117
شناخت‌نامه قرآن بر پايه قرآن و حديث - جلد دوّم

و - آموختن از ديگران‏

قرآن‏

(پس، از او روى برتافتند و گفتند: تعليم‏يافته‏اى ديوانه است).

(و نيك مى‏دانيم كه آنان مى‏گويند: «جز اين نيست كه بشرى به او مى‏آموزد» . [ نه! چنين نيست ؛ زيرا ] زبان كسى كه [ اين ] نسبت را به او مى‏دهند ، غير عربى است و اين [ قرآن ] ، به زبان عربىِ روشن است ).

(و كسانى كه كفر ورزيدند، گفتند: «اين [ كتاب ] ، جز دروغى كه آن را بر بافته ، [ چيزى ]نيست، و گروهى ديگر ، او را بر آن ، يارى كرده‏اند» و قطعاً [ با چنين نسبتى ] ظلم و بهتانى به پيش آوردند و گفتند: «افسانه‏هاى پيشينيان است كه آنها را براى خود ، نوشته است و صبح و شام ، بر او املا مى‏شود») .

حديث‏

۳۵۴.تفسير القمّى: اين سخن خداى متعال : (و نيك مى‏دانيم كه آنان مى‏گويند: «جز اين نيست كه بشرى به او مى‏آموزد» . [ نه . چنين نيست ؛ زيرا ] زبان كسى كه [ اين ] نسبت را به او مى‏دهند ، غير عربى است) . مقصود ، ابو فُكَيهه، وابسته ابن حَضرَمى ، است كه زبانش غير عربى بود. او از اهل كتاب بود و به پيامبر خدا صلى اللَّه عليه و آله ايمان آورد و از ايشان ، پيروى مى‏كرد .
از اين رو ، قريش گفتند: به خدا سوگند كه او با زبان خودش ، به محمّد ، تعليم مى‏دهد. خداوند مى‏فرمايد: (در حالى كه اين [ قرآن ] به زبان عربىِ روشن است).

۳۵۵.امام باقر عليه السلام - در باره اين سخن خداوند متعال: (اِفكى كه بر بافتند) - : اِفك ، يعنى دروغ. (و گروهى ديگر ، او را بر آن ، يارى كرده‏اند) ، مقصود ، ابو فُكَيهه و حِبر و عَدّاس و عابِس (وابسته حُوَيطِب) است و سخن او : (افسانه‏هاى پيشينيان است كه براى خود ، نوشته است)، بيان سخن نضر بن حارث بن عَلقَمة بن كَلَده است. او بود كه گفت: افسانه‏هاى پيشنيان است كه محمّد، آنها را نوشته است (و هر صبح و شام، بر او املا مى‏شود).


شناخت‌نامه قرآن بر پايه قرآن و حديث - جلد دوّم
116

و - اِفتِراءُ تَعليمِ الآخَرينِ‏

الكتاب‏

( ثُمَّ تَوَلَّوْاْ عَنْهُ وَ قَالُواْ مُعَلَّمٌ مَّجْنُونٌ ).۱

( وَ لَقَدْ نَعْلَمُ أَنَّهُمْ يَقُولُونَ إِنَّمَا يُعَلِّمُهُ بَشَرٌ لِّسَانُ الَّذِى يُلْحِدُونَ إِلَيْهِ أَعْجَمِىٌّ وَهَذَا لِسَانٌ عَرَبِىٌّ مُّبِينٌ ).۲

( وَ قَالَ الَّذِينَ كَفَرُواْ إِنْ هَذَآ إِلَّآ إِفْكٌ افْتَرَاهُ وَ أَعَانَهُ عَلَيْهِ قَوْمٌ ءَاخَرُونَ فَقَدْ جَاءُو ظُلْمًا وَ زُورًا * وَ قَالُواْ أَسَطِيرُ الْأَوَّلِينَ اكْتَتَبَهَا فَهِىَ تُمْلَى‏ عَلَيْهِ بُكْرَةً وَ أَصِيلاً ).۳

الحديث‏

۳۵۴.تفسير القمّي : قَولُهُ تَعالى‏: ( وَ لَقَدْ نَعْلَمُ أَنَّهُمْ يَقُولُونَ إِنَّمَا يُعَلِّمُهُ بَشَرٌ لِّسَانُ الَّذِى يُلْحِدُونَ إِلَيْهِ أَعْجَمِىٌّ ) وهُوَ لِسانُ أبي فُكَيهَةَ مَولَى ابنِ الحَضرَمِيِّ ، كانَ أعجَمِيَّ اللِّسانِ ، وكانَ قَدِ اتَّبَعَ نَبِيَّ اللَّهِ وآمَنَ بِهِ ، وكانَ مِن أهلِ الكِتابِ.
فَقالَت قُرَيشٌ: هذا وَاللَّهِ يُعَلِّمُ مُحَمَّداً بِلِسانِهِ. يَقولُ اللَّهُ: ( وَهَذَا لِسَانٌ عَرَبِىٌّ مُّبِينٌ ).۴

۳۵۵.الإمام الباقر عليه السلام - في قَولِهِ تَعالى‏: ( إِفْكٌ افْتَرَاهُ ) - : الإِفكُ؛ الكَذِبُ ( وَ أَعَانَهُ عَلَيْهِ قَوْمٌ ءَاخَرُونَ ) يَعنونَ: أبا فُكَيهَةَ وحِبراً وعَدّاساً وعابِساً مَولى‏ حُوَيطِبٍ ، وقَولُهُ: ( أَسَطِيرُ الْأَوَّلِينَ اكْتَتَبَهَا ) فَهُوَ قَولُ النَّضرِ بنِ الحارِثِ بنِ عَلقَمَةَ بنِ كَلَدَةَ ، قالَ: أساطيرُ الأَوَّلينَ اكتَتَبَها مُحَمَّدٌ ( فَهِىَ تُمْلَى‏ عَلَيْهِ بُكْرَةً وَ أَصِيلاً ).۵

1.الدخان: ۱۴ .

2.النحل: ۱۰۳ .

3.الفرقان: ۴ و ۵ .

4.تفسير القمّي : ج ۱ ص ۳۹۰ ، بحار الأنوار : ج ۹ ص ۲۲۱ ح ۱۰۶ .

5.تفسير القمّي : ج ۲ ص ۱۱۱ عن أبي الجارود ، بحار الأنوار : ج ۹ ص ۲۲۸ ح ۱۱۵ و راجع: المناقب لابن شهرآشوب : ج ۱ ص ۴۹ .

  • نام منبع :
    شناخت‌نامه قرآن بر پايه قرآن و حديث - جلد دوّم
    سایر پدیدآورندگان :
    جمعي از پژوهشگران، اصغر هادوي کاشاني، محمّد احسانى‏فر لنگرودى، علي‌رضا نظري خرّم، محمّدرضا حسين‌زاده، علي شاه‌ علي‌زاده، حميد رضا شيخي (مترجم)
    تعداد جلد :
    4
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    02/01/1391
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 8312
صفحه از 506
پرینت  ارسال به