171
شناخت‌نامه قرآن بر پايه قرآن و حديث - جلد دوّم

۴۱۵.امام باقر عليه السلام - در باره اين سخن خداوند متعال : (از زنان شما ، كسانى كه زنا مى‏دهند... يا خدا راهى برايشان قرار دهد) - : [اين آيه‏] نسخ شده و منظور از «راهى» ، حدود است.

۴۱۶.تفسير كنز الدقائق - به نقل از ابو بصير - : از امام صادق عليه السلام در باره اين آيه : (از زنان شما ، كسانى كه زنا مى‏دهند ... يا خداوند راهى برايشان قرار دهد) پرسيدم .
فرمود: «اين آيه نسخ شده است».
گفتم : چگونه بوده؟
فرمود: «هر گاه زن به زنا تن مى‏داد و چهار گواه عليه او گواهى مى‏دادند، او در خانه‏اى حبس مى‏شد و با او سخنى گفته نمى‏شد و با او حرفى زده نمى‏شد و با او همنشينى نمى‏شد و در همان جا غذا و آبش مى‏دادند تا مى‏مرد» .
گفتم : پس اين سخن خداوند: (يا خداوند براى آنان راهى قرار دهد) چه؟
فرمود: «قرار دادن راه : تازيانه و سنگسار است» .

۴۱۷.امام على عليه السلام - در بيان ناسخ و منسوخ - : خداوند - تبارك و تعالى - ، پيامبرش صلى اللَّه عليه و آله را با دلسوزى و رحمت فرستاد، و از دلسوزى و رحمتش اين بود كه مردمش را در همان آغاز نبوّتش از عاداتشان باز نداشت تا اين كه اسلام در دلشان ريشه كرد و شريعت در سينه‏هاشان جا گرفت. از جمله عادت و آيينشان در دوران جاهليت ، اين بود كه هر گاه زن زنا مى‏داد، در خانه‏اى حبس مى‏شد و كژيش را درست مى‏كردند تا مرگش فرا رسد ، و اگر مرد زنا مى‏كرد، او را از مجالسشان مى‏راندند و مى‏زدند و آزار مى‏دادند و سرزنش مى‏كردند و راه ديگرى جز اين، نمى‏شناختند.
خداوند متعال در آغاز ظهور اسلام فرمود: (از زنان شما ، كسانى كه زنا مى‏دهند، چهار تن از خودتان را بر آنان گواه گيريد، و اگر شهادت دادند، آنان را در خانه‏ها حبس كنيد تا مرگشان برسد يا خداوند برايشان راهى قرار دهد. و آن دو تن [مرد و زن‏] از ميان شما كه زنا مى‏كنند، [با اجراى حدّ ]بيازاريد . پس اگر توبه كردند و درستكار شدند ، از آنان بگذريد . خداوند ، توبه‏پذير مهربان است). زمانى كه جمعيت مسلمانان ، رو به فزونى گذشت و اسلام قوى گرديد و از كارهاى جاهليت نفرت پيدا كردند، خداوند متعال ، اين آيه را نازل فرمود: (زن و مرد زناكار، هر يك را يكصد تازيانه بزنيد) تا آخر آيه. پس اين آيه، آيه حبس و آزار را نسخ كرد.


شناخت‌نامه قرآن بر پايه قرآن و حديث - جلد دوّم
170

۴۱۵.الإمام الباقر عليه السلام - في قَولِهِ تَعالى‏ : (وَالَّتِى يَأْتِينَ الْفَحِشَةَ مِن نِّسَائِكُمْ) إلى‏ (سَبِيلاً) - : مَنسوخَةٌ ، وَالسَّبيلُ هُوَ الحُدودُ .۱

۴۱۶.تفسير كنز الدقائق عن أبي بصير عن الإمام الصادق عليه السلام ، قال : سَأَلتُهُ عليه السلام عَن هذِهِ الآيَةِ : (وَالَّتِى يَأْتِينَ الْفَحِشَةَ مِن نِّسَائِكُمْ) إلى‏ (سَبِيلاً) ، قالَ : هذِهِ مَنسوخَةٌ ، قالَ : قُلتُ : كَيفَ كانَت؟ قالَ : كانَتِ المَرأَةُ إذا فَجَرَت فَقامَ عَلَيها أربَعَةُ شُهودٍ ، اُدخِلَت بَيتاً ولَم تُحَدَّث ولَم تُكَلَّم ولَم تُجالَس ، واُوتِيَت فيهِ بِطَعامِها وشَرابِها حَتّى‏ تَموتَ .
قُلتُ : فَقَولُهُ : (أَوْ يَجْعَلَ اللَّهُ لَهُنَّ سَبِيلاً)؟
قالَ : جَعلُ السَّبيلِ : الجَلدُ وَالرَّجمُ .۲

۴۱۷.الإمام عليّ عليه السلام - في بَيانِ النّاسِخِ وَالمَنسوخِ - : إنَّ اللَّهَ تَبارَكَ وتَعالى‏ بَعَثَ رَسولَهُ صلى اللَّه عليه و آله بِالرَّأفَةِ وَالرَّحمَةِ ، فَكانَ مِن رَأفَتِهِ ورَحمَتِهِ أنَّهُ لَم يَنقُل قَومَهُ في أوَّلِ نُبُوَّتِهِ عَن عادَتِهِم حَتَّى استَحكَمَ الإِسلامُ في قُلوبِهِم ، وحَلَّتِ الشَّريعَةُ في صُدورِهِم ، فَكانَت مِن شَريعَتِهِم فِي الجاهِلِيَّةِ أنَّ المَرأَةَ إذا زَنَت حُبِسَت في بَيتٍ واُقيمَ بِأَوَدِها حَتّى‏ يَأتِيَ المَوتُ ، وإذا زَنَى الرَّجُلُ نَفَوهُ عَن مَجالِسِهِم وشَتَموهُ وآذَوهُ وعَيَّروهُ ، ولَم يَكونوا يَعرِفونَ غَيرَ هذا .
قالَ اللَّهُ تَعالى‏ في أوَّلِ الإِسلامِ : (وَالَّتِى يَأْتِينَ الْفَحِشَةَ مِن نِّسَائِكُمْ فَاسْتَشْهِدُواْ عَلَيْهِنَّ أَرْبَعَةً مِّنكُمْ فَإِن شَهِدُواْ فَأَمْسِكُوهُنَّ فِى الْبُيُوتِ حَتَّى‏ يَتَوَفَّاهُنَّ الْمَوْتُ أَوْ يَجْعَلَ اللَّهُ لَهُنَّ سَبِيلاً * وَالَّذَانِ يَأْتِيَنِهَا مِنكُمْ فََاذُوهُمَا فَإِن تَابَا وَأَصْلَحَا فَأَعْرِضُواْ عَنْهُمَا إِنَّ اللَّهَ كَانَ تَوَّابًا رَّحِيمًا) ، فَلَمّا كَثُرَ المُسلِمونَ وقَوِيَ الإِسلامُ ، وَاستَوحَشوا اُمورَ الجاهِلِيَّةِ ، أنزَلَ اللَّهُ تَعالى‏ : (الزَّانِيَةُ وَ الزَّانِى فَاجْلِدُواْ كُلَّ وَ حِدٍ مِّنْهُمَا مِاْئَةَ جَلْدَةٍ)۳إلى‏ آخِرِ الآيَةِ ، فَنَسَخَت هذِهِ الآيَةُ آيَةَ الحَبسِ وَالأَذى‏ .۴

1.تفسير العيّاشي : ج ۱ ص ۲۲۷ ح ۶۰ عن جابر ، بحار الأنوار : ج ۷۹ ص ۵۱ ح ۳۸ وراجع : مجمع البيان : ج ۳ ص ۳۴.

2.كنز الدقائق : ج ۲ ص ۳۸۹ نقلاً عن تفسير العياشي (اُنظر : تفسير العيّاشي : ج ۱ ص ۲۲۷ ح ۶۱ وفيه اضطراب) وراجع : مجمع البيان : ج ۳ ص ۴۰ والتبيان في تفسير القرآن : ج ۳ ص ۱۴۳ وتفسير الطبرى : ج ۱۴ الجزء ۲۸ ص ۱۳۳ وتفسير ابن كثير : ج ۲ ص ۲۰۴ ومجمع البيان : ج ۳ ص ۳۴.

3.النور : ۲ .

4.بحار الأنوار : ج ۹۳ ص ۶ نقلاً عن تفسير النعماني عن إسماعيل بن جابر عن الإمام الصادق عليه السلام .

  • نام منبع :
    شناخت‌نامه قرآن بر پايه قرآن و حديث - جلد دوّم
    سایر پدیدآورندگان :
    جمعي از پژوهشگران، اصغر هادوي کاشاني، محمّد احسانى‏فر لنگرودى، علي‌رضا نظري خرّم، محمّدرضا حسين‌زاده، علي شاه‌ علي‌زاده، حميد رضا شيخي (مترجم)
    تعداد جلد :
    4
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    02/01/1391
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 8595
صفحه از 506
پرینت  ارسال به