157
شناخت‌نامه قرآن بر پايه قرآن و حديث - جلد دوّم

۳۹۳.سنن الدارمى - به نقل از قتاده - : (بر شما مقرّر شده است كه چون يكى از شما مرگش فرا رسيد ، هرگاه ثروتى بر جاى گذارد ، براى پدر و مادر و خويشاوندان خود ، به‏طور پسنديده و منصفانه وصيّت كند) خداوند ، دستور داده كه وصيّت كند براى پدر و مادر و خويشاوندان خويش . پس در سوره نساء ، اين حكم نسخ شده، و براى پدر و مادر از ارث ، سهم مشخّصى قرار داده شده و براى هر يك از ارث‏بران، سهمشان تعيين شده است و ديگر ، وصيّت كردن براى آنها جايى ندارد. وصيّت براى كسانى است كه از خويشى و غير خويشى ارث نمى‏برند.

۳۹۴.سنن الدارمى - به نقل از ابن عبّاس - : مال براى فرزند بود و وصيّت براى كمك به پدر و مادر و خويشاوندان انجام مى‏شد. خداوند ، هر چه از اين را دوست داشت، نسخ كرد و براى مرد ، دو برابر زن سهم قرار داد، و براى پدر و مادر، هر يك ، يك ششم و يك سوم، و براى زن ، يك هشتم و يك چهارم و براى مرد ، نصف و يك چهارم ، سهم تعيين نمود.

۳۹۵.سنن أبى داوود - به نقل از ابن عبّاس - :(اگر مالى بر جا مى‏گذارد ، وصيّت كردن براى پدر و مادر و خويشاوندان [واجب شده‏]) . وصيّت، اين گونه بود تا اين كه آيه ارث ، آن را نسخ كرد.

سه . آيه ۱۸۱ سوره بقره‏

(پس كسى كه بعد از شنيدن وصيّت آن را تغيير دهد ، گناهش بر عهده كسانى است كه آن را تغيير مى‏دهند . آرى ، خداوند شنواى داناست) .


شناخت‌نامه قرآن بر پايه قرآن و حديث - جلد دوّم
156

۳۹۳.سُنن الدّارِميّ عن قَتادة :(إِذَا حَضَرَ أَحَدَكُمُ الْمَوْتُ إِن تَرَكَ خَيْرًا الْوَصِيَّةُ لِلْوَ لِدَيْنِ وَ الْأَقْرَبِينَ) فَأَمَرَ أن يوصِيَ لِوالِدَيهِ وأقارِبِهِ ، ثُمَّ نُسِخَ بَعدَ ذلِكَ في سورَةِ النِّساءِ۱فَجَعَلَ لِلوالِدَينِ نَصيباً مَعلوماً ، وألحَقَ لِكُلِّ ذي ميراثٍ نَصيبَهُ مِنهُ ولَيسَت لَهُم وَصِيَّةٌ ، فَصارَتِ الوَصِيَّةُ لِمَن لا يَرِثُ مِن قَريبٍ وغَيرِهِ .۲

۳۹۴.سنن الدارمي عن ابن عبّاس : كانَ المالُ لِلوَلَدِ وكانَتِ الوَصِيَّةُ لِلوالِدَينِ وَالأَقرَبينَ ، فَنَسَخَ اللَّهُ مِن ذلِكَ ما أحَبَّ ، فَجَعَلَ لِلذَّكَرِ مِثلَ حَظِّ الاُنثَيَينِ ، وجَعَلَ لِلأَبوَينِ لِكُلِّ واحِدٍ مِنهُمَا السُّدُسَ وَالثُّلُثَ ، وجَعَلَ لِلمَرأَةِ الثُّمُنَ وَالرُّبُعَ ، وَللزَّوجِ الشَّطرَ وَالرُّبُعَ .۳

۳۹۵.سنن أبي داوود عن ابن عبّاس :(إِن تَرَكَ خَيْرًا الْوَصِيَّةُ لِلْوَ لِدَيْنِ وَ الْأَقْرَبِينَ) فَكانَتِ الوَصِيَّةُ كَذلِكَ حَتّى‏ نَسَخَتها آيَةُ الميراثِ .۴

الثّالِثَةُ : الآيَةُ ۱۸۱ مِن سورَةِ البَقَرَةِ

(فَمَنْ بَدَّلَهُ بَعْدَ مَا سَمِعَهُ فَإِنَّمَآ إِثْمُهُ عَلَى الَّذِينَ يُبَدِّلُونَهُ إِنَّ اللَّهَ سَمِيعٌ عَلِيمٌ)

1.الآية ۱۱ و ۱۲ .

2.سنن الدارمي : ج ۲ ص ۸۷۷ ح ۳۱۴۳ .

3.سنن الدارمي : ج ۲ ص ۸۷۸ ح ۳۱۴۴ ، صحيح البخاري : ج ۳ ص ۱۰۰۸ ح ۲۵۹۶ وليس فيه «والأقربين» و«والثلث» وج ۴ ص ۱۶۷۰ ح ۴۳۰۲ وليس فيه «والأقربين» ، تفسير الطبري : ج ۳ الجزء ۴ ص ۲۷۶ وفيه «مع الولد» بدل «والثلث» وراجع : التبيان في تفسير القرآن : ج ۳ ص ۱۲۹ .

4.سنن أبي داوود : ج ۳ ص ۱۱۴ ح ۲۸۶۹ ، سنن الدارمي : ج ۲ ص ۸۷۸ ح ۳۱۴۵ ، تفسير الطبري : ج ۲ الجزء ۲ ص ۱۱۹ كلاهما عن عكرمة والحسن ، السنن الكبرى‏ : ج ۶ ص ۴۳۴ ح ۱۲۵۴۶ ، التمهيد : ج ۱۴ ص ۲۹۷ .

  • نام منبع :
    شناخت‌نامه قرآن بر پايه قرآن و حديث - جلد دوّم
    سایر پدیدآورندگان :
    جمعي از پژوهشگران، اصغر هادوي کاشاني، محمّد احسانى‏فر لنگرودى، علي‌رضا نظري خرّم، محمّدرضا حسين‌زاده، علي شاه‌ علي‌زاده، حميد رضا شيخي (مترجم)
    تعداد جلد :
    4
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    02/01/1391
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 8513
صفحه از 506
پرینت  ارسال به