107
شناخت‌نامه قرآن بر پايه قرآن و حديث - جلد دوّم

(و مى‏گفتند: آيا ما براى شاعرى مجنون ، دست از خدايانمان برداريم؟!).

(پس، از او روى برتافتند و گفتند: تعليم‏يافته‏اى مجنون است).

(و مى‏گفتند: او واقعاً مجنونى است).

(بدين سان ، بر كسانى كه پيش از آنها بودند ، هيچ پيامبرى نيامد ، جز اين كه گفتند: ساحر يا مجنونى است).

(بگو: من ، فقط به شما يك اندرز مى‏دهم كه: دو به دو و به تنهايى ، براى خدا به پا خيزيد . سپس بينديشيد كه رفيق شما ، هيچ گونه جنّ زدگى ندارد. او براى شما از عذاب سختى كه در پيش است ، جز هشدار دهنده‏اى نيست).

حديث‏

۳۴۸.تفسير القمّى - به نقل از ابو مهاجر - : امام باقر عليه السلام - در باره آيه (پس، از او روى برتافتند و گفتند: تعليم‏يافته‏اى ديوانه است) فرمود : اين را زمانى مى‏گفتند كه بر پيامبر خدا صلى اللَّه عليه و آله وحى نازل شد و به ايشان حالت غش دست داد . آنها گفتند: او مجنون است» .

۳۴۹.المعجم الكبير - به نقل از ابن عبّاس - : مردى از قبيله ازد ، به نام «ضمام» كه ساكن يمن بود و جن‏زدگان را درمان مى‏كرد ، به مكّه آمد و از اهالى مكّه شنيد كه به محمّد نسبت ساحرى ، پيشگويى و ديوانگى مى‏دهند . ضمام گفت : اگر او را ببينم شايد خداوند وى رابه دست من شفا دهد ؛ چرا كه من جن‏زدگان را درمان مى‏كنم .
سرانجام پيامبر را ديد و گفت : اى محمّد ! خداوند عزيز و جليل ، به دست من شفا مى‏دهد و من جن‏زدگان را درمان مى‏كنم .
پيامبر فرمود : سپاس از آن خداوند است . او را مى‏ستاييم و از او درخواست كمك مى‏كنيم . كسى را كه خدا هدايت كند ، هيچ گم‏راه كننده‏اى نخواهد داشت و آن كه خدا گم‏راهش گرداند ، هيچ هدايت‏گرى برايش نخواهد بود . گواهى مى‏دهم كه معبودى جز خدا نيست . گواهى مى‏دهم كه محّمد ، بنده و فرستاده اوست .
ضمام گفت : اين جملات را برايم تكرار كن . پيامبر برايش سه بار تكرار كرد . ضمام گفت : من گفته‏هاى پيشگويان ، ساحران و شاعران را شنيده‏ام ، امّا مانند اين سخنان را نشنيده‏ام . اينها به ژرفايى دريايند . دستت را بده تا از جانب خودم و از جانب قومم ، با تو بر اسلام بيعت كنم . پيامبر دستش را به سوى او دراز كرد و او اسلام آورد و براى اسلام آوردن قومش نيز دست بيعت داد .


شناخت‌نامه قرآن بر پايه قرآن و حديث - جلد دوّم
106

( وَ يَقُولُونَ أَئِنَّا لَتَارِكُواْ ءَالِهَتِنَا لِشَاعِرٍ مَّجْنُونِ ).۱

(ثُمَّ تَوَلَّوْاْ عَنْهُ وَ قَالُواْ مُعَلَّمٌ مَّجْنُونٌ).۲

( وَ يَقُولُونَ إِنَّهُ لَمَجْنُونٌ ).۳

( كَذَ لِكَ مَا أَتَى الَّذِينَ مِن قَبْلِهِم مِّن رَّسُولٍ إِلَّا قَالُواْ سَاحِرٌ أَوْ مَجْنُونٌ ).۴

( قُلْ إِنَّمَا أَعِظُكُم بِوَ حِدَةٍ أَن تَقُومُواْ لِلَّهِ مَثْنَى‏ وَ فُرَ دَى‏ ثُمَّ تَتَفَكَّرُواْ مَا بِصَاحِبِكُم مِّن جِنَّةٍ إِنْ هُوَ إِلَّا نَذِيرٌ لَّكُم بَيْنَ يَدَىْ عَذَابٍ شَدِيدٍ ).۵

الحديث‏

۳۴۸.تفسير القمّي : عَن أبِي المُهاجِرِ عَن أبي جَعفَرٍ[الباقر] - في قوله تعالى - : ( ثُمَّ تَوَلَّوْاْ عَنْهُ وَ قَالُواْ مُعَلَّمٌ مَّجْنُونٌ ) قالَ عليه السلام : قالوا ذلِكَ لَمّا نَزَلَ الوَحيُ عَلى‏ رَسولِ اللَّهِ صلى اللَّه عليه و آله وأخَذَهُ الغَشيُ ، فَقالوا: هُوَ مَجنونٌ.۶

۳۴۹.المعجم الكبير عن ابن عبّاس : أنَّ رَجُلاً مِن أَزدِ شَنوءَةَ يُقالُ لَهُ «ضِمامٌ»۷كانَ بِاليَمَنِ ، وَكانَ يُعالِجُ مِن الأَرواحِ ، فَقَدِمَ مَكَّةَ فَسَمِعَهُم يَقولونَ لِمُحَمَّدٍ صلى اللَّه عليه و آله : ساحِرٌ وكاهِنٌ مَجنونٌ . فَقالَ : لو أَتَيتُ هَذَا الرَّجُلَ لَعَلَّ اللَّهَ يَشفيهِ عَلى‏ يَدي وإنّي اُعالِجُ مِن هذِه الأَرواحِ .
فَلَقِيهُ فَقالَ : يا مُحَمَّدُ إنَّ اللَّهَ عَزّ وَجلَّ يَشفي عَلى‏ يَدي ، وإنّي اُعالِجُ مِن هذِهِ الأَرواح .
فَقالَ صلى اللَّه عليه و آله : الحَمدُ للَّهِ‏ِ نَحمَدُهُ وَنَستعينُهُ ، مَن يَهدِ اللَّهُ فَلا مُضِلَّ لَهُ ، وَ مَن يُضلِل فَلا هادِيَ لَهُ ، وأشهَدُ أن لا إلهَ إلّا اللَّهُ ، وأشهَدُ أنَّ مُحَمَّداً عَبدُهُ وَرَسُولُهُ .
فَقالَ : أعِد عَلَيَّ ، فَأعادَ عَلَيهِ ثَلاثَ مَرّاتٍ . فَقالَ : لَقَد سَمِعتُ قَولَ الكَهَنَةِ وَ قَولَ السَّحَرَةِ وَ الشُّعَراء ، فَما سَمِعتُ مِثلَ هؤُلاءِ الكَلِماتِ ، ولَقَد بَلَغَ‏۸ قاموسَ البَحرِ !۹ مُدَّ يَدَكَ اُبايِعكَ عَلَى الإسلامِ ، فَمَدَّ يَدَهُ فَبايَعَهُ عَلَى الإسلامِ . وَ عَلى قَومي ! فَبايَعَهُ عَلى قَومِهِ .۱۰

1.الصافّات: ۳۶ .

2.الدخان: ۱۴ .

3.القلم: ۵۱ .

4.الذاريات: ۵۲ .

5.سبأ: ۴۶ . وراجع: الأعراف: ۱۸۴ ، المؤمنون: ۷۰ ، الطور: ۲۹ ، القلم: ۲ ، التكوير: ۲۲ ، سبأ: ۸ .

6.تفسير القمّي : ج ۲ ص ۲۹۰ ، بصائر الدرجات : ص ۲۲۱ ح ۵ عن أبي الهذيل وفيه صدره إلى «يطوفون بنا فيها» ، بحار الأنوار : ج ۹۷ ص ۱۳ ح ۱۹ .

7.كذا في المصدر : «ضمام» وفي بقية المصادر : «ضِماد» .

8.في بقية المصادر : «بلغن» ، وهو المناسب للسياق .

9.قاموس البحر : وسطُه ولُجّتُه (النهاية : ج ۵ ص ۸۱ «نعس» و ج ۴ ص ۱۰۸ «قمس») .

10.المعجم الكبير الطبراني : ج ۸ ص ۳۰۴ ح ۸۱۴۷ ، مسند ابن حنبل : ج ۱ ص ۶۴۷ ح ۲۷۴۹ ، السنن الكبرى : ج ۳ ص ۳۰۳ ح ۵۸۰۱ ، الطبقات الكبرى : ج ۴ ص ۲۴۱ كلّها نحوه وفيها «ضماد» بدل «ضمام» .

  • نام منبع :
    شناخت‌نامه قرآن بر پايه قرآن و حديث - جلد دوّم
    سایر پدیدآورندگان :
    جمعي از پژوهشگران، اصغر هادوي کاشاني، محمّد احسانى‏فر لنگرودى، علي‌رضا نظري خرّم، محمّدرضا حسين‌زاده، علي شاه‌ علي‌زاده، حميد رضا شيخي (مترجم)
    تعداد جلد :
    4
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    02/01/1391
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 8455
صفحه از 506
پرینت  ارسال به