93
شناخت‌نامه قرآن بر پايه قرآن و حديث - جلد دوّم

اين گروه، با استناد به آياتى كه قرآن را «تبيان» و جامع مطالب و تفصيل‏دهنده هر چيزى معرفى مى‏كند، در دفاع از نظريه خويش كوشيده‏اند. از اين آيات اند:
(وَ نَزَّلْنَا عَلَيْكَ الْكِتَبَ تِبْيَنًا لِّكُلِ‏ّ شَىْ‏ءٍ وَ هُدًى وَ رَحْمَةً وَ بُشْرَى‏ لِلْمُسْلِمِينَ. ۱
و اين كتاب را كه روشنگر هر چيزى است و براى مسلمانان رهنمود و رحمت و بشارتگرى است، بر تو نازل كرديم )
.
(مَا كَانَ حَدِيثًا يُفْتَرَى‏ وَلَكِن تَصْدِيقَ الَّذِى بَيْنَ يَدَيْهِ وَ تَفْصِيلَ كُلِ‏ّ شَىْ‏ءٍ وَ هُدًى وَ رَحْمَةً لِّقَوْمٍ يُؤْمِنُونَ.۲
سخنى نيست كه به دروغ ساخته شده باشد، بلكه تصديق كتاب‏هايى است كه پيش از آن بوده و روشنگر هر چيزى است و براى مردمى كه ايمان مى‏آورند رهنمود و رحمتى است ).۳

روايات پرشمارى نيز جامعيت مطلق قرآن را تأييد كرده و دليلى بر اين مدعايند. برخى از اين روايات، قرآن را «جامع علم اولين و آخرين» معرفى مى‏كند كه بايد با تفكر در معانى اين كتاب آسمانى، به آن علوم دست يافت:
مَن أرادَ عِلمَ الأَوَّلينَ وَالآخِرينَ فَليُثَوِّرِ القُرآنَ .۴
هر كس طالب علم اولين و آخرين است ، در قرآن كندوكاو كند .

بر اساس روايتى، امام صادق عليه السلام سوگند ياد كرده كه هيچ گاه انسان در حسرت نخواهد ماند كه چرا فلان مطلب در قرآن نيست:
إنَّ اللَّهَ تَبارَكَ وتَعالى‏ أنزَلَ في القُرآنِ تِبيانَ كُلِّ شَي‏ءٍ ، حَتّى‏ وَاللَّهِ ما تَرَكَ اللَّهُ شَيئاً يَحتاجُ إلَيهِ العِبادُ ، حَتّى‏ لايَستَطيعَ عَبدٌ يَقولُ : لَو كانَ هذا اُنزِلَ فِي القُرآنِ، إلّا وقَد أنزَلَهُ اللَّهُ فيهِ.۵

1.نحل : آيه ۸۹.

2.يوسف : آيه ۱۱۱.

3.ر. ك: الإتقان فى علوم القرآن : ج‏۴ ص‏۲۶ - ۳۱؛ التمهيد فى علوم القرآن : ج‏۶ ص‏۱۹.

4.ر . ك : ص ۷۸ ح ۳۲۲ .

5.ر . ك : ص ۸۰ ح ۳۲۷ .


شناخت‌نامه قرآن بر پايه قرآن و حديث - جلد دوّم
92

پژوهشى در باره جامعيّت قرآن‏۱

از مباحث مهم و بحث برانگيز در باره قرآن، جامعيت اين كتاب الهى است كه تشريح و بررسى دقيق اين موضوع مى‏تواند نوع نگاه ما را به قرآن و ميزان بهره‏بردارى ما را از آن معين كند.
قرآن‏پژوهان در اين كه مراد از جامعيت، چيست و قرآن چگونه و كدام نيازمندى‏هاى علمى ومعنوى انسان را بر مى‏آورد، آراى گوناگونى دارند كه برخى از مهم‏ترين‏هاى آنها بدين قرار اند:

۱. جامعيت مطلق‏

از نظرگاه برخى قرآن‏پژوهان، جامعيت قرآن، مطلق است. بر اساس اين نظر، قرآن، هر آنچه را كه بتوان تصور كرد و نام علم و دانش برآن نهاد، در خود، جاى داده است، هر چند ما از شناختن آن قاصريم. برخى از طرفداران اين نظريه، علومى مانند: طب، مناظره، هندسه، جبر و مقابله، نجوم وغير اينها را ياد كرده و بر آن رفته‏اند كه همه اين علوم در قرآن، موجود است.۲

1.اين پژوهش ، به وسيله فاضل گرامى آقاى سيّد حامد على‏زاده موسوى ، انجام شده است .

2.الإتقان فى علوم القرآن : ج‏۲ ص‏۳۳۸؛ احياء العلوم : ج‏۱ ص‏۵۲۴ - ۵۲۵؛ جواهر القرآن : ص‏۱۸؛ البرهان فى علوم القرآن : ج‏۲ ص‏۱۸۱ - ۱۸۲ .

  • نام منبع :
    شناخت‌نامه قرآن بر پايه قرآن و حديث - جلد دوّم
    سایر پدیدآورندگان :
    جمعي از پژوهشگران، اصغر هادوي کاشاني، محمّد احسانى‏فر لنگرودى، علي‌رضا نظري خرّم، محمّدرضا حسين‌زاده، علي شاه‌ علي‌زاده، حميد رضا شيخي (مترجم)
    تعداد جلد :
    4
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    02/01/1391
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 8422
صفحه از 506
پرینت  ارسال به