191
شناخت‌نامه قرآن بر پايه قرآن و حديث - جلد دوّم

۴۳۲.امام على عليه السلام : در كتاب خداوند عزّ وجلّ ، آيه‏اى است كه پيش از من ، كسى به آن عمل نكرده و پس از من هم كسى به آن عمل نخواهد كرد . من يك دينار داشتم . آن را به ده درهم تبديل كردم . پس هر گاه به نزد پيامبر صلى اللَّه عليه و آله مى‏رفتم [تابا ايشان نجوا كنم‏] ، يك درهم صدقه مى‏دادم . سپس آيه منسوخ شد، در حالى كه پيش از من كسى بِدان عمل نكرده بود : (اى كسانى كه ايمان آورده‏ايد! هر گاه با پيامبر [خدا ]درِ گوشى حرف زديد ، پيش از درِ گوشى حرف زدنتان صدقه‏اى بپردازيد) .

۴۳۳.امام على عليه السلام : در كتاب خدا آيه‏اى هست كه هيچ كس [ جز من‏] به آن ، عمل نكرد و پس از من هم كسى به آن ، عمل نخواهد كرد ؛ همان آيه نجوا : (اى كسانى كه ايمان آورده‏ايد! هر گاه با پيامبر [ خدا] درِ گوشى حرف زديد ، پيش از درِ گوشى حرف زدنتان ، صدقه‏اى بپردازيد؟) تا آخر آيه .
من يك دينار داشتم . آن را به ده درهم تبديل كردم و با پيامبر صلى اللَّه عليه و آله نجوا كردم و هر گاه كه با پيامبر صلى اللَّه عليه و آله نجوا مى‏كردم ، پيش از نجوا ، يك درهم صدقه مى‏دادم . سپس آيه منسوخ شد و كسى به آن عمل نكرد . سپس [ اين آيه ]نازل شد : (آيا ترسيديد كه پيش از درِ گوشى حرف زدنتان ، صدقه‏هايى بپردازيد؟) تا آخر آيه.

۴۳۴.فرائد السمطين : از على عليه السلام روايت شده كه وى ، ده بار و براى ده موضوع با پيامبر خدا نجوا كرد و پيش از نجوا ده صدقه براى آنها پرداخت . در بار اوّل پرسيد : وفا چيست؟
[ پيامبر خدا] فرمود : «توحيد و شهادت به "لا إله إلّا اللَّه"».
آن گاه پرسيد : فساد چيست؟
فرمود : «كفر و شرك به خداوند عزّ وجلّ» .
پرسيد : حق چيست؟
فرمود : «اسلام، قرآن و ولايت - زمانى كه به دست تو برسد - ».
پرسيد : زرنگى چيست؟
فرمود : «ترك فريب».
پرسيد : بر من ، چه واجب است؟ فرمود : «اطاعت از خداوند و اطاعت از فرستاده او».
پرسيد : چگونه خداوند متعال را بخوانم؟ فرمود : «از روى صداقت و يقين».
پرسيد : از خداوند متعال ، چه چيزى بخواهم؟ فرمود : «سلامت [ روح و جسم‏]» .
پرسيد : براى نجات خويش ، چه كار كنم؟ فرمود : «حلال بخور و راست بگو».
پرسيد : شادكامى چيست؟ فرمود : «بهشت».
پرسيد : آسايش چيست؟ فرمود : «ديدار با خداوند متعال».
هنگامى كه پيامبر خدا از پاسخ گفتن به پرسش‏هاى على عليه السلام فارغ شد ، حكم وجوب صدقه ، نَسخ شد.


شناخت‌نامه قرآن بر پايه قرآن و حديث - جلد دوّم
190

۴۳۲.الإمام عليّ عليه السلام : آيَةٌ مِن كِتابِ اللَّهِ لَم يَعمَل بِها أحَدٌ قَبلي ، ولا يَعمَلُ بِها أحَدٌ بَعدي ؛ كانَ عِندي دينارٌ فَصَرَفتُهُ بِعَشَرَةِ دَراهِمَ ، فَكُنتُ إذا جِئتُ إلَى النَّبِيِّ صلى اللَّه عليه و آله تَصَدَّقتُ بِدِرهَمٍ ، فَنُسِخَت ، فَلَم يَعمَل بِها أحَدٌ قَبلي ؛ (يَأَيُّهَا الَّذِينَ ءَامَنُواْ إِذَا نَجَيْتُمُ الرَّسُولَ فَقَدِّمُواْ بَيْنَ يَدَىْ نَجْوَاكُمْ صَدَقَةً) .۱

۴۳۳.عنه عليه السلام : إنَّ في كِتابِ اللَّهِ لَآيَةً ما عَمِلَ بِها أحَدٌ ، ولا يَعمَلُ بِها أحَدٌ بَعدي ؛ آيَةَ النَّجوى‏ : (يَأَيُّهَا الَّذِينَ ءَامَنُواْ إِذَا نَجَيْتُمُ الرَّسُولَ فَقَدِّمُواْ بَيْنَ يَدَىْ نَجْوَاكُمْ صَدَقَةً) الآيَة ؛ قالَ : كانَ عِندي دِينارٌ فَبِعتُهُ بِعَشَرَةِ دَراهِمَ ، فَناجَيتُ النَّبِيَّ صلى اللَّه عليه و آله ، فَكُنتُ كُلَّما ناجَيتُ النَّبِيَّ صلى اللَّه عليه و آله قَدَّمتُ بَينَ يَدَي نَجوايَ دِرهَماً ، ثُمَّ نُسِخَت فَلَم يَعمَل بِها أحَدٌ ، فَنَزَلَت : (ءَأَشْفَقْتُمْ أَن تُقَدِّمُواْ بَيْنَ يَدَىْ نَجْوَاكُمْ صَدَقَتٍ) ۲الآيَة .۳

۴۳۴.فرائد السِّمطَين : رُوِيَ عَن عَلِيٍّ عليه السلام أنَّهُ ناجى‏ رَسولَ اللَّهِ صلى اللَّه عليه و آله عَشرَ مَرّاتٍ بِعَشرِ كَلِماتٍ قَدَّمَها عَشرَ صَدَقاتٍ ، فَسَأَلَ فِي الاُولى‏ : مَا الوَفاءُ ؟ قالَ : التَّوحِيدُ ، وشَهادَةُ أن لا إلهَ إلَّا اللَّهُ .
ثُمَّ قالَ : ومَا الفَسادُ ؟ قالَ : الكُفرُ ، وَالشِّركُ بِاللَّهِ عزّ وجلّ .
قالَ : ومَا الحَقُّ ؟ قالَ : الإِسلامُ ، وَالقُرآنُ ، وَالوِلايَةُ إذَا انتَهَت إلَيكَ .
قالَ : ومَا الحيلَةُ ؟ قالَ : تَركُ الحيلَةِ .
قالَ : وما عَلَيَّ ؟ قالَ : طاعَةُ اللَّهِ وطاعَةُ رَسولِهِ .
قالَ : وكَيفَ أدعُو اللَّهَ تَعالى‏ ؟ قالَ : بِالصِّدقِ وَاليَقينِ .
قالَ : وماذا أسأَلُ اللَّهَ تَعالى‏ ؟ قالَ : العافِيَةَ .
قالَ : وماذا أصنَعُ لِنَجاةِ نَفسي ؟ قالَ : كُل حَلالاً ، وقُل صِدقاً .
قالَ : ومَا السُّرورُ ؟ قالَ : الجَنَّةُ .
قالَ : ومَا الرّاحَةُ ؟ قالَ : لِقاءُ اللَّهِ تَعالى‏ .
فَلَمّا فَرَغَ النَّبِيُّ صلى اللَّه عليه و آله مِن جَوابِ أسئِلَةِ عَلِيٍّ ، نُسِخَ حُكمُ وُجوبِ الصَّدَقَةِ .۴

1.تفسير الطبري : ج ۱۴ الجزء ۲۸ ص ۲۰ ، المصنّف لابن أبي شيبة : ج ۷ ص ۵۰۵ ح ۶۲ ، تفسير ابن كثير : ج ۸ ص ۷۵ كلاهما نحوه ؛ تفسير القمّي : ج ۲ ص ۳۵۷ ، مجمع البيان : ج ۹ ص ۳۷۹ كلاهما نحوه ، بحار الأنوار : ج ۱۷ ص ۲۹ ح ۶ .

2.المجادلة : ۱۳ .

3.المستدرك على الصحيحين : ج ۲ ص ۵۲۴ ح ۳۷۹۴ عن عبدالرحمن بن أبى ليلى‏ ، أسباب النزول : ص ۴۳۲ ح ۷۹۷ ، المطالب العالية : ج ۳ ص ۳۸۳ ح ۳۷۶۹ كلاهما نحوه ، الخصال : ص ۵۷۴ ح ۱ عن مكحول ، تفسير فرات : ص ۴۷۰ ح ۶۱۵ كلاهما نحوه وراجع : المناقب للكوفي : ج ۱ ص ۱۹۱ ح ۱۱۴ ؛ الدرّ المنثور : ج ۸ ص ۸۵ نقلاً عن عبد بن حميد .

4.فرائد السمطين : ج ۱ ص ۳۵۹ ح ۲۸۵ ، بحار الأنوار : ج ۳۵ ص ۳۸۲ ح ۱۲ وراجع: تفسير الطبري : ج ۱۴ الجزء ۲۸ ص ۲۰ ، تفسير الفخر الرازي : ج ۲۹ ص ۲۷۲ عن ابن عبّاس .

  • نام منبع :
    شناخت‌نامه قرآن بر پايه قرآن و حديث - جلد دوّم
    سایر پدیدآورندگان :
    جمعي از پژوهشگران، اصغر هادوي کاشاني، محمّد احسانى‏فر لنگرودى، علي‌رضا نظري خرّم، محمّدرضا حسين‌زاده، علي شاه‌ علي‌زاده، حميد رضا شيخي (مترجم)
    تعداد جلد :
    4
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    02/01/1391
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 8468
صفحه از 506
پرینت  ارسال به