از آن است كه جزء داشته باشد ، يا پراكنده باشد ...» .


شناخت‌نامه قرآن بر پايه قرآن و حديث - جلد دوّم
212

الحديث‏

۴۴۰.الاحتجاج عن صفوان بن يحيى : سَأَلَني أبو قُرَّةَ المُحَدِّثُ صاحِبُ شُبرُمَةَ أن اُدخِلَهُ عَلى‏ أبِي الحَسَنِ الرِّضا عليه السلام ، فَاستَأذَنَهُ فَأَذِنَ لَهُ ، فَدَخَلَ فَسَأَلَهُ عَن أشياءَ مِنَ الحَلالِ وَالحَرامِ وَالفَرائِضِ وَالأَحكامِ ، حَتّى‏ بَلَغَ سُؤالُهُ إلَى التَّوحيدِ ... فَقالَ أبو قُرَّةَ : فَما تَقولُ فِي الكُتُبِ ؟
فَقالَ أبُو الحَسَنِ عليه السلام : التَّوراةُ وَالإِنجيلُ وَالزَّبورُ وَالفُرقانُ وكُلُّ كِتابٍ اُنزِلَ كانَ كَلامَ اللَّهِ ، أنزَلَهُ لِلعالَمينَ نوراً وهُدىً ، وهِيَ كُلُّها مَحدَثَةٌ وهِيَ غَيرُ اللَّهِ ، حَيثُ يَقولُ : (أَوْ يُحْدِثُ لَهُمْ ذِكْرًا)۱وقالَ : (مَا يَأْتِيهِم مِّن ذِكْرٍ مِّن رَّبِّهِم مُّحْدَثٍ إِلَّا اسْتَمَعُوهُ وَ هُمْ يَلْعَبُونَ)۲ وَاللَّهُ أحدَثَ الكُتُبَ كُلَّهَا الَّتي أنزَلَها . فَقالَ أبو قُرَّةَ : فَهَل تَفنى‏؟
فَقالَ أبُو الحَسَنِ عليه السلام : أجمَعَ المُسلِمونَ عَلى‏ أنَّ ما سِوَى اللَّهِ فانٍ ، وما سِوَى اللَّهِ فِعلُ اللَّهِ ، وَالتَّوراةُ وَالإِنجيلُ وَالزَّبورُ وَالفُرقانُ فِعلُ اللَّهِ ، ألَم تَسمَعِ النّاسَ يَقولونَ : «رَبُّ القُرآنِ»؟ وأنَّ القُرآنَ يَقولُ يَومَ القِيامَةِ : يا رَبِّ هذا فُلانٌ - وهُوَ أعرَفُ بِهِ مِنهُ - قَد أظمَأتُ نَهارَهُ وأسهَرتُ لَيلَهُ ، فَشَفِّعني فيهِ؛ وكَذلِكَ التَّوراةُ وَالإِنجيلُ وَالزَّبورُ وهِيَ‏
كُلُّها مُحدَثَةٌ مَربوبَةٌ ، أحدَثَها مَن لَيسَ كَمِثلِهِ شَي‏ءٌ هُدىً لِقَومٍ يَعقِلونَ ، فَمَن زَعَمَ أنَّهُنَّ لَم يَزَلنَ مَعَهُ فَقَد أظهَرَ أنَّ اللَّهَ لَيسَ بِأَوَّلِ قَديمٍ ولا واحِدٍ ، وأنَّ الكَلامَ لَم يَزَل مَعَهُ ولَيسَ لَهُ بَدءٌ ولَيسَ بِإِلهٍ .
قالَ أبُو قُرَّةَ : وإنّا رُوِّينا أنَّ الكُتُبَ كُلَّها تَجي‏ءُ يَومَ القِيامَةِ وَالنّاسُ في صَعيدٍ۳واحِدٍ صُفوفٌ قِيامٌ لِرَبِّ العالَمينَ ، يَنظرونَ حَتّى‏ تَرجِعَ فيهِ ؛ لِأَنَّها مِنهُ وهِيَ جُزءٌ مِنهُ فَإِلَيهِ تَصيرُ .
قالَ أبُو الحَسَنِ عليه السلام : فَهكَذا قالَتِ النَّصارى‏ فِي المَسيحِ : إنَّهُ روحُهُ وجُزءٌ مِنهُ ويَرجِعُ فيهِ ، وكَذلِكَ قالَتِ المَجوسُ فِي النّارِ وَالشَّمسِ : إنَّهُما جُزءٌ مِنهُ ويَرجِعُ فيهِ ، تَعالى‏ رَبُّنا أن يَكونَ مُتَجَزِّياً أو مُختَلِفاً... .۴

1.طه : ۱۱۳ .

2.الأنبياء : ۲ .

3.الصَّعِيدُ : الأرض ، والصعيد : الطريق سُمّي بالصعيد من التراب (لسان العرب : ج ۳ ص ۲۵۴ «صعد») .

4.الاحتجاج : ج ۲ ص ۳۷۳ ح ۲۸۵ ، بحار الأنوار : ج ۱۰ ص ۳۴۳ ح ۵ .

  • نام منبع :
    شناخت‌نامه قرآن بر پايه قرآن و حديث - جلد دوّم
    سایر پدیدآورندگان :
    جمعي از پژوهشگران، اصغر هادوي کاشاني، محمّد احسانى‏فر لنگرودى، علي‌رضا نظري خرّم، محمّدرضا حسين‌زاده، علي شاه‌ علي‌زاده، حميد رضا شيخي (مترجم)
    تعداد جلد :
    4
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    02/01/1391
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 8534
صفحه از 506
پرینت  ارسال به