141
شناخت‌نامه قرآن بر پايه قرآن و حديث - جلد دوّم

ج - چرا قرآن ، بر بزرگان ما فرود نيامد؟

قرآن‏

(و گفتند: چرا اين قرآن ، بر مردى بزرگ از [ اين ] دو شهر ، فرود نيامده است؟) .

حديث‏

۳۷۳.تفسير الطبرى - به نقل از ابن عبّاس - : اين سخن خداوند : (چرا اين قرآن ، بر مردى بزرگ از [ اين ]دو شهر ، فرود نيامده است؟) . مراد از «بزرگ» ، وليد بن مُغَيره قُرَشى يا حبيب بن عمرو بن عُمَير ثقفى است و مراد از دو شهر ، مكّه و طائف اند .

۳۷۴.تفسير الطبرى - به نقل از ابن عبّاس - : چون خداوند ، محمّد را به پيامبرى فرستاد، عرب ، آن را نپذيرفتند. منكران گفتند: خدا ، بزرگ‏تر از آن است كه فرستاده‏اش ، بشرى مانند محمّد باشد! و خداوند ، اين آيه را فرو فرستاد: (آيا براى مردم ، شگفت‏آور است كه به مردى از خودشان وحى كرديم كه: «مردم را بيم ده»؟) و فرمود: (و پيش از تو ، نفرستاديم ، مگر مردانى را كه به آنان وحى مى‏كرديم ، پس از اهل ذكر بپرسيد) ؛ يعنى : از پيروان كتاب‏هاى آسمانى پيشين بپرسيد كه : آيا پيامبرانى كه نزد شما آمدند ، از جنس بشر بودند يا فرشته؟ اگر [گفتند:] فرشته بوده‏اند، [نبوّت محمّد صلى اللَّه عليه و آله را ]منكر شويد ؛ ولى اگر بشر بوده‏اند ، پس پيامبر بودن محمّد را انكار نكنيد.
آن گاه فرمود: (و پيش از تو نيز نفرستاديم ، مگر مردانى را كه به آنان ، وحى مى‏كرديم و اهل آبادى‏ها بودند) ؛ يعنى آن طور كه شما مى‏گوييد، از اهل آسمان‏ها [و فرشتگان ]نبودند.
و چون خداوند ، بارها بر ردّ آنان ، حجّت و دليل آورد، گفتند: اگر هم بناست بشرى باشد، افراد ديگرى غير از محمّد هستند كه به پيامبرى شايسته‏ترند. پس چرا اين قرآن ، بر مردى بزرگ از اين دو شهر ، فرو فرستاده نشد ؟... و مقصودشان وليد بن مُغَيره مخزومى بود كه به او «گُل سرسبد قريش» مى‏گفتند ؛ به او از مكّه، و به مسعود بن عمرو بن عبيد اللَّه ثقفى از طائف.
خداوند عزّ وجلّ در پاسخ آنان مى‏فرمايد: (آيا آنان اند كه رحمت پروردگارت را تقسيم مى‏كنند؟) [نه ؛ بلكه‏] من آنچه را بخواهم، انجام مى‏دهم.


شناخت‌نامه قرآن بر پايه قرآن و حديث - جلد دوّم
140

ج - لَولا نُزِّلَ القُرآنُ عَلى‏ أكابِرِنا !

الكتاب‏

( وَ قَالُواْ لَوْلَا نُزِّلَ هَذَا الْقُرْءَانُ عَلَى‏ رَجُلٍ مِّنَ الْقَرْيَتَيْنِ عَظِيمٍ ).۱

الحديث‏

۳۷۳.تفسير الطبري عن ابن عبّاس : قَولُهُ: ( لَوْلَا نُزِّلَ هَذَا الْقُرْءَانُ عَلَى‏ رَجُلٍ مِّنَ الْقَرْيَتَيْنِ عَظِيمٍ ): يَعني بِالعَظيمِ: الوَليدَ بنَ المُغيرَةِ القُرَشِيَّ ، أو حَبيبَ بنَ عَمرِو بنِ عُمَيرٍ الثَّقَفِيَّ ، وبِالقَريَتَينِ: مَكَّةَ وَالطّائِفَ.۲

۳۷۴.تفسير الطبري عن ابن عبّاس : لَمّا بَعَثَ اللَّهُ مُحَمَّداً رَسولاً ، أنكَرَتِ العَرَبُ ذلِكَ ، ومَن‏۳ أنكَرَ مِنهُم ، فَقالوا: اللَّهُ أعظَمُ مِن أن يَكونَ رَسولُهُ بَشَراً مِثلَ مُحَمَّدٍ ، قالَ: فَأَنزَلَ اللَّهُ عزّ وجلّ : ( أَكَانَ لِلنَّاسِ عَجَبًا أَنْ أَوْحَيْنَا إِلَى‏ رَجُلٍ مِّنْهُمْ أَنْ أَنذِرِ النَّاسَ ) وقالَ: ( وَ مَا أَرْسَلْنَا مِن قَبْلِكَ إِلَّا رِجَالًا نُّوحِى إِلَيْهِمْ فَسَْلُواْ أَهْلَ الذِّكْرِ )۴ يَعني: أَهلَ الكُتُبِ الماضِيَةِ ، أبَشَراً كانَتِ الرُّسُلُ الَّتي أتَتكُم أم مَلائِكَةً؟ فَإِن كانوا مَلائِكَةً أنكَرتُم‏۵ ، وإن كانوا بَشَراً فَلا تُنكِرونَ أن يَكونَ مُحَمَّدٌ رَسولاً.
قالَ : ثُمَّ قالَ: ( وَ مَا أَرْسَلْنَا مِن قَبْلِكَ إِلَّا رِجَالًا نُّوحِى إِلَيْهِم مِّنْ أَهْلِ الْقُرَى‏ )۶: أي لَيسوا مِن أهلِ السَّماءِ كَما قُلتُم .
قالَ : فَلَمّا كَرَّرَ اللَّهُ عَلَيهِمُ الحُجَجَ ، قالوا: وإذ كانَ بَشَراً فَغَيرُ مُحَمَّدٍ كانَ أحَقَّ بِالرِّسالَةِ ، فَ( لَوْلَا نُزِّلَ هَذَا الْقُرْءَانُ عَلَى‏ رَجُلٍ مِّنَ الْقَرْيَتَيْنِ عَظِيمٍ ) ... يَعنونَ الوَليدَ بنَ المُغيرَةِ المَخزومِيَّ ، وكانَ يُسَمّى‏ رَيحانَةَ قُرَيشٍ ، هذا مِن مَكَّةَ ، ومَسعودَ بنَ عَمرِو بنِ عُبَيدِ اللَّهِ الثَّقَفِيَّ مِن أهلِ الطّائِفِ.
قالَ : يَقولُ اللَّهُ عزّ وجلّ رَدّاً عَلَيهِم: ( أَهُمْ يَقْسِمُونَ رَحْمَتَ رَبِّكَ )۷أنَا أفعَلُ ما شِئتُ .۸

1.الزخرف: ۳۱ .

2.تفسير الطبري : ج ۱۳ الجزء ۲۵ ص ۶۵ ؛ مجمع البيان : ج ۹ ص ۷۱ ، تفسير القمّي : ج ۲ ص ۲۸۳ ، التبيان في تفسير القرآن : ج ۹ ص ۱۹۵ كلّها نحوه ، بحار الأنوار : ج ۹ ص ۱۴۹ وراجع: الاحتجاج: ج ۱ ص ۴۹ .

3.كذا ، وذكر الطبري هذه الرواية أيضاً في : ج ۱۴ ص ۱۰۹ وفيها : «أو» بدل «و» ، وهو الأنسب .

4.النحل: ۴۳ و ۴۴ .

5.في المصدر : «أتتكم» ، والتصويب من نفس المصدر : تفسير الطبري : ج ۸ الجزء ۱۴ ص ۱۰۹ .

6.يوسف: ۱۰۹ .

7.الزخرف: ۳۲ .

8.تفسير الطبري : ج ۱۳ الجزء ۲۵ ص ۶۶ و ج ۸ الجزء ۱۴ ص ۱۰۹ نحوه ، وراجع: تفسير القرطبي : ج ۱۶ ص ۸۳ .

  • نام منبع :
    شناخت‌نامه قرآن بر پايه قرآن و حديث - جلد دوّم
    سایر پدیدآورندگان :
    جمعي از پژوهشگران، اصغر هادوي کاشاني، محمّد احسانى‏فر لنگرودى، علي‌رضا نظري خرّم، محمّدرضا حسين‌زاده، علي شاه‌ علي‌زاده، حميد رضا شيخي (مترجم)
    تعداد جلد :
    4
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    02/01/1391
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 8223
صفحه از 506
پرینت  ارسال به